فوائح الجمال و فواتح الجلال: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'و«' به 'و «') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'ه ی ' به 'ه‌ی ') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| (۳۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | |||
| تصویر =NUR10453J1.jpg | |||
| عنوان =فوائح الجمال و فواتح الجلال | |||
| پدیدآوران = | |||
[[نجم‌الدین کبری، احمد بن عمر]] (نویسنده) | |||
| | |||
[[زیدان، یوسف]] (محقق) | [[زیدان، یوسف]] (محقق) | ||
| زبان =عربی | |||
|زبان | | کد کنگره =BP 292/71 ن3 ف9041* | ||
| موضوع = | |||
آداب طریقت | |||
|کد کنگره | |||
|موضوع | |||
نجم‌الدین کبری، احمد بن عمر، 540 - 618؟ق. - سرگذشت‌نامه | |||
| ناشر = | |||
|ناشر | دار سعاد الصباح | ||
| مکان نشر =قاهره - مصر | |||
| سال نشر = 1426 ق | |||
|مکان نشر | |||
|سال نشر | |||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE10453AUTOMATIONCODE | |||
| چاپ =2 | |||
| تعداد جلد =1 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =10453 | |||
| کتابخوان همراه نور =10453 | |||
| کد پدیدآور = | |||
| پس از = | |||
| پیش از = | |||
}} | |||
'''فوائح الجمال و فواتح الجلال'''، نفيس‌ترين اثر عرفانى است كه توسط [[نجم‌الدین کبری، احمد بن عمر|احمد بن عمر بن محمد بن عبدالله خيوقى خوارزمى]]، مشهور به [[نجم‌الدین کبری، احمد بن عمر|نجم‌الدين كبرى]]، به زبان عربى، به نگارش درآمده است. | |||
وى، در سال 540ق، در شهر خيوق خوارزم چشم به جهان گشود و در سال 618ق، در فتنه‌ى مغول به شهادت رسيد. | وى، در سال 540ق، در شهر خيوق خوارزم چشم به جهان گشود و در سال 618ق، در فتنه‌ى مغول به شهادت رسيد. | ||
== ساختار == | == ساختار == | ||
گرچه، مؤلف، مباحث خود را تحت عناوينى كلى، همچون «تصدير»، «مسئلة» و «فصل» بيان كرده، ولى محقق كتاب، عناوين جانبى متعدد و متنوعى را متناسب با هر مبحث برگزيده و در صدر آن قرار داده است. | |||
گرچه، مؤلف، مباحث خود را تحت عناوينى كلى، | |||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
پاره‌اى از مطالب كتاب: | پاره‌اى از مطالب كتاب: | ||
| خط ۶۳: | خط ۴۳: | ||
آتش ذكر، صافى است و به سرعت انسان را به كمالات مى‌رساند، ولى آتش شيطان، كدر و ظلمانى است. | آتش ذكر، صافى است و به سرعت انسان را به كمالات مى‌رساند، ولى آتش شيطان، كدر و ظلمانى است. | ||
وجود، مركب از اركان چهارگانه‌ى | وجود، مركب از اركان چهارگانه‌ى خاک، آب، آتش و هوا مى‌باشد. | ||
مشاهدات عروجيه، قابل تعبير هستند. | مشاهدات عروجيه، قابل تعبير هستند. | ||
| خط ۶۹: | خط ۴۹: | ||
قلب، لطيفه‌اى است كه دائماً از حالتى به حالت ديگر تقلب پيدا مى‌كند و هم‌چنين چون قلب، قلب وجود و معانى است، لذا به اين نام خوانده مى‌شود. | قلب، لطيفه‌اى است كه دائماً از حالتى به حالت ديگر تقلب پيدا مى‌كند و هم‌چنين چون قلب، قلب وجود و معانى است، لذا به اين نام خوانده مى‌شود. | ||
وجود، شىء واحدى نيست؛ | وجود، شىء واحدى نيست؛ بنابراین، هيچ وجودى نيست مگر اينكه بالاتر از آن وجودى ديگر اخص و احسن از آن هست تا آنجا كه منتهى به وجود حق مى‌شود. | ||
مراتب سه‌گانه نفس، عبارت است از: نفس اماره، نفس لوامه و نفس مطمئنه. | مراتب سه‌گانه نفس، عبارت است از: نفس اماره، نفس لوامه و نفس مطمئنه. | ||
| خط ۹۳: | خط ۷۳: | ||
خمود و جمود، دو حالند متعاقب يك‌ديگرند. | خمود و جمود، دو حالند متعاقب يك‌ديگرند. | ||
سهل بن عبدالله | [[تستری، سهل بن عبدالله|سهل بن عبدالله تسترى]]، به مريدانش مى‌گويد: وقتى مصيبتى بر شما وارد مى‌شود، هيچ‌وقت آخ نگوييد، زيرا آخ اسم شيطان است، بلكه آه بگوييد، چون اسم الله است. | ||
هويت، دوتاست: يكى، هويت او و ديگرى، هويت تو؛ وقتى تو هويت خويش را فانى كردى، هويت او باقى مى‌ماند. | هويت، دوتاست: يكى، هويت او و ديگرى، هويت تو؛ وقتى تو هويت خويش را فانى كردى، هويت او باقى مى‌ماند. | ||
| خط ۱۰۰: | خط ۸۰: | ||
كتاب، توسط يوسف | كتاب، توسط [[زیدان، یوسف|يوسف زيدان]]، تصحيح و تحقيق شده است. وى، در آغاز كتاب، مقدمه‌اى مفصل مشتمل بر شرح زندگى مؤلف و شيوه كار و مؤلفات او و روش تحقيق خويش ذكر كرده است و در پايان كتاب، تحت عنوان «فهارس التحقيق»، فهرست‌هايى را از آيات، احاديث، اعلام، مفردات، قوافى، مواضع، مواضيع، مراجع تحقيق و مصادر دراسه و فهرست موضوعات گنجانده است و در پاورقى‌ها، به‌بيان اختلاف نسخ، تخريج آيات و احاديث نبوى، توضيح نكات دقيق متن و شرح مصطلحات صوفيه پرداخته است. | ||
==وابسته‌ها== | |||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[فوائح الجمال و فواتح الجلال (ترجمه)]] | [[فوائح الجمال و فواتح الجلال (ترجمه)]] | ||
[ | [[فوائح الجمال و فواتح الجلال (با تصحیح و مقدّمه‌ی دکتر کاظم محمّدی)]] | ||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | [[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | ||
[[رده:تصوف و عرفان]] | [[رده:تصوف و عرفان]] | ||
[[رده:طرائق صوفیه]] | [[رده:طرائق صوفیه]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۴ فوریهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۳:۳۲
فوائح الجمال و فواتح الجلال، نفيس‌ترين اثر عرفانى است كه توسط احمد بن عمر بن محمد بن عبدالله خيوقى خوارزمى، مشهور به نجم‌الدين كبرى، به زبان عربى، به نگارش درآمده است.
| فوائح الجمال و فواتح الجلال | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | نجم‌الدین کبری، احمد بن عمر (نویسنده) زیدان، یوسف (محقق) |
| ناشر | دار سعاد الصباح |
| مکان نشر | قاهره - مصر |
| سال نشر | 1426 ق |
| چاپ | 2 |
| موضوع | آداب طریقت نجم‌الدین کبری، احمد بن عمر، 540 - 618؟ق. - سرگذشت‌نامه |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 292/71 ن3 ف9041* |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
وى، در سال 540ق، در شهر خيوق خوارزم چشم به جهان گشود و در سال 618ق، در فتنه‌ى مغول به شهادت رسيد.
ساختار
گرچه، مؤلف، مباحث خود را تحت عناوينى كلى، همچون «تصدير»، «مسئلة» و «فصل» بيان كرده، ولى محقق كتاب، عناوين جانبى متعدد و متنوعى را متناسب با هر مبحث برگزيده و در صدر آن قرار داده است.
گزارش محتوا
پاره‌اى از مطالب كتاب:
راه‌هاى مجاهده عبارتند از: تقليل غذا، ترك اختيار و افناء آن در اختيار شيخ كامل.
طريقت جنيد عبارت است از: دوام وضو، دوام صوم، دوام سكوت، دوام خلوت، دوام ذكر، دوام نفى خواطر، دوام ترك اعتراض نسبت به خداى سبحان.
آتش ذكر، صافى است و به سرعت انسان را به كمالات مى‌رساند، ولى آتش شيطان، كدر و ظلمانى است.
وجود، مركب از اركان چهارگانه‌ى خاک، آب، آتش و هوا مى‌باشد.
مشاهدات عروجيه، قابل تعبير هستند.
قلب، لطيفه‌اى است كه دائماً از حالتى به حالت ديگر تقلب پيدا مى‌كند و هم‌چنين چون قلب، قلب وجود و معانى است، لذا به اين نام خوانده مى‌شود.
وجود، شىء واحدى نيست؛ بنابراین، هيچ وجودى نيست مگر اينكه بالاتر از آن وجودى ديگر اخص و احسن از آن هست تا آنجا كه منتهى به وجود حق مى‌شود.
مراتب سه‌گانه نفس، عبارت است از: نفس اماره، نفس لوامه و نفس مطمئنه.
مشاهده، بر دو نوع است: مشاهده‌ى ادنى و مشاهده‌ى اعلى.
نفس، شيطان و ملك، هيچ‌كدام، اشيائى بيرون از تو نيستند، بلكه تو خود، همه آنهايى، هم‌چنان‌كه آسمان، زمين، كرسى، بهشت، دوزخ، موت و حيات، در اندرون تواند.
فناء بر دو گونه است: يكى، فناى در صفات حق كه اين فناى در فردانيت است و ديگرى، فناى در ذات او كه اين فناى در وحدانيت مى‌باشد.
نهايات محبت، بدايات عشق است و محبت، در قلب است و عشق، در روح.
حال، به منزله‌ى اسباب سفر است و مقام، به منزله منازلِ طريق است.
در عرفان، سه درجه وجود دارد: عرفان عامه، عرفان خاصه و عرفان خاصة الخاصة. در عرفان عامه، استدلال به آيات ظاهره است. در عرفان خاصه، استدلال به آيات ظاهره و باطنه و در عرفان خاصة الخاصة، استدلال به نصب كننده آيات بر آيات مى‌باشد.
صوفى، ابن الوقت است و هيچ‌گاه به گذشته و آينده نگاه نمى‌كند، چون تضييع كننده وقت است.
براى همت، بدايات و نهايات است؛ بدايات همت، عبارت است از: اراده، طلب، ربط، تصرف و كون.
سالك ذاكر، به مقامى مى‌رسد كه به او گفته مى‌شود: ذكر مگو تا ببينى ذكر چگونه تو را ياد مى‌كند! او ديگر مذكور است، نه ذاكر و انسان، همواره مذكور حق است، ولى بر اثر تاريكى‌هاى فراوان و حجاب‌هاى ستبر، آن را نمى‌شنود و نمى‌يابد.
خمود و جمود، دو حالند متعاقب يك‌ديگرند.
سهل بن عبدالله تسترى، به مريدانش مى‌گويد: وقتى مصيبتى بر شما وارد مى‌شود، هيچ‌وقت آخ نگوييد، زيرا آخ اسم شيطان است، بلكه آه بگوييد، چون اسم الله است.
هويت، دوتاست: يكى، هويت او و ديگرى، هويت تو؛ وقتى تو هويت خويش را فانى كردى، هويت او باقى مى‌ماند.
وضعيت كتاب
كتاب، توسط يوسف زيدان، تصحيح و تحقيق شده است. وى، در آغاز كتاب، مقدمه‌اى مفصل مشتمل بر شرح زندگى مؤلف و شيوه كار و مؤلفات او و روش تحقيق خويش ذكر كرده است و در پايان كتاب، تحت عنوان «فهارس التحقيق»، فهرست‌هايى را از آيات، احاديث، اعلام، مفردات، قوافى، مواضع، مواضيع، مراجع تحقيق و مصادر دراسه و فهرست موضوعات گنجانده است و در پاورقى‌ها، به‌بيان اختلاف نسخ، تخريج آيات و احاديث نبوى، توضيح نكات دقيق متن و شرح مصطلحات صوفيه پرداخته است.