ابوالقاسم حسین بن روح نوبختی «سفیر سوم»: تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌نور
    جز (جایگزینی متن - 'ن(' به 'ن (')
    جز (جایگزینی متن - '↵↵|' به ' |')
     
    (۵۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۷ کاربر نشان داده نشد)
    خط ۱: خط ۱:
    <div class='wikiInfo'>
    {{جعبه اطلاعات کتاب
    [[پرونده:NUR13667J1.jpg|بندانگشتی|ابوالقاسم حسین بن روح نوبختی «سفیر سوم»]]
    | تصویر =NUR13667J1.jpg
    {| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right"
    | عنوان =ابوالقاسم حسین بن روح نوبختی «سفیر سوم»
    |+ |
    | عنوان‌های دیگر ="سفیر سوم"
    |-
    | پدیدآوران =
    ! نام کتاب!! data-type='bookName'|ابوالقاسم حسین بن روح نوبختی «سفیر سوم»
    [[اباذری، عبدالرحیم]] (نویسنده)
    |-
    | زبان =فارسی
    |نام های دیگر کتاب
    | کد کنگره =‏BP‎‏ ‎‏51‎‏/‎‏35‎‏ ‎‏/‎‏الف‎‏2
    |data-type='otherBookNames'|"سفیر سوم"
    | موضوع =
    |-
    حسین بن روح نوبختی، - 326ق. - سرگذشت‌نامه
    |پدیدآورندگان
    |data-type='authors'|[[اباذری، عبدالرحیم]] (نويسنده)
    |-
    |زبان  
    |data-type='language'|فارسی
    |-
    |کد کنگره  
    |data-type='congeressCode' style='direction:ltr'|‏BP‎‏ ‎‏51‎‏/‎‏35‎‏ ‎‏/‎‏الف‎‏2
    |-
    |موضوع  
    |data-type='subject'|حسین بن روح نوبختی، - 326ق. - سرگذشت نامه


    محدثان شیعه
    محدثان شیعه


    محمد بن حسن (عج)، امام دوازدهم، 255ق. - نیابت
    محمد بن حسن(عج)، امام دوازدهم، 255ق. - نیابت


    نواب اربعه
    نواب اربعه
    |-
    | ناشر =
    |ناشر  
    سازمان تبلیغات اسلامی
    |data-type='publisher'|سازمان تبليغات اسلامي
    | مکان نشر =تهران - ایران
    |-
    | سال نشر = 1376 ش
    |مکان نشر  
    | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE13667AUTOMATIONCODE
    |data-type='publishPlace'|تهران - ایران
    | چاپ =1
    |-
    | تعداد جلد =1
    |سال نشر
    | کتابخانۀ دیجیتال نور =13667
    |data-type='publishYear'| 1376 هـ.ش
    | کتابخوان همراه نور =13667
    |-class='articleCode'
    | کد پدیدآور =
    |کد اتوماسیون
    | پس از =
    |data-type='automationCode'|AUTOMATIONCODE13667AUTOMATIONCODE
    | پیش از =
    |}
    }}
    </div>
    '''ابوالقاسم حسین بن روح نوبختى (سفير سوم)''' اثر [[اباذری، عبدالرحیم|عبدالرحيم اباذرى]]، پژوهشى درباره زندگانى و شرح احوال ابوالقاسم حسین بن روح نوبختى، سوین نايب خاص امام زمان(ع) بوده كه به زبان فارسی و در سال 1375ش نوشته شده است.


    اهمیت آشنايى با شرح حال، انديشه‌ها و موضع‌گیرى‌هاى سياسى و اجتماعى سفيران امام زمان(ع)، انگیزه تأليف کتاب بوده است.


    == معرفى اجمالى ==
    ==ساختار==
    '''ابوالقاسم حسين بن روح نوبختى(سفير سوم)''' اثر عبدالرحيم اباذرى، پژوهشى درباره زندگانى و شرح احوال ابوالقاسم حسين بن روح نوبختى، سوين نايب خاص امام زمان (ع) بوده كه به زبان فارسى و در سال 1375ش نوشته شده است.
    کتاب با دو مقدمه از پژوهشكده باقرالعلوم(ع)<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13667/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%A7%D8%B3%D9%85-%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D8%A8%D9%86-%D8%B1%D9%88%D8%AD-%D9%86%D9%88%D8%A8%D8%AE%D8%AA%DB%8C-%C2%AB%D8%B3%D9%81%DB%8C%D8%B1-%D8%B3%D9%88%D9%85%C2%BB?pageNumber=9&vi ر.ک: مقدمه، ص9]</ref> و مؤلف<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13667/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%A7%D8%B3%D9%85-%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D8%A8%D9%86-%D8%B1%D9%88%D8%AD-%D9%86%D9%88%D8%A8%D8%AE%D8%AA%DB%8C-%C2%AB%D8%B3%D9%81%DB%8C%D8%B1-%D8%B3%D9%88%D9%85%C2%BB?pageNumber=11&vi ر.ک: همان، ص11]</ref> در تعريف عمل‌كرد مجموعه «راهیان نور» و چند نكته پيرامون مطالب، آغاز شده و مباحث در چهار فصل، ارائه شده است.


    اهميت آشنايى با شرح حال، انديشه‌ها و موضع‌گيرى‌هاى سياسى و اجتماعى سفيران امام زمان (ع)، انگيزه تأليف کتاب بوده است.
    نویسنده پس از معرفى تعدادى از شخصيت‌هاى دينى و علمى معروف این خاندان، وارد بحث در زمینه‌هاى غيبت و نيابت از امام زمان شده و سرانجام بحث را به نيابت حسین بن روح و چگونگى ارتباط دو جانبه او با امام مهدى(عج) و شیعیان ايشان كشانده است. در ادامه عوامل موفقيت حسین بن روح مورد بحث قرار گرفته و از دو عامل ظهور كرامات توسط وى و نفوذ فوق‌العاده خاندان نوبختى در دستگاه عباسيان، به عنوان اصلى‌ترين عوامل موفقيت او ياد شده است. در نهایت، پاره‌اى از ديدگاه‌هاى فقهى، كلامى و توقيعاتى كه توسط حسین بن روح نقل شده، آمده است.


    == ساختار ==
    ویژگى بارز کتاب این است كه مطالب پراكنده و سنگینى كه در كتب تاريخى، رجالى و روايى، به زبان عربى و با عبارت‌هاى مشكل، مغلق و نامأنوس بيان شده‌اند را در یک‌جا جمع‌آورى كرده و با ارتباط و ترتيب منطقى، آن‌ها را به هم ربط داده و با زبان ساده و روان ارائه كرده است.


    گاهى یک مطلب خاصى از مجموع چند منبع استفاده شده، به طورى كه اگر یکى از آن‌ها كنار گذاشته شود، امكان و استفاده آن برداشت، ممكن نخواهد بود؛ از این رو، نویسنده در پاورقى مربوطه، همه آن مأخذ را آورده است. در مواقعى هم كه موضوع روشن و آشكار بوده، سعى شده است تا به منابع متعدد ارجاع داده شود.


    کتاب با دو مقدمه از پژوهشكده باقرالعلوم(ع) و مؤلف در تعريف عمل‌كرد مجموعه «راهيان نور» و چند نكته پيرامون مطالب، آغاز شده و مباحث در چهار فصل، ارائه شده است.
    در ارائه مطالب، سعى شده است تا از عبارات سنگین تاريخى پرهيز شده و در مقابل، مفهوم و محتواى آن‌ها، در قالبى روان بيان شود.


    نويسنده پس از معرفى تعدادى از شخصيت‌هاى دينى و علمى معروف اين خاندان، وارد بحث در زمينه‌هاى غيبت و نيابت از امام زمان شده و سرانجام بحث را به نيابت حسين بن روح و چگونگى ارتباط دو جانبه او با امام مهدى(عج) و شيعيان ايشان كشانده است. در ادامه عوامل موفقيت حسين بن روح مورد بحث قرار گرفته و از دو عامل ظهور كرامات توسط وى و نفوذ فوق‌العاده خاندان نوبختى در دستگاه عباسيان، به عنوان اصلى‌ترين عوامل موفقيت او ياد شده است. در نهايت، پاره‌اى از ديدگاه‌هاى فقهى، كلامى و توقيعاتى كه توسط حسين بن روح نقل شده، آمده است.
    کتاب جزء مجموعه «راویان نور» بوده كه به شرح زندگانى اصحاب عترت(ع) اختصاص دارد.


    ويژگى بارز کتاب اين است كه مطالب پراكنده و سنگينى كه در كتب تاريخى، رجالى و روايى، به زبان عربى و با عبارت‌هاى مشكل، مغلق و نامأنوس بيان شده‌اند را در يك‌جا جمع‌آورى كرده و با ارتباط و ترتيب منطقى، آن‌ها را به هم ربط داده و با زبان ساده و روان ارائه كرده است.
    ==گزارش محتوا==
    نویسنده معتقد است، از نظر تاريخى، زندگى سومین نايب حضرت مهدى(عج) از همان آغاز دوران نيابت و سفارت شروع شده و به همین دليل، تاريخ و محل تولد، دورانى كودكى و نوجوانى، چگونگى تحصيلات و ارتباط وى با ائمه(ع) در پرده ابهام قرار دارد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13667/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%A7%D8%B3%D9%85-%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D8%A8%D9%86-%D8%B1%D9%88%D8%AD-%D9%86%D9%88%D8%A8%D8%AE%D8%AA%DB%8C-%C2%AB%D8%B3%D9%81%DB%8C%D8%B1-%D8%B3%D9%88%D9%85%C2%BB?pageNumber=15&vi ر.ک: متن کتاب، ص15]</ref>. از این رو در فصل اول، برای آشنايى بهتر با این شخصيت بزرگ، به شرح حال خاندان او پرداخته و گرچه نحوه پيوند نسبى وى با این خاندان برای محققان روشن نيست؛ ولى وى بر این باور است كه در هر صورت، به شهادت بيشتر تاريخ‌نگاران و دانشمندان رجالى، او از فرزندان این دودمان شمرده مى‌شود<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13667/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%A7%D8%B3%D9%85-%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D8%A8%D9%86-%D8%B1%D9%88%D8%AD-%D9%86%D9%88%D8%A8%D8%AE%D8%AA%DB%8C-%C2%AB%D8%B3%D9%81%DB%8C%D8%B1-%D8%B3%D9%88%D9%85%C2%BB?pageNumber=16&vi ر.ک: همان، ص16]</ref>.


    گاهى يك مطلب خاصى از مجموع چند منبع استفاده شده، به طورى كه اگر يكى از آن‌ها كنار گذاشته شود، امكان و استفاده آن برداشت، ممكن نخواهد بود؛ از اين رو، نويسنده در پاورقى مربوطه، همه آن مأخذ را آورده است. در مواقعى هم كه موضوع روشن و آشكار بوده، سعى شده است تا به منابع متعدد ارجاع داده شود.
    بر حسب منابع تاريخى، تبار حسین بن روح از خاندان ایرانى نژاد آل‌نوبخت سرچشمه گرفته و نوبخت جد اعلاى این خاندان است كه در عهد منصور عباسى، از دين زتشت به اسلام گرویده و پس از راه يافتن به دربار عباسى، در راه نشر علوم و تمدن اسلامى، خدمات زيادى از خود نشان مى‌دهد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13667/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%A7%D8%B3%D9%85-%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D8%A8%D9%86-%D8%B1%D9%88%D8%AD-%D9%86%D9%88%D8%A8%D8%AE%D8%AA%DB%8C-%C2%AB%D8%B3%D9%81%DB%8C%D8%B1-%D8%B3%D9%88%D9%85%C2%BB?pageNumber=16&vi ر.ک: همان]</ref>.


    در ارائه مطالب، سعى شده است تا از عبارات سنگين تاريخى پرهيز شده و در مقابل، مفهوم و محتواى آن‌ها، در قالبى روان بيان شود.
    گرچه حسین بن روح، برغم این كه از اصحاب خاص امام يازدهم(ع) و یکى از استوانه‌هاى بارز مذهب تشيع به شمار مى‌آمده، ولى به دلايل مختلف، پيش از قبول مسؤولیت نيابت، در عرصه‌هاى علمى، كلامى و فقهى چندان حضور نداشته و شخصيت‌هایى؛ مانند: ابوسهل اسماعيل نوبختى بر وى پيشى داشتند<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13667/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%A7%D8%B3%D9%85-%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D8%A8%D9%86-%D8%B1%D9%88%D8%AD-%D9%86%D9%88%D8%A8%D8%AE%D8%AA%DB%8C-%C2%AB%D8%B3%D9%81%DB%8C%D8%B1-%D8%B3%D9%88%D9%85%C2%BB?pageNumber=38&vi ر.ک: همان، ص38]</ref>.


    کتاب جزء مجموعه «راويان نور» بوده كه به شرح زندگانى اصحاب عترت(ع) اختصاص دارد.
    نویسنده این مسئله را به خاطر برخى مسائل امنيتى دانسته و در فصل دوم، ضمن بيان جلوه‌هایى از كرامات ايشان، به بررسى راز موفقيت‌هاى وى پرداخته است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13667/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%A7%D8%B3%D9%85-%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D8%A8%D9%86-%D8%B1%D9%88%D8%AD-%D9%86%D9%88%D8%A8%D8%AE%D8%AA%DB%8C-%C2%AB%D8%B3%D9%81%DB%8C%D8%B1-%D8%B3%D9%88%D9%85%C2%BB?pageNumber=38&vi ر.ک: همان]</ref>.


    == گزارش محتوا ==
    فصل سوم، در دو بخش مسائل فقهى و ديدگاه‌هاى اعتقادى، به چند نمونه از سؤال و جواب‌ها، فتاواى فقهى، مناظرات علمى و كلامى و توقيعاتى كه توسط حسین بن روح انجام پذيرفته<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13667/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%A7%D8%B3%D9%85-%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D8%A8%D9%86-%D8%B1%D9%88%D8%AD-%D9%86%D9%88%D8%A8%D8%AE%D8%AA%DB%8C-%C2%AB%D8%B3%D9%81%DB%8C%D8%B1-%D8%B3%D9%88%D9%85%C2%BB?pageNumber=81&vi ر.ک: همان، ص81]</ref>، اعم از این كه وى تنها راوى آن بوده و يا خود استنباط و اجتهاد كرده، اشاره شده است.


    اين نايب بزرگوار، در طول نيابت بيست و یک ساله خویش، علاوه بر فعاليت‌هایى كه در ابعاد مختلف انجام داد، سعى و تلاش فراوان داشت تا فرهنگ زيارت ائمه(ع) را در میان شیعیان رونق بخشد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13667/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%A7%D8%B3%D9%85-%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D8%A8%D9%86-%D8%B1%D9%88%D8%AD-%D9%86%D9%88%D8%A8%D8%AE%D8%AA%DB%8C-%C2%AB%D8%B3%D9%81%DB%8C%D8%B1-%D8%B3%D9%88%D9%85%C2%BB?pageNumber=120&vi ر.ک: همان، ص120]</ref> تا بدين وسيله؛ اولاً: به شیعیان بفهماند كه عدم حضور ظاهرى معصوم(ع) نمى‌تواند مانع از ارتباط با آنان بشود و ثانياً زمینه كافى برای غيبت كبرا به این ترتيب آماده شود<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13667/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%A7%D8%B3%D9%85-%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D8%A8%D9%86-%D8%B1%D9%88%D8%AD-%D9%86%D9%88%D8%A8%D8%AE%D8%AA%DB%8C-%C2%AB%D8%B3%D9%81%DB%8C%D8%B1-%D8%B3%D9%88%D9%85%C2%BB?pageNumber=120&vi ر.ک: همان]</ref>.


    نويسنده معتقد است، از نظر تاريخى، زندگى سومين نايب حضرت مهدى(عج) از همان آغاز دوران نيابت و سفارت شروع شده و به همين دليل، تاريخ و محل تولد، دورانى كودكى و نوجوانى، چگونگى تحصيلات و ارتباط وى با ائمه(ع) در پرده ابهام قرار دارد. از اين رو در فصل اول، براى آشنايى بهتر با اين شخصيت بزرگ، به شرح حال خاندان او پرداخته و گرچه نحوه پيوند نسبى وى با اين خاندان براى محققان روشن نيست؛ ولى وى بر اين باور است كه در هر صورت، به شهادت بيشتر تاريخ‌نگاران و دانشمندان رجالى، او از فرزندان اين دودمان شمرده مى‌شود.
    از این رو، آخرين فصل، به متن و ترجمه زيارتنامه‌هایى كه وى به شاگردان خویش آموزش داده، اختصاص دارد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13667/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%A7%D8%B3%D9%85-%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D8%A8%D9%86-%D8%B1%D9%88%D8%AD-%D9%86%D9%88%D8%A8%D8%AE%D8%AA%DB%8C-%C2%AB%D8%B3%D9%81%DB%8C%D8%B1-%D8%B3%D9%88%D9%85%C2%BB?pageNumber=120&vi ر.ک: همان، ص120]</ref>.
     
    بر حسب منابع تاريخى، تبار حسين بن روح از خاندان ايرانى نژاد آل‌نوبخت سرچشمه گرفته و نوبخت جد اعلاى اين خاندان است كه در عهد منصور عباسى، از دين زتشت به اسلام گرويده و پس از راه يافتن به دربار عباسى، در راه نشر علوم و تمدن اسلامى، خدمات زيادى از خود نشان مى‌دهد.
     
    گرچه حسين بن روح، برغم اين كه از اصحاب خاص امام يازدهم(ع) و يكى از استوانه‌هاى بارز مذهب تشيع به شمار مى‌آمده، ولى به دلايل مختلف، پيش از قبول مسؤوليت نيابت، در عرصه‌هاى علمى، كلامى و فقهى چندان حضور نداشته و شخصيت‌هايى؛ مانند: ابوسهل اسماعيل نوبختى بر وى پيشى داشتند.
     
    نويسنده اين مسئله را به خاطر برخى مسائل امنيتى دانسته و در فصل دوم، ضمن بيان جلوه‌هايى از كرامات ايشان، به بررسى راز موفقيت‌هاى وى پرداخته است.
     
    فصل سوم، در دو بخش مسائل فقهى و ديدگاه‌هاى اعتقادى، به چند نمونه از سؤال و جواب‌ها، فتاواى فقهى، مناظرات علمى و كلامى و توقيعاتى كه توسط حسين بن روح انجام پذيرفته، اعم از اين كه وى تنها راوى آن بوده و يا خود استنباط و اجتهاد كرده، اشاره شده است.
     
    اين نايب بزرگوار، در طول نيابت بيست و يك ساله خويش، علاوه بر فعاليت‌هايى كه در ابعاد مختلف انجام داد، سعى و تلاش فراوان داشت تا فرهنگ زيارت ائمه(ع) را در ميان شيعيان رونق بخشد تا بدين وسيله؛ اولاً: به شيعيان بفهماند كه عدم حضور ظاهرى معصوم(ع) نمى‌تواند مانع از ارتباط با آنان بشود و ثانياً زمينه كافى براى غيبت كبرا به اين ترتيب آماده شود.
     
    از اين رو، آخرين فصل، به متن و ترجمه زيارتنامه‌هايى كه وى به شاگردان خويش آموزش داده، اختصاص دارد.
     
    == وضعيت کتاب ==


    ==وضعيت کتاب==


    فهرست مطالب در ابتدا و فهرست منابع و مآخذ مورد استفاده مؤلف، در انتهاى کتاب آمده است.
    فهرست مطالب در ابتدا و فهرست منابع و مآخذ مورد استفاده مؤلف، در انتهاى کتاب آمده است.
    خط ۸۶: خط ۶۶:
    پاورقى‌ها، به ذكر منابع و توضيح برخى از كلمات متن پرداخته است.
    پاورقى‌ها، به ذكر منابع و توضيح برخى از كلمات متن پرداخته است.


    == منابع ==
    ==پانويس ==
    <references />
     


    ==منابع مقاله==


    1- مقدمه و متن کتاب.
    #مقدمه و متن کتاب.
    #[https://noorlib.ir/book/view/13447/%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85-%D9%85%D9%87%D8%AF%DB%8C-%D8%B9%D8%AC%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%AA%D8%B9%D8%A7%D9%84%DB%8C-%D9%81%D8%B1%D8%AC%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D9%81-%D8%AF%D8%B1-%D8%A2%DB%8C%D9%86%D9%87-%D9%82%D9%84%D9%85-(%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9-%D9%BE%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%85%D9%88%D9%86-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85-%D9%85%D9%87%D8%AF%DB%8C-(%D8%B9)-%D9%88-%D9%85%D9%87%D8%AF%D9%88%DB%8C%D8%AA)?pageNumber=148&viewType=pdf پارسا با مشاركت بنياد فرهنگى حضرت مهدى موعود(عج) و انتشارات مسجد جمكران، (1388)، «امام مهدى(عج) در آينه قلم كارنامه منابع پيرامون امام مهدى عليه‌السلام و مهدویت»، قم، مؤسسه اطلاع‌رسانى اسلامى مرجع، ج1 ص148].


    2- پارسا با مشاركت بنياد فرهنگى حضرت مهدى موعود(عج) و انتشارات مسجد جمكران، (1388)، «امام مهدى(عج) در آينه قلم كارنامه منابع پيرامون امام مهدى(عليه‌السلام) و مهدويت»، قم، مؤسسه اطلاع‌رسانى اسلامى مرجع، ج1 ص148.
    ==وابسته‌ها==
    {{وابسته‌ها}}




    == پیوندها ==
    [http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/16345 مطالعه کتاب ابوالقاسم حسین بن روح نوبختی «سفیر سوم» در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور]
    [[رده:کتاب‌شناسی]]
    [[رده:کتاب‌شناسی]]
    [[رده:اسلام، عرفان، غیره]]
    [[رده:اسلام، عرفان، غیره]]
    [[رده:سرگذشت‌نامه‌ها]]
    [[رده:سرگذشت‌نامه‌ها]]
    [[رده:سرگذشت‌‌نامه‌های فردی]]
    [[رده:سرگذشت‌نامه‌های فردی]]
    [[رده:ائمه اثنی عشر (دوازده امام)]]
    [[رده:ائمه اثنی عشر (دوازده امام)]]
    [[رده:حالات فردی]]
    [[رده:حالات فردی]]
    [[رده:امام مهدی(عج)]]
    [[رده:اردیبهشت (1401)]]

    نسخهٔ کنونی تا ‏۲۹ اکتبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۰:۴۲

    ابوالقاسم حسین بن روح نوبختی «سفیر سوم»
    ابوالقاسم حسین بن روح نوبختی «سفیر سوم»
    پدیدآوراناباذری، عبدالرحیم (نویسنده)
    عنوان‌های دیگر"سفیر سوم"
    ناشرسازمان تبلیغات اسلامی
    مکان نشرتهران - ایران
    سال نشر1376 ش
    چاپ1
    موضوعحسین بن روح نوبختی، - 326ق. - سرگذشت‌نامه

    محدثان شیعه

    محمد بن حسن(عج)، امام دوازدهم، 255ق. - نیابت

    نواب اربعه
    زبانفارسی
    تعداد جلد1
    کد کنگره
    ‏BP‎‏ ‎‏51‎‏/‎‏35‎‏ ‎‏/‎‏الف‎‏2
    نورلایبمطالعه و دانلود pdf

    ابوالقاسم حسین بن روح نوبختى (سفير سوم) اثر عبدالرحيم اباذرى، پژوهشى درباره زندگانى و شرح احوال ابوالقاسم حسین بن روح نوبختى، سوین نايب خاص امام زمان(ع) بوده كه به زبان فارسی و در سال 1375ش نوشته شده است.

    اهمیت آشنايى با شرح حال، انديشه‌ها و موضع‌گیرى‌هاى سياسى و اجتماعى سفيران امام زمان(ع)، انگیزه تأليف کتاب بوده است.

    ساختار

    کتاب با دو مقدمه از پژوهشكده باقرالعلوم(ع)[۱] و مؤلف[۲] در تعريف عمل‌كرد مجموعه «راهیان نور» و چند نكته پيرامون مطالب، آغاز شده و مباحث در چهار فصل، ارائه شده است.

    نویسنده پس از معرفى تعدادى از شخصيت‌هاى دينى و علمى معروف این خاندان، وارد بحث در زمینه‌هاى غيبت و نيابت از امام زمان شده و سرانجام بحث را به نيابت حسین بن روح و چگونگى ارتباط دو جانبه او با امام مهدى(عج) و شیعیان ايشان كشانده است. در ادامه عوامل موفقيت حسین بن روح مورد بحث قرار گرفته و از دو عامل ظهور كرامات توسط وى و نفوذ فوق‌العاده خاندان نوبختى در دستگاه عباسيان، به عنوان اصلى‌ترين عوامل موفقيت او ياد شده است. در نهایت، پاره‌اى از ديدگاه‌هاى فقهى، كلامى و توقيعاتى كه توسط حسین بن روح نقل شده، آمده است.

    ویژگى بارز کتاب این است كه مطالب پراكنده و سنگینى كه در كتب تاريخى، رجالى و روايى، به زبان عربى و با عبارت‌هاى مشكل، مغلق و نامأنوس بيان شده‌اند را در یک‌جا جمع‌آورى كرده و با ارتباط و ترتيب منطقى، آن‌ها را به هم ربط داده و با زبان ساده و روان ارائه كرده است.

    گاهى یک مطلب خاصى از مجموع چند منبع استفاده شده، به طورى كه اگر یکى از آن‌ها كنار گذاشته شود، امكان و استفاده آن برداشت، ممكن نخواهد بود؛ از این رو، نویسنده در پاورقى مربوطه، همه آن مأخذ را آورده است. در مواقعى هم كه موضوع روشن و آشكار بوده، سعى شده است تا به منابع متعدد ارجاع داده شود.

    در ارائه مطالب، سعى شده است تا از عبارات سنگین تاريخى پرهيز شده و در مقابل، مفهوم و محتواى آن‌ها، در قالبى روان بيان شود.

    کتاب جزء مجموعه «راویان نور» بوده كه به شرح زندگانى اصحاب عترت(ع) اختصاص دارد.

    گزارش محتوا

    نویسنده معتقد است، از نظر تاريخى، زندگى سومین نايب حضرت مهدى(عج) از همان آغاز دوران نيابت و سفارت شروع شده و به همین دليل، تاريخ و محل تولد، دورانى كودكى و نوجوانى، چگونگى تحصيلات و ارتباط وى با ائمه(ع) در پرده ابهام قرار دارد[۳]. از این رو در فصل اول، برای آشنايى بهتر با این شخصيت بزرگ، به شرح حال خاندان او پرداخته و گرچه نحوه پيوند نسبى وى با این خاندان برای محققان روشن نيست؛ ولى وى بر این باور است كه در هر صورت، به شهادت بيشتر تاريخ‌نگاران و دانشمندان رجالى، او از فرزندان این دودمان شمرده مى‌شود[۴].

    بر حسب منابع تاريخى، تبار حسین بن روح از خاندان ایرانى نژاد آل‌نوبخت سرچشمه گرفته و نوبخت جد اعلاى این خاندان است كه در عهد منصور عباسى، از دين زتشت به اسلام گرویده و پس از راه يافتن به دربار عباسى، در راه نشر علوم و تمدن اسلامى، خدمات زيادى از خود نشان مى‌دهد[۵].

    گرچه حسین بن روح، برغم این كه از اصحاب خاص امام يازدهم(ع) و یکى از استوانه‌هاى بارز مذهب تشيع به شمار مى‌آمده، ولى به دلايل مختلف، پيش از قبول مسؤولیت نيابت، در عرصه‌هاى علمى، كلامى و فقهى چندان حضور نداشته و شخصيت‌هایى؛ مانند: ابوسهل اسماعيل نوبختى بر وى پيشى داشتند[۶].

    نویسنده این مسئله را به خاطر برخى مسائل امنيتى دانسته و در فصل دوم، ضمن بيان جلوه‌هایى از كرامات ايشان، به بررسى راز موفقيت‌هاى وى پرداخته است[۷].

    فصل سوم، در دو بخش مسائل فقهى و ديدگاه‌هاى اعتقادى، به چند نمونه از سؤال و جواب‌ها، فتاواى فقهى، مناظرات علمى و كلامى و توقيعاتى كه توسط حسین بن روح انجام پذيرفته[۸]، اعم از این كه وى تنها راوى آن بوده و يا خود استنباط و اجتهاد كرده، اشاره شده است.

    اين نايب بزرگوار، در طول نيابت بيست و یک ساله خویش، علاوه بر فعاليت‌هایى كه در ابعاد مختلف انجام داد، سعى و تلاش فراوان داشت تا فرهنگ زيارت ائمه(ع) را در میان شیعیان رونق بخشد[۹] تا بدين وسيله؛ اولاً: به شیعیان بفهماند كه عدم حضور ظاهرى معصوم(ع) نمى‌تواند مانع از ارتباط با آنان بشود و ثانياً زمینه كافى برای غيبت كبرا به این ترتيب آماده شود[۱۰].

    از این رو، آخرين فصل، به متن و ترجمه زيارتنامه‌هایى كه وى به شاگردان خویش آموزش داده، اختصاص دارد[۱۱].

    وضعيت کتاب

    فهرست مطالب در ابتدا و فهرست منابع و مآخذ مورد استفاده مؤلف، در انتهاى کتاب آمده است.

    پاورقى‌ها، به ذكر منابع و توضيح برخى از كلمات متن پرداخته است.

    پانويس

    1. ↑ ر.ک: مقدمه، ص9
    2. ↑ ر.ک: همان، ص11
    3. ↑ ر.ک: متن کتاب، ص15
    4. ↑ ر.ک: همان، ص16
    5. ↑ ر.ک: همان
    6. ↑ ر.ک: همان، ص38
    7. ↑ ر.ک: همان
    8. ↑ ر.ک: همان، ص81
    9. ↑ ر.ک: همان، ص120
    10. ↑ ر.ک: همان
    11. ↑ ر.ک: همان، ص120


    منابع مقاله

    1. مقدمه و متن کتاب.
    2. پارسا با مشاركت بنياد فرهنگى حضرت مهدى موعود(عج) و انتشارات مسجد جمكران، (1388)، «امام مهدى(عج) در آينه قلم كارنامه منابع پيرامون امام مهدى عليه‌السلام و مهدویت»، قم، مؤسسه اطلاع‌رسانى اسلامى مرجع، ج1 ص148.

    وابسته‌ها

    برگرفته از «https://fa.wikinoor.ir/w/index.php?title=ابوالقاسم_حسین_بن_روح_نوبختی_«سفیر_سوم»&oldid=692446»