ماهیت قیام مختار بن ابی‌عبید ثقفی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'آیت‌الله خويى' به 'آیت‌الله خويى ') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'قیام (ابهام زدایی)' به 'قیام (ابهام‌زدایی)') |
||
| (۲۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | |||
| تصویر =NUR12285J1.jpg | |||
| عنوان =ماهیت قیام مختار بن ابی‌عبید ثقفی | |||
| عنوان‌های دیگر =قیام مختار | |||
| | | پدیدآوران = | ||
[[رضوی اردکانی، ابوفاضل]] (نویسنده) | |||
| | | زبان =فارسی | ||
| کد کنگره =DS 38/5 /ر6م2 | |||
| موضوع = | |||
| | امویان - تاریخ | ||
|زبان | |||
|کد کنگره | |||
|موضوع | |||
شیعه - جنبشها و قیامها - قرن 1ق. | شیعه - جنبشها و قیامها - قرن 1ق. | ||
مختار بن | مختار بن ابی‌عبیده، 1 - 67ق. | ||
| ناشر = | |||
|ناشر | [[دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم]]، مرکز انتشارات | ||
| مکان نشر =قم - ایران | |||
| سال نشر = 1378 ش | |||
|مکان نشر | |||
|سال نشر | |||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE12285AUTOMATIONCODE | |||
| چاپ =4 | |||
| شابک =964-424-609-8 | |||
| تعداد جلد =1 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =12285 | |||
| کتابخوان همراه نور =12285 | |||
| کد پدیدآور = | |||
| پس از = | |||
| پیش از = | |||
}} | |||
{{کاربردهای دیگر| قیام (ابهام‌زدایی)}} | |||
'''ماهيت قيام مختار بن ابى‌عبيد ثقفى''' تأليف [[رضوی اردکانی، سید ابوفاضل|سيد ابوفاضل رضوى اردكانى]]، كوششى است در جهت معرفى چهره واقعى يكى از قيام‌هاى نشئت گرفته از نهضت خونين كربلا. | |||
نویسنده قضاوت‌هاى غيرمنصفانه و نابجا درباره اين شخصيت بزرگ تاريخ تشيّع، قهرمان فداكار و خون‌خواه اهل‌بيت اطهار(ع) را از جمله علل نگارش كتاب دانسته است<ref>متن كتاب، ص 27</ref> | |||
== ساختار == | == ساختار == | ||
اين اثر مشتمل بر مقدمه‌اى از مؤلف درباره كتاب و قيام مختار، و متن كتاب در چهارده فصل مى‌باشد. | اين اثر مشتمل بر مقدمه‌اى از مؤلف درباره كتاب و قيام مختار، و متن كتاب در چهارده فصل مى‌باشد. | ||
نویسنده قيام مختار را از تولد تا شهادت به تفصيل و به‌صورت تحقيقى مورد بررسى قرار داده است. | |||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
مؤلف در اين كتاب با تكيه بر روايات متعدد و معتبر، اقوال و نظريات علماى بزرگ اسلام، علم رجال و تاريخ و نقل از منابع اصيل و دست اول و مورد اعتماد، با روش نقد و تحليل و جرح و تعديل، ابعاد شخصيّت فرمانده اين قيام خونين را به‌طور همه‌جانبه بررسى نموده است<ref>پيشگفتار، ص 28</ref> | |||
نویسنده در فصل اول كتاب در دو بخش، بيوگرافى و سير زندگى و نيز شخصيت مختار را به لحاظ عبادى و سياسى مورد مطالعه قرار داده است<ref>متن كتاب، ص 45-61</ref> | |||
در فصل دوم، شخصيت مختار را در كلام ائمه(ع) و علماى بزرگ و كتبى كه در اين زمينه نوشته شده مورد بررسى قرار گرفته است. | در فصل دوم، شخصيت مختار را در كلام ائمه(ع) و علماى بزرگ و كتبى كه در اين زمينه نوشته شده مورد بررسى قرار گرفته است. | ||
در بخش اول اين فصل اخبار و رواياتى كه درباره مختار رسيده، در دو قسم تبيين شده است: 1- اخبارى در مدح و ستايش او؛ 2- اخبارى كه در مذمّت اوست اما اخبار در مدح، قوى‌تر و برتر است. مؤلف ابتدا رواياتى كه در مدح و تأييد، شخصيت و ارزش عمل مختار از معصومين(ع) رسيده را نقل مى‌كند و پس از تأييد و ترجيح اخبار مدح و تأييد اعتقادات و اعمال مختار، به رواياتى كه در ذمّ اوست مى‌پردازد و همه را ردّ مى‌كند <ref>همان، ص 67-81</ref> | در بخش اول اين فصل اخبار و رواياتى كه درباره مختار رسيده، در دو قسم تبيين شده است: 1- اخبارى در مدح و ستايش او؛ 2- اخبارى كه در مذمّت اوست اما اخبار در مدح، قوى‌تر و برتر است. مؤلف ابتدا رواياتى كه در مدح و تأييد، شخصيت و ارزش عمل مختار از معصومين(ع) رسيده را نقل مى‌كند و پس از تأييد و ترجيح اخبار مدح و تأييد اعتقادات و اعمال مختار، به رواياتى كه در ذمّ اوست مى‌پردازد و همه را ردّ مى‌كند<ref>همان، ص 67-81</ref> | ||
در بخش دوم: به ديدگاه علما درباره اين شخصيت پرداخته شده است. يكى از ادله براى اثبات شخصيت والاى مختار و اينكه او مردى مجاهد، مخلص، مدافع حق | در بخش دوم: به ديدگاه علما درباره اين شخصيت پرداخته شده است. يكى از ادله براى اثبات شخصيت والاى مختار و اينكه او مردى مجاهد، مخلص، مدافع حق اهل‌بيت(ع) و داراى عقيده‌اى پاک و راسخ بوده است، قضاوت‌ها و شهادت‌ها و اظهارنظرهاى فحول علماى شيعه و بزرگان علم رجال است<ref>همان، ص 83</ref> | ||
در علم رجال قاعده معروفى براى اثبات وثاقت افراد، وجود دارد و آن شهادت عدلين بر | در علم رجال قاعده معروفى براى اثبات وثاقت افراد، وجود دارد و آن شهادت عدلين بر پاکى و صحت عقيده فرد موردنظر و يا راستگويى اوست تا بتوان به وى اعتماد نمود. چنانچه بزرگانى مانند [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]]، [[حلی، حسن بن یوسف|علامه حلى]]، علامه ابن نما، مامقانى، [[علامه امينى]] و [[خویی، ابوالقاسم|آیت‌الله خويى]] شخصى را بستايند، در وثاقت او ترديدى باقى نمى‌ماند<ref>همان، ص 83</ref> | ||
فصل سوم كتاب در رابطه با تهمت‌هاى ناروايى است كه به مختار زده شده است. از جمله تهمت‌هايى كه بر وى وارد كرده‌اند و بيشتر در كتاب‌هاى اهل سنّت بر آن تأكيد شده اين است كه: «مختار مدعى پيامبرى و فرستاده خداست و جبرئيل با وحى بر او نازل مى‌شود» و روى اين تهمت، تبليغات وسيعى عليه مختار شد. | فصل سوم كتاب در رابطه با تهمت‌هاى ناروايى است كه به مختار زده شده است. از جمله تهمت‌هايى كه بر وى وارد كرده‌اند و بيشتر در كتاب‌هاى اهل سنّت بر آن تأكيد شده اين است كه: «مختار مدعى پيامبرى و فرستاده خداست و جبرئيل با وحى بر او نازل مى‌شود» و روى اين تهمت، تبليغات وسيعى عليه مختار شد. | ||
امّا آنچه از روايات و تواريخ معتبر، به‌دست مى‌آيد اين است كه مختار هرگز مدعى نبوّت يا نزول وحى بر خود نبوده است. و اين يك تهمت ناشيانه و مغرضانه‌اى بيش نيست، كه از ناحيه اشراف كوفه- كه دستشان به خون شهداى كربلا آغشته بود- به او زده شد و سپس دستگاه اموى و همچنين دست‌اندركاران ابن زبير، براى ترور شخصيت مختار، روى آن تبليغات وسيعى به راه انداختند و آخوندهاى دربار اموى و جاعلين حديث نيز بر آن صحّه گذاشتند <ref>همان، ص 111</ref> | امّا آنچه از روايات و تواريخ معتبر، به‌دست مى‌آيد اين است كه مختار هرگز مدعى نبوّت يا نزول وحى بر خود نبوده است. و اين يك تهمت ناشيانه و مغرضانه‌اى بيش نيست، كه از ناحيه اشراف كوفه- كه دستشان به خون شهداى كربلا آغشته بود- به او زده شد و سپس دستگاه اموى و همچنين دست‌اندركاران ابن زبير، براى ترور شخصيت مختار، روى آن تبليغات وسيعى به راه انداختند و آخوندهاى دربار اموى و جاعلين حديث نيز بر آن صحّه گذاشتند<ref>همان، ص 111</ref> | ||
فصل پنجم در فلسفه قيام مختار است. فلسفه و هدف قيام مختار را مى‌توان از سخنان و سيره او به‌دست آورد. برخلاف آنچه بعضى افراد غيرمحقق و يا كسانى كه اصولاً با مشى‌ومرام اهل‌بيت پيامبر، دشمن و يا بيگانه هستند، مختار آن‌طور كه اينان تصور كرده‌اند، دنياپرست و رياست‌طلب و سفاك و حيله‌گر نبوده، و در كلمات و رفتار او كمترين جمله و كارى كه اين مطلب را اثبات نمايد، يافت نمى‌شود <ref>همان، ص 233</ref> | فصل پنجم در فلسفه قيام مختار است. فلسفه و هدف قيام مختار را مى‌توان از سخنان و سيره او به‌دست آورد. برخلاف آنچه بعضى افراد غيرمحقق و يا كسانى كه اصولاً با مشى‌ومرام اهل‌بيت پيامبر، دشمن و يا بيگانه هستند، مختار آن‌طور كه اينان تصور كرده‌اند، دنياپرست و رياست‌طلب و سفاك و حيله‌گر نبوده، و در كلمات و رفتار او كمترين جمله و كارى كه اين مطلب را اثبات نمايد، يافت نمى‌شود<ref>همان، ص 233</ref> | ||
در فصل ششم و هفتم به مقدمات قيام مختار و حوادثى كه قبل از قيام او رخ داده و در فصل هشتم به جنگ مختار در كوفه و اهداف اوليه قيام اشاره شده است. | در فصل ششم و هفتم به مقدمات قيام مختار و حوادثى كه قبل از قيام او رخ داده و در فصل هشتم به جنگ مختار در كوفه و اهداف اوليه قيام اشاره شده است. | ||
فصل نهم درباره پيروزى‌هاى قيام مختار است كه به تسخير شهر كوفه انجاميد در بخش سوم از اين فصل به سه جبهه اموى، عبداللّه بن زبير و جبهه ضد انقلاب داخلى در كوفه پرداخته شده است <ref>همان، ص 397</ref> | فصل نهم درباره پيروزى‌هاى قيام مختار است كه به تسخير شهر كوفه انجاميد در بخش سوم از اين فصل به سه جبهه اموى، عبداللّه بن زبير و جبهه ضد انقلاب داخلى در كوفه پرداخته شده است<ref>همان، ص 397</ref> | ||
نویسنده در فصول دهم تا سيزدهم به شورش‌هاى كوفه، انتقام و تعقيب و مجازات عاملان واقعه كربلا، جنگ با حكومت شام و درگيرى مختار با عبدالله بن زبير پرداخته است<ref>همان، ص 411-570</ref> | |||
در فصل پايانى كتاب نيز به جنگ مصعب و مختار اشاره كرده و در ادامه به شهادت خاندان مختار و شخص مختار پرداخته است <ref>همان، ص 573-592</ref> | در فصل پايانى كتاب نيز به جنگ مصعب و مختار اشاره كرده و در ادامه به شهادت خاندان مختار و شخص مختار پرداخته است<ref>همان، ص 573-592</ref> | ||
== وضعيت كتاب == | == وضعيت كتاب == | ||
| خط ۹۰: | خط ۷۴: | ||
==پانويس == | ==پانويس == | ||
<references /> | <references /> | ||
== | == منابع مقاله == | ||
مقدمه و متن كتاب | مقدمه و متن كتاب | ||
==وابسته‌ها== | |||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[ماهیت قیام شهید فخ]] | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:تاریخ (عمومی)]] | [[رده:تاریخ (عمومی)]] | ||
[[رده:تاریخ آسیا]] | [[رده:تاریخ آسیا]] | ||
[[رده:تاریخ کشورهای عربی]] | [[رده:تاریخ کشورهای عربی]] | ||
[[رده:تاریخ اسلام]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۹ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۰۰:۳۶
| ماهیت قیام مختار بن ابی‌عبید ثقفی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | رضوی اردکانی، ابوفاضل (نویسنده) |
| عنوان‌های دیگر | قیام مختار |
| ناشر | دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، مرکز انتشارات |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1378 ش |
| چاپ | 4 |
| شابک | 964-424-609-8 |
| موضوع | امویان - تاریخ
شیعه - جنبشها و قیامها - قرن 1ق. مختار بن ابی‌عبیده، 1 - 67ق. |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | DS 38/5 /ر6م2 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
ماهيت قيام مختار بن ابى‌عبيد ثقفى تأليف سيد ابوفاضل رضوى اردكانى، كوششى است در جهت معرفى چهره واقعى يكى از قيام‌هاى نشئت گرفته از نهضت خونين كربلا.
نویسنده قضاوت‌هاى غيرمنصفانه و نابجا درباره اين شخصيت بزرگ تاريخ تشيّع، قهرمان فداكار و خون‌خواه اهل‌بيت اطهار(ع) را از جمله علل نگارش كتاب دانسته است[۱]
ساختار
اين اثر مشتمل بر مقدمه‌اى از مؤلف درباره كتاب و قيام مختار، و متن كتاب در چهارده فصل مى‌باشد.
نویسنده قيام مختار را از تولد تا شهادت به تفصيل و به‌صورت تحقيقى مورد بررسى قرار داده است.
گزارش محتوا
مؤلف در اين كتاب با تكيه بر روايات متعدد و معتبر، اقوال و نظريات علماى بزرگ اسلام، علم رجال و تاريخ و نقل از منابع اصيل و دست اول و مورد اعتماد، با روش نقد و تحليل و جرح و تعديل، ابعاد شخصيّت فرمانده اين قيام خونين را به‌طور همه‌جانبه بررسى نموده است[۲]
نویسنده در فصل اول كتاب در دو بخش، بيوگرافى و سير زندگى و نيز شخصيت مختار را به لحاظ عبادى و سياسى مورد مطالعه قرار داده است[۳]
در فصل دوم، شخصيت مختار را در كلام ائمه(ع) و علماى بزرگ و كتبى كه در اين زمينه نوشته شده مورد بررسى قرار گرفته است.
در بخش اول اين فصل اخبار و رواياتى كه درباره مختار رسيده، در دو قسم تبيين شده است: 1- اخبارى در مدح و ستايش او؛ 2- اخبارى كه در مذمّت اوست اما اخبار در مدح، قوى‌تر و برتر است. مؤلف ابتدا رواياتى كه در مدح و تأييد، شخصيت و ارزش عمل مختار از معصومين(ع) رسيده را نقل مى‌كند و پس از تأييد و ترجيح اخبار مدح و تأييد اعتقادات و اعمال مختار، به رواياتى كه در ذمّ اوست مى‌پردازد و همه را ردّ مى‌كند[۴]
در بخش دوم: به ديدگاه علما درباره اين شخصيت پرداخته شده است. يكى از ادله براى اثبات شخصيت والاى مختار و اينكه او مردى مجاهد، مخلص، مدافع حق اهل‌بيت(ع) و داراى عقيده‌اى پاک و راسخ بوده است، قضاوت‌ها و شهادت‌ها و اظهارنظرهاى فحول علماى شيعه و بزرگان علم رجال است[۵]
در علم رجال قاعده معروفى براى اثبات وثاقت افراد، وجود دارد و آن شهادت عدلين بر پاکى و صحت عقيده فرد موردنظر و يا راستگويى اوست تا بتوان به وى اعتماد نمود. چنانچه بزرگانى مانند شيخ طوسى، علامه حلى، علامه ابن نما، مامقانى، علامه امينى و آیت‌الله خويى شخصى را بستايند، در وثاقت او ترديدى باقى نمى‌ماند[۶]
فصل سوم كتاب در رابطه با تهمت‌هاى ناروايى است كه به مختار زده شده است. از جمله تهمت‌هايى كه بر وى وارد كرده‌اند و بيشتر در كتاب‌هاى اهل سنّت بر آن تأكيد شده اين است كه: «مختار مدعى پيامبرى و فرستاده خداست و جبرئيل با وحى بر او نازل مى‌شود» و روى اين تهمت، تبليغات وسيعى عليه مختار شد.
امّا آنچه از روايات و تواريخ معتبر، به‌دست مى‌آيد اين است كه مختار هرگز مدعى نبوّت يا نزول وحى بر خود نبوده است. و اين يك تهمت ناشيانه و مغرضانه‌اى بيش نيست، كه از ناحيه اشراف كوفه- كه دستشان به خون شهداى كربلا آغشته بود- به او زده شد و سپس دستگاه اموى و همچنين دست‌اندركاران ابن زبير، براى ترور شخصيت مختار، روى آن تبليغات وسيعى به راه انداختند و آخوندهاى دربار اموى و جاعلين حديث نيز بر آن صحّه گذاشتند[۷]
فصل پنجم در فلسفه قيام مختار است. فلسفه و هدف قيام مختار را مى‌توان از سخنان و سيره او به‌دست آورد. برخلاف آنچه بعضى افراد غيرمحقق و يا كسانى كه اصولاً با مشى‌ومرام اهل‌بيت پيامبر، دشمن و يا بيگانه هستند، مختار آن‌طور كه اينان تصور كرده‌اند، دنياپرست و رياست‌طلب و سفاك و حيله‌گر نبوده، و در كلمات و رفتار او كمترين جمله و كارى كه اين مطلب را اثبات نمايد، يافت نمى‌شود[۸]
در فصل ششم و هفتم به مقدمات قيام مختار و حوادثى كه قبل از قيام او رخ داده و در فصل هشتم به جنگ مختار در كوفه و اهداف اوليه قيام اشاره شده است.
فصل نهم درباره پيروزى‌هاى قيام مختار است كه به تسخير شهر كوفه انجاميد در بخش سوم از اين فصل به سه جبهه اموى، عبداللّه بن زبير و جبهه ضد انقلاب داخلى در كوفه پرداخته شده است[۹]
نویسنده در فصول دهم تا سيزدهم به شورش‌هاى كوفه، انتقام و تعقيب و مجازات عاملان واقعه كربلا، جنگ با حكومت شام و درگيرى مختار با عبدالله بن زبير پرداخته است[۱۰]
در فصل پايانى كتاب نيز به جنگ مصعب و مختار اشاره كرده و در ادامه به شهادت خاندان مختار و شخص مختار پرداخته است[۱۱]
وضعيت كتاب
در پاورقى‌هاى كتاب آدرس مطالب و روايات ذكر شده است.
فهرست مطالب در ابتدا و فهرست منابع و مآخذ در پايان كتاب آمده است.
پانويس
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب