|
|
| (۵۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| <div class='wikiInfo'>
| | {{جعبه اطلاعات کتاب |
| [[پرونده:NUR11951J1.jpg|بندانگشتی|رسائل الشهید الثاني]]
| | | تصویر =NUR11951J1.jpg |
| {| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right"
| | | عنوان =رسائل الشهید الثاني |
| |+ |
| | | پدیدآوران = |
| |-
| | [[پژوهشگاه علوم وفرهنگ اسلامی(دفتر تبلیغات اسلامی)]] (محقق) |
| ! نام کتاب!! data-type='bookName'|رسائل الشهید الثاني
| |
| |- | |
| |نام های دیگر کتاب
| |
| |data-type='otherBookNames'|
| |
| |-
| |
| |پدیدآورندگان
| |
| |data-type='authors'|[[پژوهشگاه علوم وفرهنگ اسلامی(دفتر تبلیغات اسلامی)]] (محقق)
| |
|
| |
|
| [[شهید ثانی، زینالدین بن علی]] (نويسنده) | | [[شهید ثانی، زینالدین بن علی]] (نویسنده) |
|
| |
|
| [[مختاری، رضا]] (اشرف علی التحقیق) | | [[مختاری، رضا]] (اشرف علی التحقیق) |
| |-
| | | زبان =عربی |
| |زبان | | | کد کنگره =BP 182/6 /ش9ر5 |
| |data-type='language'|عربی
| | | موضوع = |
| |-
| | اسلام - مسایل متفرقه |
| |کد کنگره | |
| |data-type='congeressCode' style='direction:ltr'|BP 182/6 /ش9ر5
| |
| |-
| |
| |موضوع | |
| |data-type='subject'|اسلام - مسایل متفرقه
| |
|
| |
|
| فقه جعفری - قرن 10ق. | | فقه جعفری - قرن 10ق. |
| |-
| | | ناشر = |
| |ناشر | | [[دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم]]، مرکز انتشارات |
| |data-type='publisher'|دفتر تبليغات اسلامی حوزه علميه قم، مرکز انتشارات
| | | مکان نشر =قم - ایران |
| |-
| | | سال نشر = 1421 ق |
| |مکان نشر | |
| |data-type='publishPlace'|قم - ایران
| |
| |-
| |
| |سال نشر | |
| |data-type='publishYear'| 1421 هـ.ق
| |
| |-class='articleCode'
| |
| |کد اتوماسیون
| |
| |data-type='automationCode'|AUTOMATIONCODE11951AUTOMATIONCODE
| |
| |}
| |
| </div>
| |
|
| |
|
| | | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE11951AUTOMATIONCODE |
| | | چاپ =1 |
| | | تعداد جلد =2 |
| | | کتابخانۀ دیجیتال نور =11951 |
| | | کتابخوان همراه نور =11951 |
| | | کد پدیدآور = |
| | | پس از = |
| | | پیش از = |
| | }} |
|
| |
|
| ==مؤلف==
| | '''رسائل الشهيد الثاني''' تألیف [[شهید ثانی، زینالدین بن علی|زين‌الدين بن على عاملى]] معروف به شهيد ثانى می‌باشد و تحت اشراف [[مختاری، رضا|رضا مختاری]] به چاپ رسیده است. |
| | |
| | |
| [[شهید ثانی، زینالدین بن علی|زين الدين بن على عاملى]] معروف به شهيد ثانى | |
| | |
| ==درباره كتاب==
| |
| | |
|
| |
|
| رسائل [[شهيد ثانى]] حدودا شامل چهل رساله است كه پيش از تحقيق تنها بيست رساله، آنهم با اشتباهات بسيار به چاپ سنگى رسيده است. | | رسائل [[شهيد ثانى]] حدودا شامل چهل رساله است كه پيش از تحقيق تنها بيست رساله، آنهم با اشتباهات بسيار به چاپ سنگى رسيده است. |
| خط ۵۴: |
خط ۳۵: |
| ==تقسيم‌بندى مطالب== | | ==تقسيم‌بندى مطالب== |
|
| |
|
| | | تمام رساله‌ها، اجازه‌نامه‌ها و مباحث گوناگون شهيد در دو جلد و در چهارده بخش به تعداد معصومين عليهم‌السلام تنظيم شده كه جلد اول شامل هفت بخش و جلد دوم نيز شامل هفت بخش مى‌باشد. |
| تمام رساله‌ها، اجازه‌نامه‌ها و مباحث گوناگون شهيد در دو جلد و در چهارده بخش به تعداد معصومين عليهم السلام تنظيم شده كه جلد اول شامل هفت بخش و جلد دوم نيز شامل هفت بخش مى‌باشد. | |
|
| |
|
| به جز در موارد نادرى كه در طى پاسخ مسئله‌ها آمده، تمام مباحث جلد اول فقهى است و به شيوه كتابهاى فقهى تنظيم يافته است، ولى در جلد دوم مباحث گوناگونى گنجانده شده است مانند تفسير، كلام، اخلاق، رجال و مباحث گوناگون ديگر. | | به جز در موارد نادرى كه در طى پاسخ مسئله‌ها آمده، تمام مباحث جلد اول فقهى است و به شيوه كتابهاى فقهى تنظيم يافته است، ولى در جلد دوم مباحث گوناگونى گنجانده شده است مانند تفسير، كلام، اخلاق، رجال و مباحث گوناگون ديگر. |
| خط ۶۶: |
خط ۴۶: |
|
| |
|
| ==نسخه‌هاى كتاب== | | ==نسخه‌هاى كتاب== |
|
| |
|
| |
|
| در تحقيق شش رساله از اين كتاب، از نسخه‌اى با خط مؤلف استفاده شده است. اين رساله‌ها عبارتند از: الحدث الأصغر أثناء غسل الجنابة، نتائج الأفكار في بيان حكم المقيمين في الأسفار، طلاق الغائب، الحبوة، ميراث الزوجة، أجوبة المسائل النجفيّة. | | در تحقيق شش رساله از اين كتاب، از نسخه‌اى با خط مؤلف استفاده شده است. اين رساله‌ها عبارتند از: الحدث الأصغر أثناء غسل الجنابة، نتائج الأفكار في بيان حكم المقيمين في الأسفار، طلاق الغائب، الحبوة، ميراث الزوجة، أجوبة المسائل النجفيّة. |
| خط ۷۴: |
خط ۵۳: |
| در پايان هر جلد فهرست‌هاى فنى و علمى گوناگونى اضافه شده است مانند فهرست: آيات، احاديث، اعلام و منابع تحقيق در پايان جلد دوم. | | در پايان هر جلد فهرست‌هاى فنى و علمى گوناگونى اضافه شده است مانند فهرست: آيات، احاديث، اعلام و منابع تحقيق در پايان جلد دوم. |
|
| |
|
| مقدمه تحقيق به دليل اين كه مشتمل بر مباحث متعددى است مانند: زندگينامه، آثار، احوال و نظريه‌هاى شهيد دوم، ويژگيهاى رساله‌ها، نسخه‌هاى خطى آنها و كار گروه تحقيق، و نيز به اين دليل كه از حد يك مقدمه خارج شده، در يك جلد مستقلى گنجانده شده است. | | مقدمه تحقيق به دليل اين كه مشتمل بر مباحث متعددى است مانند: زندگی‌نامه، آثار، احوال و نظريه‌هاى شهيد دوم، ویژگی‌هاى رساله‌ها، نسخه‌هاى خطى آنها و كار گروه تحقيق، و نيز به اين دليل كه از حد يك مقدمه خارج شده، در يك جلد مستقلى گنجانده شده است. |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| ==موضوع==
| |
| | |
| | |
| تيقن الطهارة والحدث و الشك نوشته مختصرى در مسئله فراموش كردن تقدم و تأخر حدث و طهارت است در جائيكه مكلف قصد خواندن نماز را دارد.مؤلف پس از بيان اقوال مسئله در نهايت قول به واجب بودن وضوء براى خواندن نماز را انتخاب مى‌كنند.قول مشهور فقهاء واجب بودن وضوء مى‌باشد زيرا طهارت يقينى در نماز لازم است.گروهى نيز قائل به تفصيل در مسئله شده‌اند به اين معنا كه اگر حالت سابقه وى طهارت بوده الآن هم طهارت وجود دارد و اگر محدث بوده است حالا هم محدث است.
| |
| | |
| مؤلف استصحاب طهارت را متحقق مى‌داند و طهارت يقينى كه حكم آن مستمر باشد شرط نميداند.وى پس از بررسى ادله عام مثل آيه اذا قمتم الى الصلوة فاغسلوا وجوهكم و روايات در نهايت وجوب طهارت را انتخاب نموده مى‌نويسد:
| |
| | |
| فهذا ما اقتضناه الحال من تحقيق هذه المسئلة مطلقة و مفصلة و هو مبحث دقيق و تقرير و شقيق لم يحم حماه احد ممن سبق و قد ظهر به قوة القول بوجوب الطهارة مطلقا حيث لا يستفاد من الاتحاد و التعاقب حكم يخالفه و هو فى الحقيقة غير مناف للاطلاق كما حققناه
| |
| | |
| ==نسخه‌ها==
| |
| | |
| | |
| در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]159/11 به نسخه آستان قدس رضوى به خط شيخ حسن بن حسين نجفى مربوط به 980 ق در ضمن مجموعه‌اى از رسائلش اشاره شده است. (ذ234/15/) در مقدمه‌اى بر فقه شيعه صفحات 195 و 196 به نسخه‌هاى متعدد خطى اشاره شده است و اين كتاب در ضمن مجموعه الافادات در سال 1313 ق چاپ شده است.
| |
| | |
| | |
| | |
| ==موضوع==
| |
| | |
| | |
| در اين نوشته مسئله باطل بودن يا صحيح بودن غسل و وضوء بر اثر ايجاد حدث اصغر در ضمن غسل جنابت بررسى شده است و مؤلف پس از بررسى اقوال مختلف نظريه صحيح بودن غسل جنابت و واجب بودن وضوء براى نماز را انتخاب نموده است.
| |
| | |
| وى سه نظريه اعادۀ غسل از [[شيخ صدوق]] و پدرش، [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] (م 460 ق) [[حلی، حسن بن یوسف|علامه حلّى]] (م 726 ق) فخر المحققين (م 767 ق)، [[شهید اول، محمد بن مکی|شهيد اوّل]] (م 876 ق)، بى تأثير بودن حدث و صحت غسل از قاضى ابن براج (م 481 ق)، ابن ادريس (م 598 ق)، صحيح بودن غسل و گرفتن وضوء از [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] (م 413 ق)، و محقق حلّى (676 ق) را با ادلّۀ آنان بيان نموده است و پس از بررسى و نقد آنان نظر [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] را قبول نموده مى‌نويسد: و الّذى ظهر بعد تحرير الحال ان قول السيد سيد الأقوال (صفحه 37 كتاب) و همينطور در صفحه 39 مى‌نويسد: فحيث لم يتحقق هنا اجماع على عدم الوضوء و كان الحدث الطارى انما يوجب الوضوء فلا مانع من القول بوجوبه.
| |
| | |
| اين كتاب به سبك فقه استدلالى نوشته شده است و مؤلف در آن به نظريات علامۀ حلّى در مختلف و خصوصا نظريات [[شهید اول، محمد بن مکی|شهيد اوّل]] در الذكرى و البيان نظر داشته است.
| |
| | |
| ==نسخه‌ها==
| |
| | |
| | |
| در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]170/11 به نسخه آستان قدس رضوى به خط شيخ حسن بن حسين نجفى مربوط به 980 ق در ضمن مجموعه‌اى از رسائلش اشاره شده است.در مقدمه‌اى بر فقه شيعه صفحات 195 و 196 به نسخه‌هاى منتخب متعدد خطى اشاره شده‌است.اين كتاب در ضمن مجموعة الأفادات و در سال 1313 ق چاپ شده است.
| |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| ==موضوع==
| |
| | |
| | |
| در اين كتاب مسئله وجوب نماز جمعة در زمان غيبت امام معصوم ع بررسى شده است و مؤلف در نهايت قول به وجوب عينى آن را به طور مطلق مى‌پذيرد.
| |
| | |
| وى در ابتدا اتفاق علماء اسلام فى الجملة در تمام زمانها و مكانها را بر وجوب نماز جمعة ذكر مى‌كند و اينكه اصحاب امامية در زمان حضور امام و نائب خاص وى، اتفاق بر وجوب عينى آن دارند امّا در زمان غيبت يا افرادى كه اذن عام داشته باشند در بين آنان در بعضى از شرايط اختلاف وجود دارد.
| |
| | |
| اين كتاب به سبك فقه استدلالى نوشته شده است و در آثار فقهاى بعد از وى به آن استناد شده است.
| |
| | |
| در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]صفحه 62 از جلد 15 تا صفحه 79 حدود يكصد كتاب در موضوع نماز جمعة ذكر شده است.
| |
| | |
| شيخ محمد [[حر عاملى]] (م 1104 ق) در رسالة فى صلاة الجمعة نظريات وى را تأييد و نظريات مخالفين را رد نموده است و شيخ جمال الدين محمد بن حسين خوانسارى در ابتداى كتابش اجماعهايى بر عدم وجوب عينى تا زمان [[شهيد ثانى]] نوشته است (ذ79/15/)
| |
| | |
| مؤلف علاوه بر اين كتاب، كتاب ديگرى بنام (الحث على صلاة الجمعة) تأليف نموده است كه در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]248/6، و اعيان الشيعه 155/7 به آن اشاره شده است و در هر دوى آنها تصريح شده كه اين دو كتاب با هم فرق دارند ولى در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]آمده است طبعت مع رسالته فى وجوب الجمعة.
| |
| | |
| ==علت تأليف==
| |
| | |
| | |
| [[شهيد ثانى]] در خطبه كتاب درباره شرايط زمانى و علت تأليف كتاب براى رفع تهاجم به اسلام مى‌نويسد:
| |
| | |
| فهذه جملة تشتمل على بيان حكم صلاة الجمعة فى هذه الزمان الذى قد منى فيه بالبليّة اهل الايمان و خذلهم ببغية و حسده الشيطان حتى هدموا اعظم قواعد الدين بالشبهة لا بالبرهان و ها انا محقق لموضع الخلاف فيها و مرشد الى ما هو الحق من وجوبها يومئذ بالدليل الواضح و البرهان.
| |
| | |
| ==تاريخ تأليف==
| |
| | |
| | |
| در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]](71/15، 72) به نسخه‌اى اشاره شده كه تاريخ پايان يافتن كتاب در آن 972 ذكر شده است و بنابر اين عده‌اى اين كتاب را از تأليفات [[شهيد ثانى]] ندانسته‌اند كه در كشف الحجب اينگونه ذكر شده است ولى صاحب [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] به نسخه‌اى به خط مؤلف در كتابخانه خوانسارى اشاره نموده كه به طور قطع مربوط به [[شهيد ثانى]] مى‌باشد و بنابراين وى اين اشتباه را نتيجه اشتباه ناسخ دانسته است كه كلمه سبعين را به جاى ستين نوشته است و همينطور به نسخۀ تصحيح شده ديگرى اشاره مى‌كند كه تاريخ پايان كتاب را 962 ق، يعنى چهار سال قبل از وفات وى ذكر نموده است.
| |
| | |
| ==نسخه‌ها==
| |
| | |
| | |
| در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]71/15 به نسخه‌اى به خط [[شهيد ثانى]] در كتابخانه خوانسارى و نسخه تصحيح شده ديگرى اشاره شده است همينطور در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]72/15 به نسخه كتابخانه ميرزاى شيرازى بزرگ در سامراء، مربوط به سال 1010 اشاره شده است.
| |
| | |
| در مقدمه‌اى بر فقه شيعه ص 195 و 196 به نسخه‌هاى منتخب متعدد خطى اشاره شده و اين كتاب در ضمن مجموعة الافادات در سال 1313 ق چاپ شده است.تأكيد و تشويق [[شهيد ثانى]] بر نماز جمعه‌اين كتاب پر از عبارتهايى است كه مؤلف در مورد تأكيد در حضور نماز جمعه مطالبى را ذكر نموده است به عنوان نمونه در ص 51 مى‌نويسد، فالحث على فعلها و الأمر به بضروب التأكيد فى الكتاب و السنة لا يوجد بمثله‌در صفحه 55 مى‌نويسد: فهذه الاخبار الصحيحة الواضحة الدلالة لا يشوبها شك و لا يحوم حولها شبهة من طرق اهل البيت عليهم السلام فى الأمر بصلوة الجمعة و الحث عليها و ايجابها على كل مسلم عدا ما اسئتنا؟؟ و التوعد على تركها بالطبع على القلب الذى هو علامة الكفر و العياذ باللّه تعالى كما نبّه عليه تعالى فى كتابه العزيز.
| |
| | |
| ==ويژگها==
| |
| | |
| | |
| در اين كتاب مباحث اصولى دقيقى مثل اجماع در صفحه 69 و مباحث علم رجال مطرح شده است به عنوان نمونه در مورد جرح و مذمت كشى در كتاب رجالش مى‌نويسد:
| |
| | |
| يشتمل كتابه على اغاليط من جرح لغير مجروح بروايات ضعيفة و مدح لغيره كذلك كما نبّه عليه جماعة من علماء هذا الفن و الغرض من وضعه ليس هو معرفة التوثيق و ضده كعادة غيره من الكتب بل غرضه ذكر الرجل (صفحه 67)
| |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| ==موضوع==
| |
| | |
| | |
| در اين كتاب فروعات فقهى و احكام مسافرى كه قصد اقامت ده روز را داشته و تا حد ترخص خارج شده است و قصد برگشتن را داشته است و يا مردد بوده و يا قصد رفتن مسافت را داشته است و همچنين تقسيمات ديگر احكام مسافر بيان شده است
| |
| | |
| مؤلف بيشتر به نظريات [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] و [[حلی، حسن بن یوسف|علامه حلى]] پرداخته است و همچنين در مواردى نظريات [[شهید اول، محمد بن مکی|شهيد اوّل]] (م 786 ق) و [[طباطبایی کربلایی، علی بن محمدعلی|[[طباطبایی کربلایی، علی بن محمدعلی|سيد على طباطبائى]]، صاحب الرياض (م 1231 ق) نقل و بررسى شده است.
| |
| | |
| اين كتاب به سبك فقه استدلالى نوشته شده است و از زمان نگارش مورد توجه فقها واقع شده و در كتابهايى همچون مدارك الاحكام سيد محمد عاملى (م 1009 ق)، حدائق الناظرة شيخ يوسف بحرانى (م 187 ق)، غنائم الايام محقق قمى (م 1231 ق)، مستند الشيعه شيخ احمد نراقى (م 1245 ق)، جواهر الكلام شيخ حسن نجفى (م 1266 ق)، مصباح الفقيه آقا رضا همدانى (م 1323 ق) و غير آن به آن استناد و نظريات آن مورد نقد و بررسى واقع شده است.
| |
| | |
| [[شهيد ثانى]] دربارۀ ارزش علمى آن مى‌نويسد: فهذه جملة من الكلام فى تحقيق مسألة فقهيّة شهيره فى الفتوى عامّة البلوى يعجل بجوابها المتفقه القاصر و يعجز عن كشف حجابها الفقيه الماهر
| |
| | |
| ==نسخه‌ها==
| |
| | |
| | |
| در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]ج 180/11 به نسخه‌اى به خط محمد صالح بن حسن على باغ سهيل مربوط به 1001 ق اشاره شده است.
| |
| | |
| و در جاى ديگر [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]ج 44/24 و 45 به 4 نسخه خطى اشاره شده كه عبارتند از نسخه كتابخانه آستان قدس رضوى مربوط به سال 980 ق، نسخه كتابخانه آیت‌اللهشيرازى بزرگ، كتابهاى مولى محمد حسين قمشهى مربوط به 954 ق به خط شاگرد شهيد، نزد فخر الدين نصيرى مربوط به 1308 ق و به خط عبدالحميد بن محمد جواد تبريزى يزدى.
| |
| | |
| ==ويژگيها==
| |
| | |
| | |
| بيان ابهامات مباحث و آموزش اجتهاد و تفريع فروعات فقهى از ويژه‌گيهاى اين كتاب است به عنوان نمونه وى در صفحه 189 مى‌نويسد: قد علم ان صورها غير خالية من اجمال محتاجة الى تحقيق الحال؟؟ فعليك بالتأمل فى ذلك جمعنا الله و اياك على الرشاد و سلك بنا جادة السداد بمنّه و كرمه وى در مورد نحوۀ تقليد و اينكه غرض مولى تقليد صرف مردم و عدم ترجيح مقلد در بين مسائل شرعى است در صفحه 176 مى‌نويسد:
| |
| | |
| فهذه جملة من الاشكال الواردة على المسألة الثانية اذا اخذت مطلقة كما هو المفهوم و المعمول عليه بين الناس بحيث لو ادخل الناس عنقه فى ربقة التقليد الصرف لم يتم له ذلك لمخالفة المسألة الاولى فى هذه الموارد فترجيح المقلد لاحديهما دون الاخرى بعيد عن مقاصد الله سبحانه و رسوله و ائمه بقواعد الشريعة المطهرة.
| |
| | |
| علاوه بر مباحث فقهى، مؤلف گاهى به معرفى بعضى از كتب فقهى مى‌پردازد وى در صفحه 183 در مورد تفريع فروعات در كتاب المبسوط به نقل از [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] مى‌نويسد: كما اشار اليه فى خطبته انه يفرع على المنصوص لتكثير المسائل الشرعيّة لينبّه المخالفين على ان ابطالنا القياس لا يوجب قلّة فروعنا و بزارة فقهنا بزعهم كما بيّنه فى اوّل الكتاب
| |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| ==موضوع==
| |
| | |
| | |
| در قوانين ارث در اسلام در دو مورد زوجة و پسر بزرگتر استثنائاتى ديده مى‌شود در مورد زوجة از ارث از عين زمين منع شده است و در مورد پسر بزرگتر مواردى از وسائل مربوط به پدر مثل شمشير و انگشترى و نظائر آن كه در اصطلاح فقهى به آن حبوة مى‌گويند به وى اختصاص يافته است.
| |
| | |
| [[شهید اول، محمد بن مکی|شهيد اوّل]] پس از تأليف كتابى به نام الحبوة در 25 ذى الحجة سال 956 ق پايان يافته است به تأليف رساله‌اى در ميراث زوجة پرداخته است كه در 27 ذى الحجة سال 956 ق پايان يافته است.
| |
| | |
| وى در مقدمه كتاب پس از اشاره به دو مورد استثناء ارث مى‌نويسد: احديهما حبوة الولد الذكر و قد حررنا البحث فيها بما فيه كفاية فى موضع يختص به و الثانى الزوجة اين عبارت نشانگر آن است كه كتاب الحبوة را قبل از ميراث الزوجة تأليف نموده است.
| |
| | |
| اين كتاب به سبك فقه استدلالى نوشته شده است و از آنجا كه روايات آن داراى اختلاف هستند، در بين فقها نيز اقوال متفاوتى ايجاد شده است.
| |
| | |
| در اين كتاب اقوال فقهاى قبل از مؤلف از [[شيخ مفيد]] (م 413 ق) تا فقهاء معاصر وى مطرح شده است و فقهاى بعد از وى و حتى خود وى در شرح لمعة به اين كتاب استناد نموده‌اند.
| |
| | |
| ==نسخه‌ها==
| |
| | |
| | |
| در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]303/23 به دو نسخه كتابخانه شيخ الشريعة اصفهانى و كتابخانه محمد على خوانسارى اشاره شده است و در كتاب مقدمه‌اى بر فقه شيعه صفحات 195 و 196 نيز به نسخه‌هاى خطى متعددى اشاره شده است.
| |
| | |
| ==تقسيم بندى مطالب==
| |
| | |
| | |
| همچنانكه در مقدمه كتاب و [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]303/23 و 304 اشاره شده است مباحث كتاب در 5 قسمت بيان شده است كه عبارتند از:
| |
| | |
| 1-مطلب ما: ماهيت و مفهوم محروم شدن زن با بيان متعلّق و مقدار اين محروميت
| |
| | |
| 2-مطلب من: چه زوجه‌اى محروم مى‌شود
| |
| | |
| 3-مطلب كيف: آيا محروميت از عين زمين يا از قيمت و يا از هر دو است؟
| |
| | |
| 4-مطلب هل: آيا اين محروميت به نحو لزوم است يا غير لازم است؟
| |
| | |
| 5-مطلب لم: چرا از؟ وجه محروم مى‌شود و ديگران محروم نيستند.
| |
| | |
| وى در ص 272 نظرش را دربارۀ محروميت زوجة اينگونه مى‌نويسد: و بالجملة فمراعاة دلالة هذه النصوص و فتاوى الاصحاب يقتضى حرمانها من الارض فى الجملة مطلقا و انما ينقدح الكلام على خصوص الارض او عمومها
| |
| | |
| | |
| | |
| ==موضوع==
| |
| | |
| | |
| در قوانين ارث در اسلام در دو مورد زوجة و پسر بزرگتر استفتائاتى ديده مى‌شود.
| |
| | |
| در مورد زوجة از ارث از عين زمين منع شده است و در مورد پسر بزرگتر مواردى از وسائل مربوط به پدر به وى اختصاص يافته است.
| |
| | |
| قسمتى از ارث كه در قوانين اسلام به پسر بزرگتر زنده اختصاص دارد در اصطلاح فقهى الجفوة ناميده مى‌شود. اين مسئله از مسائل فقه خلافى است كه به فقه اماميّة اختصاص دارد و در بين فقهاى اماميّة فى الجملة مورد اتفاقى است ولى در مورد وجوب و استحباب، مقدار و شرايط آن اختلافاتى وجود دارد.
| |
| | |
| در اين زمينه كتابهاى متعددى نوشته شده است كه در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]ج 243/6 حدود 14 مورد آن ذكر شده است.
| |
| | |
| اين كتاب به سبك فقه استدلالى نوشته شده و در كتب فقهى بعد از آن به آن استناد شده است.
| |
| | |
| مؤلف مباحث كتاب را در 6 قسمت و براساس كلمات استفهاميّة ما، هل، كيف، كم، من لم تقسيم نموده است كه تفصيل آن خواهد آمد. اگر چه مؤلف به صورت مفصّل به بحث وجوب اين مسئله پرداخته است اما در پايان آن در صفحه 253 مى‌نويسد: و اعلم ان الاولى عندى المستحق الحبوة ان لا يأخذ منها شيئا لكثرة ما يرد عليها من الشبهات بحيث لا يكاد يسلم فرد من افرادها كما عرفت.
| |
| | |
| ==معناى لغوى و شرعى حبوة==
| |
| | |
| | |
| صاحب [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]در ج 241/6 در مورد معنى لغوى و شرعى حبوة مطلب مختصر و مفيدى را بيان نموده است كه در اينجا ذكر مى‌كنيم:
| |
| | |
| الحبو فى اللغة الدنو من الشىء يقال حبا الولد، اى زحف نفسه و حباه اى اعطاه شيئا بلا عوض.
| |
| | |
| و الحبوة فى مصطلح الفقهاء هو عبارة عما ينفرد به الولد الاكبر من تركة والده من ثياب بدنه و خاتمه و سيفه و مصحفه و غير ذلك على خلاف فيها و على الولد فى قبال ذلك ان يقضى ما على والده من صلاة و صوم بشروط خاصة مذكورة فى محلّها فى كتب الفقه و بما ان المسألة خلافية فقد افرده بالتدوين كثيرون من اصحابنا قديما و حديثا.
| |
| | |
| فمنهم من انكر وجوبها، و منهم من اثبتها على وجه خاص، و منهم من اطلق تاريخ تأليف: در پايان كتاب و همينطور در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]243/6، اعيان الشيعة 155/7 تاريخ پايان آن، 25 ذى الحجة 956 ق ذكر شده است.
| |
| | |
| ==نسخه‌ها==
| |
| | |
| | |
| در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]243/6 به نسخه‌اى نزد شيخ صالح جزائرى به خط شيخ احمد بن حسين شيبانى مربوط به 980 ق اشاره شده است.
| |
| | |
| در مقدمه‌اى بر فقه شيعه صفحات 195 و 196 به نسخه‌هاى خطى متعددى اشاره شده است.
| |
| | |
| ==تقسيم بندى مطالب==
| |
| | |
| | |
| مباحث كتاب همچنانكه در مقدمه كتاب و همينطور در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]243/6 ذكر شده است در 6 قسمت تقسيم شده كه عبارتند از:
| |
| | |
| مطلب ما: مفهوم حبوة از نظر لغت و شرع.
| |
| | |
| مطلب كم: سؤال از مقدار اعيان از تركة كه به پسر بزرگتر مى‌رسد
| |
| | |
| .مطلب هل: سؤال از واجب بودن يا مستحب بودن آن است.
| |
| | |
| مطلب من: سؤال از فردى است كه حبوة به او مى‌رسد.
| |
| | |
| مطلب كيف: سؤال از پرداخت مجانى يا غير مجافى؟؟ حبوة است.
| |
| | |
| مطلب لم: سؤال از اينكه چرا حبوة صرفا به پسر بزرگتر مى‌رسد.
| |
| | |
| اجوبة مسائل شكر بن حمدان
| |
| | |
| اجوبة مسائل السيد ابن طراد الحسينى
| |
| | |
| اجوبة مسائل الشيخ زين الدين بن ادريس
| |
| | |
| اجوبة مسائل الشيخ حسين بن زمعة المدنى
| |
| | |
| اجوبة مسائل الشيخ احمد المازحى
| |
| | |
| اجوبة مسائل السيد شرف الدين السماكى
| |
| | |
| اجوبة المسائل النجفية
| |
| | |
| تفسير آية البسملة
| |
| | |
| الاسطنبولية فى الواجبات العينية
| |
| | |
| الاقتصاد و الارشاد الى طريق الاجتهاد فى معرفة المبدا و المعاد واحكام افعال العباد
| |
| | |
| وصية نافعة
| |
| | |
| شرح حديث (الدنيا مزرعة الآخرة
| |
| | |
| تحقيق الاجماع فى زمن الغيبة
| |
| | |
| مخالفة الشيخ الطوسى رحمه الله لاجماعات نفسه
| |
| | |
| ترجمة الشهيد بقلمه الشريف
| |
|
| |
|
| حاشية خلاصة الاقوال
| | عنوان برخی از این رساله‌ها عبارتند از: |
|
| |
|
| حاشية رجال ابن داوود
| | [[تيقن الطهارة و الحدث و الشک في السابق منهما]] |
|
| |
|
| الاجازات
| | [[الحدث الاصغر اثناء غسل الجنابة]] |
|
| |
|
| الانهاءات و البلاغات
| | [[صلاة الجمعة (شهید ثانی)]] |
|
| |
|
| الفوائد
| | [[نتايج الأفکار في بيان حکم المقيمين في الأسفار]] |
|
| |
|
| القسم الرابع عشر: الفوائد المتفرقة
| | [[ميراث الزوجة (شهید ثانی)]] |
|
| |
|
| | [[الحبوة]] |
|
| |
|
| == پیوندها ==
| |
| [http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/17795 مطالعه کتاب رسائل الشهید الثاني در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور]
| |
| [[رده:کتاب‌شناسی]] | | [[رده:کتاب‌شناسی]] |
| [[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | | [[رده:اسلام، عرفان، غیره]] |
| [[رده:فقه و اصول]] | | [[رده: فقه و اصول]] |
| [[رده:فقه مذاهب]] | | [[رده: فقه مذاهب]] |
| [[رده:فقه شیعه]] | | [[رده: فقه شیعه]] |
رسائل الشهيد الثاني تألیف زين‌الدين بن على عاملى معروف به شهيد ثانى می‌باشد و تحت اشراف رضا مختاری به چاپ رسیده است.
رسائل شهيد ثانى حدودا شامل چهل رساله است كه پيش از تحقيق تنها بيست رساله، آنهم با اشتباهات بسيار به چاپ سنگى رسيده است.
تقسيم‌بندى مطالب
تمام رساله‌ها، اجازه‌نامه‌ها و مباحث گوناگون شهيد در دو جلد و در چهارده بخش به تعداد معصومين عليهم‌السلام تنظيم شده كه جلد اول شامل هفت بخش و جلد دوم نيز شامل هفت بخش مى‌باشد.
به جز در موارد نادرى كه در طى پاسخ مسئله‌ها آمده، تمام مباحث جلد اول فقهى است و به شيوه كتابهاى فقهى تنظيم يافته است، ولى در جلد دوم مباحث گوناگونى گنجانده شده است مانند تفسير، كلام، اخلاق، رجال و مباحث گوناگون ديگر.
بخش‌هاى چهارده‌گانه كتاب عبارتند از:
جلد اول؛ بخش اول: اجتهاد و تقليد، بخش دوم: طهارت، بخش سوم: نماز، بخش چهارم: حج، بخش پنجم: طلاق، بخش ششم: ارث، بخش هفتم: پاسخ به سؤالات.
جلد دوم؛ بخش هشتم: تفسير، بخش نهم: كلام، بخش دهم: اخلاق، بخش يازدهم: اصول فقه، بخش دوازدهم: تراجم و رجال، بخش سيزدهم: اجازه‌نامه‌ها و...، بخش چهاردهم: مباحث گوناگون.
نسخه‌هاى كتاب
در تحقيق شش رساله از اين كتاب، از نسخه‌اى با خط مؤلف استفاده شده است. اين رساله‌ها عبارتند از: الحدث الأصغر أثناء غسل الجنابة، نتائج الأفكار في بيان حكم المقيمين في الأسفار، طلاق الغائب، الحبوة، ميراث الزوجة، أجوبة المسائل النجفيّة.
برخى از رساله‌هاى ديگر نيز پيش از يك نسخه نداشتند و در تحقيق آنها تنها از آن نسخه استفاده شده است كه اين امر، محققان را با مشكلات عديده‌اى روبرو ساخته است، رساله‌هايى چون: أجوبة مسائل شكر بن حمدان، أجوبة مسائل السيّد ابن طرّاد الحسيني، أجوبة المسائل النجفيّة، و بسيارى از اجازه‌نامه‌ها و مباحث گوناگون ديگر.
در پايان هر جلد فهرست‌هاى فنى و علمى گوناگونى اضافه شده است مانند فهرست: آيات، احاديث، اعلام و منابع تحقيق در پايان جلد دوم.
مقدمه تحقيق به دليل اين كه مشتمل بر مباحث متعددى است مانند: زندگی‌نامه، آثار، احوال و نظريه‌هاى شهيد دوم، ویژگی‌هاى رساله‌ها، نسخه‌هاى خطى آنها و كار گروه تحقيق، و نيز به اين دليل كه از حد يك مقدمه خارج شده، در يك جلد مستقلى گنجانده شده است.
عنوان برخی از این رساله‌ها عبارتند از:
تيقن الطهارة و الحدث و الشک في السابق منهما
الحدث الاصغر اثناء غسل الجنابة
صلاة الجمعة (شهید ثانی)
نتايج الأفکار في بيان حکم المقيمين في الأسفار
ميراث الزوجة (شهید ثانی)
الحبوة
