عراقی، ضیاءالدین: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - ' ،' به '، ')
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۴۷: خط ۴۷:




شيخ ضياء الدين، على بن آخوند ملا محمد كبير كزازى عراقى (اراكى)، معروف به آقا ضياء، در سال 1278 قمرى در سلطان‌آباد از توابع اراك چشم به جهان گشود.
'''شيخ ضياء الدين، على بن آخوند ملا محمد كبير كزازى عراقى (اراكى)'''، معروف به آقا ضياء، در سال 1278 قمرى در سلطان‌آباد از توابع اراك چشم به جهان گشود.


==تحصيلات==
==تحصيلات==
خط ۸۱: خط ۸۱:
بعد از وفات شيخ طوسى بنا به وصيت ايشان خانۀ مسكونى او تبديل به مسجد شد و مزار و محل تبرك براى عوام و خواص گرديد. اين مسجد بعدها از مشهورترين مساجد نجف اشرف گشت و از آن زمان تا به حال، مجالس درس بسيارى از مراجع بزرگ و اعاظم مدرسين در آن تشكيل شده و آنان براى حل مسائل پيچيده و مشكلات علمى از مدفن آن عالم بزرگ استمداد مى‌جويند.
بعد از وفات شيخ طوسى بنا به وصيت ايشان خانۀ مسكونى او تبديل به مسجد شد و مزار و محل تبرك براى عوام و خواص گرديد. اين مسجد بعدها از مشهورترين مساجد نجف اشرف گشت و از آن زمان تا به حال، مجالس درس بسيارى از مراجع بزرگ و اعاظم مدرسين در آن تشكيل شده و آنان براى حل مسائل پيچيده و مشكلات علمى از مدفن آن عالم بزرگ استمداد مى‌جويند.


يكى از علمايى كه صبحها در آن محل تدريس مى‌كرده، آقا ضياء الدين عراقى بوده است. ايشان حتى اواخر عمر مباركش به خاطر ضعف مزاج، با مركب به مسجد شيخ طوسى رفته و تدريس مى‌كرده است. (أعيان الشيعة ج 9 ص 167)
يكى از علمايى كه صبحها در آن محل تدريس مى‌كرده، آقا ضياء الدين عراقى بوده است. ايشان حتى اواخر عمر مباركش به خاطر ضعف مزاج، با مركب به مسجد شيخ طوسى رفته و تدريس مى‌كرده است. <ref>أعيان الشيعة ج 9 ص 167</ref>


==ويژگيها==
==ويژگيها==
خط ۹۷: خط ۹۷:
در نقباء البشر: «مجتهد محقق من أكابر علماء العصر، قد اعترف له بالعظمة العلمية و الموهبة العقلية و الملكة النادرة فحول العلماء من معاصريه و المتأخرين عنه»
در نقباء البشر: «مجتهد محقق من أكابر علماء العصر، قد اعترف له بالعظمة العلمية و الموهبة العقلية و الملكة النادرة فحول العلماء من معاصريه و المتأخرين عنه»


در جايى ديگر مى‌گويد: «كانت بيني و بينه مودّة تامة خبرت خلالها أخلاقه و طيب قلبه و تقواه و إخلاصه و حبه للخير» (نقباء البشر ج 3 ص 956 و 959)
در جايى ديگر مى‌گويد: «كانت بيني و بينه مودّة تامة خبرت خلالها أخلاقه و طيب قلبه و تقواه و إخلاصه و حبه للخير» <ref>نقباء البشر ج 3 ص 956 و 959</ref>


مستدركات أعيان الشيعة: «قرن بكبار المدرسين و أجلاء العلماء، عرف بالتحقيق و التدقيق و أصالة الرأي و غزارة المادة و الفكر الصائب، و كان مجلس درسه مفضلاً على غيره من كبار المدرسين، و لا سيما في علم أصول الفقه الذي اشتهر به و تفوق في مبانيه و مباحثه. درس أكثر من ثلاثين سنة في الفقه و الأصول، و تخرج عليه مئات من المجتهدين و العلماء الأكابر و أصحاب الرأي و الفتوى» (مستدركات أعيان الشيعة ج 6 ص 182)
مستدركات أعيان الشيعة: «قرن بكبار المدرسين و أجلاء العلماء، عرف بالتحقيق و التدقيق و أصالة الرأي و غزارة المادة و الفكر الصائب، و كان مجلس درسه مفضلاً على غيره من كبار المدرسين، و لا سيما في علم أصول الفقه الذي اشتهر به و تفوق في مبانيه و مباحثه. درس أكثر من ثلاثين سنة في الفقه و الأصول، و تخرج عليه مئات من المجتهدين و العلماء الأكابر و أصحاب الرأي و الفتوى» <ref>مستدركات أعيان الشيعة ج 6 ص 182</ref>


معارف الرجال: «كان عالماً متكلماً أصولياً و قد برع في علم الأصول حتى تخصص به و أبدع و أصبح المدرس الوحيد بالنجف في علم الأصول فحسب. تحضر بحثه الأفاضل الطلبة المحصلون، و كان حراً بطبعه و آرائه و مجالسه» (معارف الرجال ج 1 ص 386)
معارف الرجال: «كان عالماً متكلماً أصولياً و قد برع في علم الأصول حتى تخصص به و أبدع و أصبح المدرس الوحيد بالنجف في علم الأصول فحسب. تحضر بحثه الأفاضل الطلبة المحصلون، و كان حراً بطبعه و آرائه و مجالسه» <ref>معارف الرجال ج 1 ص 386</ref>


ريحانة الأدب: «از اكابر فحول علماى دينيۀ عصر حاضر ما كه فقيه و اصولى و محدث رجالى معقولى و منقولى، از طراز اول مراجع علميّۀ اسلاميّه و مرجع تقليد گروه انبوهى از فرقۀ محقه، در لطافت بيان و طلاقت لسان و جودت تقرير و حسن تحرير گوى سبقت را از ديگران ربوده» (ريحانة الأدب ج 1 ص 55)
ريحانة الأدب: «از اكابر فحول علماى دينيۀ عصر حاضر ما كه فقيه و اصولى و محدث رجالى معقولى و منقولى، از طراز اول مراجع علميّۀ اسلاميّه و مرجع تقليد گروه انبوهى از فرقۀ محقه، در لطافت بيان و طلاقت لسان و جودت تقرير و حسن تحرير گوى سبقت را از ديگران ربوده» <ref>ريحانة الأدب ج 1 ص 55</ref>


==اساتيد==
==اساتيد==




1 - ملا محمد كاظم آخوند خراسانى (متوفاى 1329 قمرى)
#ملا محمد كاظم آخوند خراسانى (متوفاى 1329 قمرى)
 
#ملا آخوند ملا محمد كاشانى اصفهانى (متوفاى 1333 قمرى)
2 - ملا آخوند ملا محمد كاشانى اصفهانى (متوفاى 1333 قمرى)
#[[یزدی، محمدکاظم بن عبدالعظیم|سيد محمد كاظم طباطبايى يزدى]]  (متوفاى 1337 قمرى)
 
#شيخ الشريعة اصفهانى (متوفاى 1339 قمرى)
3 - [[یزدی، محمدکاظم بن عبدالعظیم|سيد محمد كاظم طباطبايى يزدى]]  (متوفاى 1337 قمرى)
#سيد محمد فشاركى اصفهانى (متوفاى 1316 قمرى)
 
#سيد محمد طباطبايى اصفهانى (متوفاى 1317 قمرى)
4 - شيخ الشريعة اصفهانى (متوفاى 1339 قمرى)
#ميرزا حسين خليلى (متوفاى 1355 قمرى)
 
#ميرزا حبيب اللّه رشتى (متوفاى 1312 قمرى)
5 - سيد محمد فشاركى اصفهانى (متوفاى 1316 قمرى)
#ميرزا ابوالمعالى كلباسى (متوفاى 1315 قمرى)
 
6 - سيد محمد طباطبايى اصفهانى (متوفاى 1317 قمرى)
 
7 - ميرزا حسين خليلى (متوفاى 1355 قمرى)
 
8 - ميرزا حبيب اللّه رشتى (متوفاى 1312 قمرى)
 
9 - ميرزا ابوالمعالى كلباسى (متوفاى 1315 قمرى)


==شاگردان مبارز==
==شاگردان مبارز==
خط ۱۳۱: خط ۱۲۳:
آقا ضياء الدين عراقى نه تنها به شاگردانش شجاعت نقد و بررسى علمى را مى‌آموخت، بلكه به آنها تلاش در راه سربلندى اسلام و احكام الهى را نيز مى‌آموخت. او داراى شاگردان مبارز زيادى است كه به ذكر بعضى از آنها بسنده مى‌كنيم:
آقا ضياء الدين عراقى نه تنها به شاگردانش شجاعت نقد و بررسى علمى را مى‌آموخت، بلكه به آنها تلاش در راه سربلندى اسلام و احكام الهى را نيز مى‌آموخت. او داراى شاگردان مبارز زيادى است كه به ذكر بعضى از آنها بسنده مى‌كنيم:


1 - سيد مرتضى موسوى خلخالى، مؤلف كتاب قاعدة لا ضرر، كه تقرير درس استادش آقا ضياء است. او پس از طغيان نظام تكريتى عراق در سال 1412 دستگير و زندانى شد و تا به حال نيز در زندان نظام بعثى ملحد است. (به نقل از مقدمۀ كتاب قاعدة لا ضرر صفحۀ 122)
#سيد مرتضى موسوى خلخالى، مؤلف كتاب قاعدة لا ضرر، كه تقرير درس استادش آقا ضياء است. او پس از طغيان نظام تكريتى عراق در سال 1412 دستگير و زندانى شد و تا به حال نيز در زندان نظام بعثى ملحد است. <ref>به نقل از مقدمۀ كتاب قاعدة لا ضرر صفحۀ 122</ref>
 
#سيد محمد تقى بن سيد محسن حسينى (متوفاى 1402 قمرى) كه پس از طغيان نظام تكريتى زندانى شده و او را شكنجه دادند و با شكنجه به شهادت رساندند. او و اجداد طاهرينش امامت جماعت حرم حسينى را به عهده داشته‌اند. <ref>مستدركات أعيان الشيعة ج 3 ص 119</ref>
3 - سيد محمد تقى بن سيد محسن حسينى (متوفاى 1402 قمرى) كه پس از طغيان نظام تكريتى زندانى شده و او را شكنجه دادند و با شكنجه به شهادت رساندند. او و اجداد طاهرينش امامت جماعت حرم حسينى را به عهده داشته‌اند. (مستدركات أعيان الشيعة ج 3 ص 119)
#سيد محمد بن سيد صادق حسنى بغدادى نجفى.
 
#:در الذريعة دربارۀ او اينطور آمده: «هو من المجاهدين الوطنيين و رجال الجهاد أعزهم و حفظهم اللّه» <ref>الذريعة ج 18 ص 78</ref>
4 - سيد محمد بن سيد صادق حسنى بغدادى نجفى.
#از ديگر شاگردان او، شيخ نصر اللّه بن شيخ هدايت اللّه برغانى قزوينى آل شهيدى است (متوفاى 1398 قمرى).


در الذريعة دربارۀ او اينطور آمده: «هو من المجاهدين الوطنيين و رجال الجهاد أعزهم و حفظهم اللّه» (الذريعة ج 18 ص 78)
او در نهضت بزرگ علماى عراق بر عليه انگليس در سال 1340 شركت داشت. همچنين در زمانى كه امام خمينى حركت خود را در 15 خرداد سال 1342 مطابق با (1384 قمرى) آغاز كرد، در اين نهضت شركت داشته و سه ماه در قزوين زندانى شد. <ref>مستدركات أعيان الشيعة ج 3 ص 290</ref>
 
5 - از ديگر شاگردان او، شيخ نصر اللّه بن شيخ هدايت اللّه برغانى قزوينى آل شهيدى است (متوفاى 1398 قمرى).
 
او در نهضت بزرگ علماى عراق بر عليه انگليس در سال 1340 شركت داشت. همچنين در زمانى كه امام خمينى حركت خود را در 15 خرداد سال 1342 مطابق با (1384 قمرى) آغاز كرد، در اين نهضت شركت داشته و سه ماه در قزوين زندانى شد. (مستدركات أعيان الشيعة ج 3 ص 290)


==ساير شاگردان==
==ساير شاگردان==
خط ۱۴۸: خط ۱۳۶:
در أعيان الشيعة و الذريعة به حدود 70 تن از شاگردان آقا ضياء الدين عراقى اشاره شده كه در اينجا به نام بعضى از بزرگان و مراجع بسنده مى‌كنيم.
در أعيان الشيعة و الذريعة به حدود 70 تن از شاگردان آقا ضياء الدين عراقى اشاره شده كه در اينجا به نام بعضى از بزرگان و مراجع بسنده مى‌كنيم.


1 - [[خویی، ابوالقاسم|سيد ابوالقاسم خويى]]  (متوفاى 1413 قمرى)
#[[خویی، ابوالقاسم|سيد ابوالقاسم خويى]]  (متوفاى 1413 قمرى)
 
#سيد محسن حكيم (متوفاى 1390 قمرى)
2 - سيد محسن حكيم (متوفاى 1390 قمرى)
#سيد عبدالله بن سيد محمد طاهر شيرازى (متوفاى 1405 قمرى)
 
#[[گلپایگانی، محمدرضا|سيد محمد رضا گلپايگانى]] (متوفاى 1414 قمرى)
3 - سيد عبدالله بن سيد محمد طاهر شيرازى (متوفاى 1405 قمرى)
#سيد شهاب الدين مرعشى نجفى (متوفاى 1411 قمرى)
 
#حاج ميرزا هاشم آملى (متوفاى 1413 قمرى)
4 - [[گلپایگانی، محمدرضا|سيد محمد رضا گلپايگانى]] (متوفاى 1414 قمرى)
#سيد محمد هادى ميلانى (متوفاى 1395 قمرى)
 
#سيد احمد خوانسارى (متوفاى 1405 قمرى)
5 - سيد شهاب الدين مرعشى نجفى (متوفاى 1411 قمرى)
#شيخ محمد رضا مظفر (متوفاى 1383 قمرى)
 
#سيد محمد بن سيد على كوه‌كمرى تبريزى، معروف به حجّت (متوفاى 1372 قمرى)
6 - حاج ميرزا هاشم آملى (متوفاى 1413 قمرى)
#سيد مرتضى موسوى خلخالى كه از سال 1412 تاكنون در زندان بعثى‌ها مى‌باشد.
 
#ميرزا احمد بن ميرزا حسن آشتيانى، صاحب بحر الفوائد
7 - سيد محمد هادى ميلانى (متوفاى 1395 قمرى)
#شيخ محمد تقى آملى (متوفاى 1391 قمرى)
 
#محمد تقى بن عبدالكريم بروجردى نجفى، صاحب نهاية الأفكار كه تقرير بحث آقا ضياء است.
8 - سيد احمد خوانسارى (متوفاى 1405 قمرى)
#سيد على بن سيد محمد رضا كاشانى يثربى (متوفاى 1379 قمرى)
 
#سيد محمد تقى خوانسارى (متوفاى 1371 قمرى)
9 - شيخ محمد رضا مظفر (متوفاى 1383 قمرى)
#شيخ حسين بن محمد كاظم آخوند خراسانى نجفى (متوفاى 1396 قمرى)
 
#شيخ عبدالصاحب بن شيخ حسن بن شيخ محمد حسن [[صاحب جواهر، محمدحسن|صاحب جواهر]]  (متوفاى 1352 قمرى)
10 - سيد محمد بن سيد على كوه‌كمرى تبريزى، معروف به حجّت (متوفاى 1372 قمرى)
#ميرزا حسن يزدى
 
#سيد حسين بن سيد جعفر خادمى (متوفاى 1405 قمرى)
11 - سيد مرتضى موسوى خلخالى كه از سال 1412 تاكنون در زندان بعثى‌ها مى‌باشد.
#شيخ محمد ابراهيم بن شيخ على كلباسى نجفى، صاحب كتاب منهاج الأصول در دو جلد (تقرير درس آقا ضياء عراقى).
 
#شيخ عبدالنبى عراقى، صاحب كتاب أعلام العامة في صحة الحج مع العامة
12 - ميرزا احمد بن ميرزا حسن آشتيانى، صاحب بحر الفوائد
#سيد هادى اشكورى
 
#مرتضى مدرسى چهاردهى، صاحب كتاب ضياء الأصول كه تقرير درس آقا ضياء است.
13 - شيخ محمد تقى آملى (متوفاى 1391 قمرى)
#سيد ابوالحسن بن سيد ابراهيم حسينى علوى، ملقب به ممتاز العلماء
 
#آقا محمد بن آقا محمد نبى بن وحيد بهبهانى
14 - محمد تقى بن عبدالكريم بروجردى نجفى، صاحب نهاية الأفكار كه تقرير بحث آقا ضياء است.
#حاج آقا رحيم ارباب (متوفاى 1396 قمرى)
 
#ميرزا فضل الله، معروف به شيخ الإسلام زنجانى (متوفاى 1373 قمرى) داراى حدود 13 تأليف.
15 - سيد على بن سيد محمد رضا كاشانى يثربى (متوفاى 1379 قمرى)
#سيد كاظم عصار تهرانى، محمد كاظم بن محمد حسين لواسانى تهرانى (متوفاى 1394 قمرى) داراى حدود 15 تأليف.
 
#شيخ محمد بن حسين مهدوى سعيدى لاهيجى (متوفاى 1403 قمرى) صاحب كتاب دانشمندان گيلان، جغرافياى گيلان و كتابهاى ديگر.
16 - سيد محمد تقى خوانسارى (متوفاى 1371 قمرى)
#شيخ محمد حسين بن شيخ سليمان حائرى، مشهور به اعلمى (متوفاى 1393 قمرى) صاحب كتاب تراجم أعلام النساء.
 
#شيخ محمد على بن شيخ على نقى، مشهور به حاج شيخ آقا بزرگ شاهرودى، داراى تأليفات متعدد.
17 - شيخ حسين بن محمد كاظم آخوند خراسانى نجفى (متوفاى 1396 قمرى)
#سيد محمد مشكاة (متوفاى 1399 قمرى)
 
#سيد عبدالحسين طيب (متوفاى 1412 قمرى)
18 - شيخ عبدالصاحب بن شيخ حسن بن شيخ محمد حسن [[صاحب جواهر، محمدحسن|صاحب جواهر]]  (متوفاى 1352 قمرى)
#شيخ على اكبر بن على اكبر گيلانى اشكورى، متخلص به طلوعى (متوفاى 1354 قمرى) از اجلاء و كبار فقها در گيلان.
 
19 - ميرزا حسن يزدى
 
20 - سيد حسين بن سيد جعفر خادمى (متوفاى 1405 قمرى)
 
21 - شيخ محمد ابراهيم بن شيخ على كلباسى نجفى، صاحب كتاب منهاج الأصول در دو جلد (تقرير درس آقا ضياء عراقى).
 
22 - شيخ عبدالنبى عراقى، صاحب كتاب أعلام العامة في صحة الحج مع العامة
 
23 - سيد هادى اشكورى
 
24 - مرتضى مدرسى چهاردهى، صاحب كتاب ضياء الأصول كه تقرير درس آقا ضياء است.
 
25 - سيد ابوالحسن بن سيد ابراهيم حسينى علوى، ملقب به ممتاز العلماء
 
26 - آقا محمد بن آقا محمد نبى بن وحيد بهبهانى
 
27 - حاج آقا رحيم ارباب (متوفاى 1396 قمرى)
 
28 - ميرزا فضل الله، معروف به شيخ الإسلام زنجانى (متوفاى 1373 قمرى) داراى حدود 13 تأليف.
 
29 - سيد كاظم عصار تهرانى، محمد كاظم بن محمد حسين لواسانى تهرانى (متوفاى 1394 قمرى) داراى حدود 15 تأليف.
 
30 - شيخ محمد بن حسين مهدوى سعيدى لاهيجى (متوفاى 1403 قمرى) صاحب كتاب دانشمندان گيلان، جغرافياى گيلان و كتابهاى ديگر.
 
31 - شيخ محمد حسين بن شيخ سليمان حائرى، مشهور به اعلمى (متوفاى 1393 قمرى) صاحب كتاب تراجم أعلام النساء.
 
32 - شيخ محمد على بن شيخ على نقى، مشهور به حاج شيخ آقا بزرگ شاهرودى، داراى تأليفات متعدد.
 
33 - سيد محمد مشكاة (متوفاى 1399 قمرى)
 
34 - سيد عبدالحسين طيب (متوفاى 1412 قمرى)
 
35 - شيخ على اكبر بن على اكبر گيلانى اشكورى، متخلص به طلوعى (متوفاى 1354 قمرى) از اجلاء و كبار فقها در گيلان.


==تأليفات==
==تأليفات==




1 - حاشيه بر كتاب البيع شيخ انصارى
#حاشيه بر كتاب البيع شيخ انصارى
 
#شرح تبصرة المتعلمين (در معاملات)
2 - شرح تبصرة المتعلمين (در معاملات)
#كتاب الصلاة
 
#المقالات الأصوليّة
3 - كتاب الصلاة
#كتابى در تقيه
 
#رسالة في الدعاوي
4 - المقالات الأصوليّة
#كتاب القضاء
 
#روائع الأمالي في فروع العلم الإجمالي
5 - كتابى در تقيه
#حاشية العروة الوثقى
 
#حاشية جواهر الكلام
6 - رسالة في الدعاوي
#كتابى در اخذ اجرت بر واجبات
 
#كتابى در جوائز جائر
7 - كتاب القضاء
#كتاب اجتهاد و تقليد
 
#حاشيه بر فرائد الأصول
8 - روائع الأمالي في فروع العلم الإجمالي
#كتاب الشرط المتأخر
 
#حاشيه بر كفاية الأصول
9 - حاشية العروة الوثقى
#كتاب قاعدة الحرج
 
#كتاب قاعدة لا ضرر
10 - حاشية جواهر الكلام
#كتاب اللباس المشكوك
 
#تعليقة على رسالة الشيخ عبداللّه المازندراني
11 - كتابى در اخذ اجرت بر واجبات
#رسالة في استصحاب العدم الأزلي
 
#رسالة في تعاقب الأيدي
12 - كتابى در جوائز جائر
#رسالة في الانسداد
 
#رسالة في الترتب
13 - كتاب اجتهاد و تقليد
 
14 - حاشيه بر فرائد الأصول
 
15 - كتاب الشرط المتأخر
 
16 - حاشيه بر كفاية الأصول
 
17 - كتاب قاعدة الحرج
 
18 - كتاب قاعدة لا ضرر
 
19 - كتاب اللباس المشكوك
 
20 - تعليقة على رسالة الشيخ عبداللّه المازندراني
 
21 - رسالة في استصحاب العدم الأزلي
 
22 - رسالة في تعاقب الأيدي
 
23 - رسالة في الانسداد
 
24 - رسالة في الترتب


==وفات==
==وفات==
خط ۲۷۶: خط ۲۰۷:
بدن مطهر او را در صحن روضۀ حيدريّه، در قسمت چپ داخل صحن شريف معروف به باب سلطانى به خاك سپردند.
بدن مطهر او را در صحن روضۀ حيدريّه، در قسمت چپ داخل صحن شريف معروف به باب سلطانى به خاك سپردند.


==پانویس ==
<references />


== وابسته‌ها ==
== وابسته‌ها ==
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش