مواهب الفتاح في شرح تلخيص المفتاح: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - ' ' به ' '
جز (جایگزینی متن - ' عبد ' به ' عبد')
جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ')
خط ۵۰: خط ۵۰:
شارح در اين اثر همانند شارحين هم‌عصر خود، تعاريف و دلائل آن، عبارات مجمل و مشكل و الفاظ غريب و مانند آن را شرح و توضيح داده است. وى در اثناى شرح، مناقشاتى را بر مطالب شارحين پيش از خود وارد كرده و مطالب برخى را بر برخى ترجيح داده است <ref>مقدمه محقق، ص 5</ref>.
شارح در اين اثر همانند شارحين هم‌عصر خود، تعاريف و دلائل آن، عبارات مجمل و مشكل و الفاظ غريب و مانند آن را شرح و توضيح داده است. وى در اثناى شرح، مناقشاتى را بر مطالب شارحين پيش از خود وارد كرده و مطالب برخى را بر برخى ترجيح داده است <ref>مقدمه محقق، ص 5</ref>.


ابن يعقوب مغربى باآنكه هَم خود را مصروف شرح و حاشيه‌نويسى بر «تلخيص المفتاح» خطيب قزوينى و شرح «مختصر» [[تفتازانی، مسعود بن عمر|تفتازانى]]   كرده، ولى باز هم در تأليف خود نظريات جديدى ابراز داشته و علاوه بر اين از عهده شرح لغات و بيان اشتقاق كلمات به‌خوبى برآمده است <ref>علوى مقدم، سيد محمد، شماره 6، ص 63</ref>.
ابن يعقوب مغربى باآنكه هَم خود را مصروف شرح و حاشيه‌نويسى بر «تلخيص المفتاح» خطيب قزوينى و شرح «مختصر» [[تفتازانی، مسعود بن عمر|تفتازانى]] كرده، ولى باز هم در تأليف خود نظريات جديدى ابراز داشته و علاوه بر اين از عهده شرح لغات و بيان اشتقاق كلمات به‌خوبى برآمده است <ref>علوى مقدم، سيد محمد، شماره 6، ص 63</ref>.


مغربى در اين شرح دنبال‌روِ [[تفتازانی، مسعود بن عمر|تفتازانى]]   است و از شيوه سكاكى نيز تبعيت كرده و تنها موردى كه وى با ديگر علماى بلاغت اختلاف نظر دارد، اين است كه ابن يعقوب مغربى، علم بيان را جزء علم معانى دانسته؛ زيرا به اعتقاد او در علم بيان نيز كيفيت مطابقت كلام با مقتضاى حال شناخته مى‌شود، ليكن او در باره اين نظريه جديد، بحث نكرده و در اين باره كتاب ننوشته و بدين شيوه، گام برنداشته و هم خود را فقط مصروف شرح و حاشيه‌نويسى بر «تلخيص المفتاح» خطيب قزوينى و شرح «مختصر» [[تفتازانی، مسعود بن عمر|تفتازانى]]   كرده است <ref>علوى مقدم، سيد محمد، شماره 5، ص 64 - 63</ref>.
مغربى در اين شرح دنبال‌روِ [[تفتازانی، مسعود بن عمر|تفتازانى]] است و از شيوه سكاكى نيز تبعيت كرده و تنها موردى كه وى با ديگر علماى بلاغت اختلاف نظر دارد، اين است كه ابن يعقوب مغربى، علم بيان را جزء علم معانى دانسته؛ زيرا به اعتقاد او در علم بيان نيز كيفيت مطابقت كلام با مقتضاى حال شناخته مى‌شود، ليكن او در باره اين نظريه جديد، بحث نكرده و در اين باره كتاب ننوشته و بدين شيوه، گام برنداشته و هم خود را فقط مصروف شرح و حاشيه‌نويسى بر «تلخيص المفتاح» خطيب قزوينى و شرح «مختصر» [[تفتازانی، مسعود بن عمر|تفتازانى]] كرده است <ref>علوى مقدم، سيد محمد، شماره 5، ص 64 - 63</ref>.


يكى ديگر از اظهارات ابن يعقوب مغربى كه با نظريات ديگر علماى بلاغت، مغاير است و نظر جديدى است، اين است كه وى مى‌گويد: يك لفظ، نسبت به يك معنى ممكن است هم استعاره باشد و هم مجاز مرسل.
يكى ديگر از اظهارات ابن يعقوب مغربى كه با نظريات ديگر علماى بلاغت، مغاير است و نظر جديدى است، اين است كه وى مى‌گويد: يك لفظ، نسبت به يك معنى ممكن است هم استعاره باشد و هم مجاز مرسل.


ابن يعقوب مغربى، در حاشيه خود از عهده شرح لغات و بيان اشتقاق كلمات، به‌خوبى برآمده است و در مقدمه، كتاب «تلخيص المفتاح» خطيب قزوينى را ستوده و آن را يكى از استوارترين كتب متداوله دانسته و افزوده است كه در اين كتاب، لطائف و معانى فراوانى وجود دارد كه امام سعدالدين [[تفتازانی، مسعود بن عمر|تفتازانى]]   عنان عنايت را به شرح معانى آن كتاب كشيده و لطائف معنايى آن را بيرون كشيده و در دو كتاب «مطول» و «مختصر» شرح كرده است و من كه ابن يعقوب مغربى هستم، بر آن شدم كه بر كتاب مختصر [[تفتازانی، مسعود بن عمر|تفتازانى]]   شرحى بنويسم <ref>همان، ص 64</ref>.
ابن يعقوب مغربى، در حاشيه خود از عهده شرح لغات و بيان اشتقاق كلمات، به‌خوبى برآمده است و در مقدمه، كتاب «تلخيص المفتاح» خطيب قزوينى را ستوده و آن را يكى از استوارترين كتب متداوله دانسته و افزوده است كه در اين كتاب، لطائف و معانى فراوانى وجود دارد كه امام سعدالدين [[تفتازانی، مسعود بن عمر|تفتازانى]] عنان عنايت را به شرح معانى آن كتاب كشيده و لطائف معنايى آن را بيرون كشيده و در دو كتاب «مطول» و «مختصر» شرح كرده است و من كه ابن يعقوب مغربى هستم، بر آن شدم كه بر كتاب مختصر [[تفتازانی، مسعود بن عمر|تفتازانى]] شرحى بنويسم <ref>همان، ص 64</ref>.


ابراهيم خليل در تحقيق اين اثر از يك چاپ قديمى كتاب و نسخه‌هاى خطى آن استفاده كرده است <ref>مقدمه محقق، ص 6</ref>.
ابراهيم خليل در تحقيق اين اثر از يك چاپ قديمى كتاب و نسخه‌هاى خطى آن استفاده كرده است <ref>مقدمه محقق، ص 6</ref>.
خط ۷۰: خط ۷۰:
1. مقدمه محقق و متن كتاب.
1. مقدمه محقق و متن كتاب.


2. علوى مقدم، سيد محمد، «بحثى در باره كتاب مطول سعدالدين [[تفتازانی، مسعود بن عمر|تفتازانى]]   و تأثير آن در كتب بلاغى»، مشكوة، زمستان 1363، شماره‌هاى 5 و 6.
2. علوى مقدم، سيد محمد، «بحثى در باره كتاب مطول سعدالدين [[تفتازانی، مسعود بن عمر|تفتازانى]] و تأثير آن در كتب بلاغى»، مشكوة، زمستان 1363، شماره‌هاى 5 و 6.




۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش