سه رساله فلسفی: متشابهات القرآن - المسائل القدسية - اجوبة المسائل: تفاوت میان نسخهها
جز (جایگزینی متن - 'ملاصدرا' به 'ملاصدرا ') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | |||
{ | | عنوان = سه رساله فلسفی: متشابهات القرآن - المسائل القدسیة - اجوبة المسائل | ||
| | | عنوانهای دیگر = رسائل فلسفی | ||
| تصویر = NUR01869J1.jpg | |||
| پدیدآوران = [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم]] (نويسنده) | |||
| | |||
| | |||
| | |||
[[آشتیانی، جلالالدین]] (مصحح) | [[آشتیانی، جلالالدین]] (مصحح) | ||
| ناشر = دفتر تبليغات اسلامی حوزه علميه قم، مرکز انتشارات | |||
|- | | مکان نشر = قم - ایران | ||
| | | سال نشر = 1387 هـ.ش | ||
| | | چاپ = 3 | ||
| | | شابک = | ||
|موضوع | | موضوع = فلسفه اسلامی | ||
قرآن - متشابهات و محکمات | قرآن - متشابهات و محکمات | ||
هستی شناسی (فلسفه اسلامی) | هستی شناسی (فلسفه اسلامی) | ||
| | | زبان = فارسی عربی | ||
| تعداد جلد = 1 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = 11729 | |||
| کد کنگره = BBR 1050 1378 | |||
| کد اتوماسیون = BOK01869 | |||
| | | پس از = | ||
| پیش از = | |||
}} | |||
| | |||
| | |||
|کد اتوماسیون | |||
| | |||
خط ۸۷: | خط ۶۹: | ||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
[[رده:فلسفه، مذهب و روانشناسی]] | |||
[[رده:فلسفه اسلامی]] | |||
[[رده:عصر تجديد حيات فلسفه اسلامی، قرن یازدهم]] | |||
[[رده:فیلسوفان، آ–ی]] | |||
[[رده:صدرالدين شيرازي، محمد بن ابراهيم، 979-1050ق]] |
نسخهٔ ۱۸ دسامبر ۲۰۱۶، ساعت ۱۶:۰۸
سه رساله فلسفی: متشابهات القرآن - المسائل القدسیة - اجوبة المسائل | |
---|---|
پدیدآوران | صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (نويسنده) آشتیانی، جلالالدین (مصحح) |
عنوانهای دیگر | رسائل فلسفی |
ناشر | دفتر تبليغات اسلامی حوزه علميه قم، مرکز انتشارات |
مکان نشر | قم - ایران |
سال نشر | 1387 هـ.ش |
چاپ | 3 |
موضوع | فلسفه اسلامی
قرآن - متشابهات و محکمات هستی شناسی (فلسفه اسلامی) |
زبان | فارسی عربی |
تعداد جلد | 1 |
کد کنگره | BBR 1050 1378 |
نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
سه رساله فلسفى، از آثار حكيم بزرگ صدرالمتألهين شيرازى (979- 1050 قمرى) است كه با مقدمه، تصحيح و تعليقات سيد جلالالدين آشتيانى (1304ش آشتيان- 1384 ش مشهد) منتشر شده است.
معرفى اجمالى
استاد آشتيانى، تصحيح و نگارش مقدمه و تعليقات را در تاريخ 1350ش (1392ق) به پايان رسانده است. زبان اين رسالهها همانطور كه از عنوانشان پيداست عربى است ولى استاد آشتيانى، مقدمه و تعليقاتش را دوگانه: فارسى- عربى نوشته است. مخاطبان اثر حاضر بهطور عمده، متخصصان و استادان رشتههاى تفسير، كلام، فلسفه و عرفان اسلامى هستند.
ساختار
اين كتاب از رسالههاى 1- المسائل القدسية، 2- متشابهات القرآن، 3- أجوبة المسائل تشكيل شده است.موضوعات مطرح شده در اين رسالهها عبارت از مباحث احكام وجود، مفهوم واجب الوجود، وجود ذهنى، بيان روشهاى تشبيه، تنزيه، تأويل و روش راسخان در باب متشابهات، مشيت وارده الهى و ... است.
گزارش محتوا
درباره مطالب اين كتاب چند نكته گفتنى است:
- استاد آشتيانى در مورد روش ملاصدرا در نگارش مباحث علمى نوشته است: سبك نوشتههاى ملاصدرا و طرز تحقيقات او به كلى از تحقيقات و تحريرات ساير فلاسفه ممتاز است و كسى كه به مذاق و مشرب او وارد و با افكار و عقائد او انس گرفته باشد، مىتواند كلمات و مطالب و تحقيقات خاص او را از تحقيق و مطلب و كلام ديگران جدا نمايد و اين يكى از امتيازات خاص ملاصدرا است. آنجايى كه به حل مشكلات و دفع نقوض و شبهات مخالفان مىپردازد و يا خود درصدد تقرير و بيان مطلبى عالى برمىآيد، داراى قلمى روان و جذاب و منشيانه است و اهل ادبيات او را در اين جهت بين ارباب معقول بىنظير و در بين مؤلفان منقول كمنظير مىدانند و الحق تسلط عجيبى در تحرير مباحث دارد و به عربى و فارسى تحرير عالى او جذابيت خاصى دارد [۱].
- هر چند اغلب ترجمهنويسان المسائل القدسية را جزء آثار ملاصدرا ذكر ننمودهاند و بعضى نيز آن را از آثار مشكوك فيلسوف شيرازى دانستهاند، ولى به نظر استاد آشتيانى اين رساله يكى از آثار مهم صدرالمتألهين [۲] و اثرى بسيار عالى است كه در آن از اوّل امور عامه تا آخر مبحث وجود ذهنى به صورت متوسط -نه مفصل و نه مختصر- به سبك و طريقه خاص صدرالمتألهين شيرازى نوشته شده است [۳].
- صدرالمتألهين شيرازى در رساله متشابهات نوشته است كه درباره متشابهات مانند يَدُ اللَّهِ فَوْقَ أَيْدِيهِمْ و الرَّحْمنُ عَلَى الْعَرْشِ اسْتَوى و ... كه در قرآن كريم و روايات آمده است، مردم چهار روش دارند: اول: شيوه اهل لغت و اصحاب حديث و حنابله است كه الفاظ را بر مدلول اولى و مفهوم ظاهرى آن باقى مىگذارند هر چند ديگران آن را مخالف قواعد عقلى مىدانند. دوم: روش افراد دقيق و عميق يعنى تأويل است كه الفاظ را از مفهوم اولى منصرف كرده و به معنايى موافق عقولشان براى پايبندى به قوانين عقلى و تنزيه بارى تعالى از نقائص امكانى حمل مىكنند. سوم: روش جمع بين هر دو و خلط بين تشبيه و تنزيه است؛ آنان در برخى موارد شيوه تشبيه و در برخى ديگر تنزيه را در پيش مىگيرند: هر متشابهى كه در باب مبدأ آمده را تأويل مىكنند ولى هر متشابهى كه در باب معاد آمده به حال خود گذاشته و هيچ تأويلى نمىكنند. اين روش بيشتر معتزليان مانند زمخشرى و قَفّٰال و جمهور علماى اماميه است. چهارم: روش راسخان در علم است كه با بصيرت قلبى و به نور الهى و چشم عقلشان مىنگرند و ... و برخى نيز حيران شدهاند [۴].
- از باب آنكه رساله اجوبة المسائل مشتمل بر جواب چند سؤال فلسفى و حكمى و معضلات مبحث علم الهى از جمله مبحث غايات و نفى عبث از افعال الهى و بهطور مطلق از وجود و هستى و نفى بخت و اتفاق است، استاد آشتيانى حواشى مفصل- مفصلتر از اصل اجوبه- بر آن نوشته است [۵]. اين حواشى براى توضيح «پاسخهاى ملاصدرا به پنج مسأله» نوشته شده است [۶].
- استاد آشتيانى يادآور شده است كه ملاصدرا برخى از مباحث مهمّ تفسيرى در باب متشابهات از قبيل: معناى متشابه، جهات فرق بين محكم و متشابه، فرق تفصيلى بين تفسير و تأويل، بيان احاديث مربوط به ظواهر و بطون قرآن و فرق بين ظاهر و بطن و حد و مطلع و ... را بيان نكرده است [۷]. و از طرفى از آن جهت كه ملاصدرا بحث متشابهات قرآن را در كتابهاى ديگر خودش: مفاتيح و تفسير قرآن نيز عنوان و تحقيق كرده است، ايشان مطالب موجود در «مفاتيح الغيب» را با عنوان «تعليقات متشابهات القرآن» در اينجا ضميمه كرده و آورده است [۸].
- استاد آشتيانى با نقل مطلبى از نويسنده كتاب مناهل العرفان، افزوده است اين معاصر معظم در صفحه قبل، كلام را منقسم نموده به كلام لفظى و كلام نفسى و در اين مسأله قهراً از اشاعره پيروى مىنمايد ... ولى در مسأله كلام نفسى، اصولاً تعقل صفتى با اوصافى كه اشاعره براى آن ذكر كردهاند امكان ندارد، لذا محققان از حكما و متكلمان و عرفاى اسلامى اين مسلك را تخطئه نمودهاند و در حق بهطور مطلق، تعدد ذات و صفات منافات با وحدت حقه حقيقيه دارد و جميع كمالات و اوصاف وجودى در ذات مستهلكند [۹].
- استاد آشتيانى درباره بحث اراده بارى تعالى توضيح داده است كه:برخى گويند اراده، صفت فعل حق است و جهت فرار از اعتقاد به قِدَم بعضى از ممكنات، اراده را از حق تعالى سلب نمودهاند و جمعى از اصحاب خنّاس قائل به تجدد اراده شدهاند و جماعتى به اخبار وارده از اهل بيت(ع) استدلال به نفى اراده نمودهاند (إرادته فعله)؛ تمسك به اخبار و ظواهر در اعتقادات جائز نيست، گرچه ظواهر و نصوص زيادى دلالت دارد بر تقدم اراده به افعال حق مثل: إذا أراد اللّه لشيء أن يقول له كن فيكون (مراد از شىء قطعا معلول امكانى است). اما وجه بطلان قول كسى كه اراده را از صفت فعل مىداند، واضح است [۱۰].
پانويس
وضعيت كتاب
فهرست تفصيلى مطالب در انتهاى كتاب ذكر شده است. اختلاف نسخ، منابع مطالب و توضيح برخى عبارات در پاورقىهاى اثر ذكر شده است.
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب.