تفسير القرآن الكريم (ابوحمزه ثمالی): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - ' ابو ' به ' ابو'
جز (جایگزینی متن - ' ]]' به ']]')
جز (جایگزینی متن - ' ابو ' به ' ابو')
خط ۴۱: خط ۴۱:


== معرفى اجمالى ==
== معرفى اجمالى ==
'''تفسير القرآن الكريم'''، به زبان عربى، تأليف ابو حمزه، ثابت بن دينار ثمالى ازدى كوفى است.
'''تفسير القرآن الكريم'''، به زبان عربى، تأليف ابوحمزه، ثابت بن دينار ثمالى ازدى كوفى است.


از قرائن استفاده مى‌شود كه تفسير ابو حمزه تا چهار قرن و نيم بعد از او موجود بوده و سپس مفقود گرديده است، ولى محقق محترم، جناب عبد الرزاق بن محمد حسين حرز الدين، باقى‌مانده آن تفسير را به همراه مطالب مختلفى كه ديگران از ابو حمزه نقل كرده‌اند، جمع‌آورى و به نام«تفسير القرآن الكريم»، موسوم نموده است.
از قرائن استفاده مى‌شود كه تفسير ابوحمزه تا چهار قرن و نيم بعد از او موجود بوده و سپس مفقود گرديده است، ولى محقق محترم، جناب عبد الرزاق بن محمد حسين حرز الدين، باقى‌مانده آن تفسير را به همراه مطالب مختلفى كه ديگران از ابوحمزه نقل كرده‌اند، جمع‌آورى و به نام«تفسير القرآن الكريم»، موسوم نموده است.


با وجود اينكه تفسير كامل ابو حمزه بر قرآن كريم، قرن‌هاست كه از بين رفته، ولى از آن‌جا كه برخى از بزرگان(همچون ابو اسحاق احمد بن محمد ثعلبى، ابو العباس احمد بن على [[نجاشی، احمد بن علی|نجاشى]] و...)، اسناد خود را به تفسير ابو حمزه، ذكر كرده‌اند و برخى از مفسرين(همچون ثعلبى، طبرسى و...)، مطالبى را از تفسير مزبور نقل نموده‌اند و برخى از علماء رجال و اصحاب معاجم و مفسرين(همچون ابن نديم، شهرستانى، ابن شهر آشوب، شمس الدين محمد بن على داودى و...)، كتاب تفسير را به ابو حمزه نسبت داده‌اند، نمى‌توان وجود كتاب مزبور را انكار كرد.
با وجود اينكه تفسير كامل ابوحمزه بر قرآن كريم، قرن‌هاست كه از بين رفته، ولى از آن‌جا كه برخى از بزرگان(همچون ابواسحاق احمد بن محمد ثعلبى، ابوالعباس احمد بن على [[نجاشی، احمد بن علی|نجاشى]] و...)، اسناد خود را به تفسير ابوحمزه، ذكر كرده‌اند و برخى از مفسرين(همچون ثعلبى، طبرسى و...)، مطالبى را از تفسير مزبور نقل نموده‌اند و برخى از علماء رجال و اصحاب معاجم و مفسرين(همچون ابن نديم، شهرستانى، ابن شهر آشوب، شمس الدين محمد بن على داودى و...)، كتاب تفسير را به ابوحمزه نسبت داده‌اند، نمى‌توان وجود كتاب مزبور را انكار كرد.


== ساختار ==
== ساختار ==
خط ۵۲: خط ۵۲:
از مجموع 114 سوره قرآن، 78 سوره(در حدود 363 آيه از آنها)، مورد تفسير واقع شده است، البته سوره فرقان، دو بار در اين تفسير مطرح شده است: يك بار، بعد از سوره توبه با تفسير 4 آيه از آن و بار ديگر، در محل خود با تفسير يك آيه.
از مجموع 114 سوره قرآن، 78 سوره(در حدود 363 آيه از آنها)، مورد تفسير واقع شده است، البته سوره فرقان، دو بار در اين تفسير مطرح شده است: يك بار، بعد از سوره توبه با تفسير 4 آيه از آن و بار ديگر، در محل خود با تفسير يك آيه.


به نظر مى‌رسد ابو حمزه در اين تفسير، روى‌كردى روايى داشته است. وى، اغلب روايات را از اهل بيت(ع) و برخى ديگر را از صحابه و تابعين، مانند ابن عباس و عكرمه نقل نموده است، البته با برخوردارى از اجتهاد و استنباط خود و بهره‌گيرى از شيوه تفسير قرآن به قرآن كه از آموزه‌هاى اهل بيت(ع) است.
به نظر مى‌رسد ابوحمزه در اين تفسير، روى‌كردى روايى داشته است. وى، اغلب روايات را از اهل بيت(ع) و برخى ديگر را از صحابه و تابعين، مانند ابن عباس و عكرمه نقل نموده است، البته با برخوردارى از اجتهاد و استنباط خود و بهره‌گيرى از شيوه تفسير قرآن به قرآن كه از آموزه‌هاى اهل بيت(ع) است.


== گزارش محتوا ==
== گزارش محتوا ==
خط ۵۹: خط ۵۹:
اين اثر، مقدمه‌اى در پنج بخش، توسط محقق محترم به همراه دارد، به شرح زير:
اين اثر، مقدمه‌اى در پنج بخش، توسط محقق محترم به همراه دارد، به شرح زير:


1. زندگى ابو حمزه، اساتيد، رواة و...؛
1. زندگى ابوحمزه، اساتيد، رواة و...؛


2. ادله اثبات تفسير ابو حمزه؛
2. ادله اثبات تفسير ابوحمزه؛


3. مقام و منزلت ابو حمزه؛
3. مقام و منزلت ابوحمزه؛


4. ابو حمزه و ائمه(ع)؛
4. ابوحمزه و ائمه(ع)؛


5. شيوه تحقيق.
5. شيوه تحقيق.
خط ۹۸: خط ۹۸:
محقق محترم، تلاش نموده كه در پاورقى، مصادر و اسناد روايت‌هاى نقل شده در تفسير را ذكر كند و گاهى براى توضيح بيشتر در پاورقى، از تفسير«[[الميزان في تفسير القرآن|الميزان]]» نيز استفاده نموده است(مانند آيه 50 از سوره قصص).
محقق محترم، تلاش نموده كه در پاورقى، مصادر و اسناد روايت‌هاى نقل شده در تفسير را ذكر كند و گاهى براى توضيح بيشتر در پاورقى، از تفسير«[[الميزان في تفسير القرآن|الميزان]]» نيز استفاده نموده است(مانند آيه 50 از سوره قصص).


قبل از آغاز تفسير، در چهار موضوع نزول قرآن، جمع قرآن، علم قرآن و فضل قرآن رواياتى از ابو حمزه نقل شده است.
قبل از آغاز تفسير، در چهار موضوع نزول قرآن، جمع قرآن، علم قرآن و فضل قرآن رواياتى از ابوحمزه نقل شده است.


== نسخه‌شناسى ==
== نسخه‌شناسى ==
۶۱٬۱۸۹

ویرایش