۶۱٬۱۸۹
ویرایش
جز
جایگزینی متن - ' ابو ' به ' ابو'
جز (جایگزینی متن - 'عبد الله' به 'عبدالله') |
جز (جایگزینی متن - ' ابو ' به ' ابو') |
||
| خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
بَغْدادي، ابومنصور عبدالقاهر تميمى بغدادى د 29ق037/م، ملقب به«استاد»، متكلم، فقيه‌و رياضى‌دان‌كه‌در فقه، شافعى مذهب، و در اعتقاد، اشعري بود. | بَغْدادي، ابومنصور عبدالقاهر تميمى بغدادى د 29ق037/م، ملقب به«استاد»، متكلم، فقيه‌و رياضى‌دان‌كه‌در فقه، شافعى مذهب، و در اعتقاد، اشعري بود. | ||
از آغاز زندگى او اطلاعات اندكى در دست است. گفته‌اند كه زادگاه او بغداد بود، تا آنكه‌پدر وي، | از آغاز زندگى او اطلاعات اندكى در دست است. گفته‌اند كه زادگاه او بغداد بود، تا آنكه‌پدر وي، ابوعبدالله طاهر بن محمد بن عبدالله بغدادي‌د 83ق93/م‌كه‌مردي‌فرهيخته‌و دانش‌اندوخته‌بود، هر آنچه‌ازاهل‌و عيال‌و ثروت بسيار داشت، به همراه خود برداشت و رو به نيشابور نهاد. | ||
سال ورود خاندان بغدادي به نيشابور روشن نيست، اما مى‌دانيم كه عبد القاهر در 70ق80/م‌در مناظره‌اي در ناحيه خراسان و احتمالاً در نيشابور شركت داشته است. بر اساس‌برخى شواهد مى‌توان حدس زد زمانى كه عبدالقاهر از درسهاى شيوخ بغداد بهره برده، حدود 0 سال‌داشته‌است. | سال ورود خاندان بغدادي به نيشابور روشن نيست، اما مى‌دانيم كه عبد القاهر در 70ق80/م‌در مناظره‌اي در ناحيه خراسان و احتمالاً در نيشابور شركت داشته است. بر اساس‌برخى شواهد مى‌توان حدس زد زمانى كه عبدالقاهر از درسهاى شيوخ بغداد بهره برده، حدود 0 سال‌داشته‌است. | ||
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
عبد القاهر در نيشابور نيز به تكميل تحصيلات خود پرداخت و در حلقة درس | عبد القاهر در نيشابور نيز به تكميل تحصيلات خود پرداخت و در حلقة درس ابواسحاق اسفراينى‌د 18ق027/م‌حاضر شد و پس از استاد خويش و به خواست وي، بر مسند او تكيه زد و ساليانى به تدريس علوم پرداخت [[ابن عساکر، علی بن حسن|ابن عساكر]]. عبد القاهر از بسياري استادان‌ديگر نيز درس آموخته، و حديث شنيده است كه از آن ميان مى‌توان از ابواحمد عبدالله ابن عَدي، ابوبكر محمد بن حسن بن فورَك، ابوعمرو اسماعيل بن نُجَيد، ابوعمرو محمد ابن جعفر بن مَطَر و قاضى ابومحمد عبدالله بن عمر مالكى نام برد. | ||
جامعيت علمى عبد القاهر كه گفته مى‌شود 7 نوع از علوم را تدريس مى‌كرده است حلقه درس وي را به يكى از مهم‌ترين حلقه‌هاي درسى منطقة خراسان و محل توجه دانشجويان آن زمان بدل ساخته بود | جامعيت علمى عبد القاهر كه گفته مى‌شود 7 نوع از علوم را تدريس مى‌كرده است حلقه درس وي را به يكى از مهم‌ترين حلقه‌هاي درسى منطقة خراسان و محل توجه دانشجويان آن زمان بدل ساخته بود | ||
| خط ۵۸: | خط ۵۸: | ||
اندك شواهد موجود، از سفرهاي عبدالقاهر به برخى شهرها مانند بلخ و ري حكايت دارد. به‌نظر مى‌رسد كه اشتغال عمده او در اين سفرها، املاي حديث به خواهندگان آن و يا ارشاد و ايراد مناظرات كلامى بوده باشد. | اندك شواهد موجود، از سفرهاي عبدالقاهر به برخى شهرها مانند بلخ و ري حكايت دارد. به‌نظر مى‌رسد كه اشتغال عمده او در اين سفرها، املاي حديث به خواهندگان آن و يا ارشاد و ايراد مناظرات كلامى بوده باشد. | ||
سرانجام،عبدالقاهر براثر واقعه‌اي كه از آن با عنوان«فتنة تركمانان» ياد كرده‌اند، نيشابور را به‌قصد اسفراين ترك كرد؛ اما چندي نگذشت كه در همان‌جا درگذشت و دركنار آرامگاه استادش | سرانجام،عبدالقاهر براثر واقعه‌اي كه از آن با عنوان«فتنة تركمانان» ياد كرده‌اند، نيشابور را به‌قصد اسفراين ترك كرد؛ اما چندي نگذشت كه در همان‌جا درگذشت و دركنار آرامگاه استادش ابواسحاق اسفراينى به خاك سپرده شد. | ||
بر اساس گزارشى از [[ذهبى]] كه عبدالقاهر را در هنگام مرگ مردي كهن‌سال خوانده است، احتمالاً سن او در آن زمان، هفتاد و بيش‌از آن بوده است؛ و از آنجا كه او در بغداد از ابن‌عدي درگذشته 65ق/ 76م‌نيز حديث شنيده بود، شايد بتوان تولد او را در حدود سال‌ق61/م‌تخمين زد. | بر اساس گزارشى از [[ذهبى]] كه عبدالقاهر را در هنگام مرگ مردي كهن‌سال خوانده است، احتمالاً سن او در آن زمان، هفتاد و بيش‌از آن بوده است؛ و از آنجا كه او در بغداد از ابن‌عدي درگذشته 65ق/ 76م‌نيز حديث شنيده بود، شايد بتوان تولد او را در حدود سال‌ق61/م‌تخمين زد. | ||
| خط ۹۴: | خط ۹۴: | ||
عبدالقاهر بغدادي امروزه، به علت انتشار چند اثر كلامى از وي، شايد بيشتر به عنوان يك متكلم اشعري متعصب باز شناخته شود، در حالى كه به نظر مى‌رسد آراء او در زمينة فقه و به تبع آن، علم حساب كه در مباحث خاصى مانند باب ارث كاربرد داشت، بيشتر محل اعتنا بوده است. منابع كهن عبدالقاهر را از پيشروان دفاع از مذهب شافعى، به‌ويژه در مقابل حنفى‌مذهبان، به‌شمار آورده‌اند. هرچند كه‌جانب‌داري او از شافعى، گاه دور از افراط و تعصب نبوده است با اين حال، آراء فقهى وى همواره مورد توجه فقيهان و اصوليان بوده، و در آثار مختلف مورد بحث قرار گرفته است. | عبدالقاهر بغدادي امروزه، به علت انتشار چند اثر كلامى از وي، شايد بيشتر به عنوان يك متكلم اشعري متعصب باز شناخته شود، در حالى كه به نظر مى‌رسد آراء او در زمينة فقه و به تبع آن، علم حساب كه در مباحث خاصى مانند باب ارث كاربرد داشت، بيشتر محل اعتنا بوده است. منابع كهن عبدالقاهر را از پيشروان دفاع از مذهب شافعى، به‌ويژه در مقابل حنفى‌مذهبان، به‌شمار آورده‌اند. هرچند كه‌جانب‌داري او از شافعى، گاه دور از افراط و تعصب نبوده است با اين حال، آراء فقهى وى همواره مورد توجه فقيهان و اصوليان بوده، و در آثار مختلف مورد بحث قرار گرفته است. | ||
در واقع، آنچه از آثار عبد القاهر در علم كلام به دست آمده است، از نظر محتوا متضمن مطلب تازه‌اي نيست. او كه از طبقة سوم شاگردان | در واقع، آنچه از آثار عبد القاهر در علم كلام به دست آمده است، از نظر محتوا متضمن مطلب تازه‌اي نيست. او كه از طبقة سوم شاگردان ابوالحسن اشعري‌د 24ق36/م‌به شمار مى‌رود در آثار خويش به طور عمده به بازگويى مطالب اسلاف خود پرداخته است؛ چنان‌كه در آثار كلامى او، حتى اشاره‌اي به نام و عقايد قاضى عبدالجبار د 15ق025/م متكلم بزرگ معتزلى معاصر وي نمى‌توان يافت. از اين‌رو، شايد بتوان گفت كه شهرت و اقتدار حوزة درسى وي در نيشابور، و به‌طور كلى خطه خراسان بود كه بستر مناسبى براي ترويج تأليفات او فراهم آورد. | ||
به هر حال، نكتة اساسى كه بايد مورد توجه قرار داد، آن است كه عبدالقاهر بناي خود را به طور اخص در كتاب الفرق بين الفرق‌بر نوعى بدعت در شيوة تبيين آراء كلامى نهاد كه مى‌توان آن را فاصله گرفتن از طرح بى‌طرفانة عقايد ناميد. | به هر حال، نكتة اساسى كه بايد مورد توجه قرار داد، آن است كه عبدالقاهر بناي خود را به طور اخص در كتاب الفرق بين الفرق‌بر نوعى بدعت در شيوة تبيين آراء كلامى نهاد كه مى‌توان آن را فاصله گرفتن از طرح بى‌طرفانة عقايد ناميد. | ||