مجتبایی، فتح‌الله

مجتبایی، فتح‎الله

نام	مجتبایی، فتح‎الله
نام های دیگر
نام پدر
متولد
محل تولد
رحلت
اساتید
برخی آثار
کد مولف	AUTHORCODE7664AUTHORCODE

«سيد فتح‌الله مجتبايى»، در آذرماه 1306ش، در تهران ولادت يافت. مقدمات ادبيات و علوم رسمى را در فراهان فراگرفت و تحصيلات متوسطه را در دبيرستان‌هاى اراك به پايان رساند.

در سال 1332ش، از دانشكده ادبيات دانشگاه تهران و دانشسراى عالى درجه ليسانس گرفت و از آن سال تا 1338ش، در دبيرستان‌هاى اراك، تهران و دانشسراى عالى به تدريس ادبيات و زبان‌هاى خارجى اشتغال داشت.

در 1339ش، از طرف وزارت فرهنگ براى آشنايى با روش‌هاى جديد تأليف كتاب‌هاى درسى به خارج از كشور اعزام شد و پس از يك دوره مطالعه و تحقيق در اين زمينه در آمريكا (دانشگاه كلمبيا، نيويورك)، به كشور بازگشت و مأمور تهيه و تدوين كتاب‌هاى درسى در ادبيات براى دبيرستان‌ها شد.

در 1341ش، به وابستگى فرهنگى ايران در پاكستان و مديريت خانه‌هاى فرهنگى ايران در شهر لاهور منصوب شد و تا سال 1344ش، در آنجا به خدمات فرهنگى و تحقيق در فرهنگ اسلامى - ايرانى شبه‌قاره مشغول بود.

در پاييز 1344ش، به دعوت دانشگاه هاروارد به آمريكا سفر كرد و تا سال 1350ش، در آن دانشگاه به تحصيل در فرهنگ و تاريخ اديان و زبان‌هاى باستانى ايران و هند اشتغال داشت و به اخذ درجه فوق ليسانس در تاريخ تطبيقى اديان و دكترى در تاريخ اديان و فلسفه‌هاى ايران و هند نائل گرديد و چون زمينه اصلى تحقيقات و تحصيلات او موضوعات مربوط به تاريخ و فرهنگ ايران و هند بود، در اين مدت، دو بار به كشور هند سفر كرد و براى آشنايى با روش‌هاى سنتى تفسير متون هندوئى و نيز مشاهده احوال و سازمان‌هاى دينى زرتشتيان هند، چندگاهى در بنارس، دهلى و بمبئى به مطالعه و بررسى پرداخت.

در 1350ش، به ايران بازگشت. يك‌چند در كالج دماوند به تدريس ادبيات فارسى و در گروه فلسفه دانشكده ادبيات دانشگاه تهران به تدريس حكمت شرق مشغول بود و سال بعد به دانشكده الهيات و معارف اسلامى انتقال يافت و در گروه اديان و عرفان تطبيقى به خدمت پرداخت.

در 1353ش، به رايزنى فرهنگى ايران در هند مأمور شد و تا پاييز 1356ش، در آن كشور علاوه بر خدمات مربوط به مطالعه و تحقيق در روابط فكرى و فرهنگى مسلمانان و هندوان در شبه‌قاره اشتغال داشت و در اين زمينه تأليفاتى نيز به‌صورت كتاب و مقاله منتشر ساخت.

پس از پايان مأموريت و بازگشت به كشور، همچنان در دانشكده الهيات و معارف اسلامى به تدريس ادامه داد و چند دوره مديريت گروه اديان و عرفان آن دانشكده را بر عهده داشت. اكنون نيز در همان گروه به تدريس تاريخ اديان، روش‌شناسى و عرفان تطبيقى اشتغال دارد.

در طول دوران خدمات فرهنگى خود، نزديك به 200 عنوان كتاب، مقاله، شعر و نقد كتاب به‌صورت تأليف، ترجمه و تصحيح به زبان‌هاى فارسى و انگليسى در ايران و خارج از ايران از ايشان انتشار يافته است.

فهرستى از گزيده اين آثار عبارتند از:

- مجموع زندگى‌نامه‌ها و آثار آقايان:

1. آيت‌الله حاج شيخ هادى نجم‌آبادى؛

2. احمد بيرشك؛

3. محمدحسن لطفى؛

4. محمود نجم‌آبادى؛

5. علامه محمد قزوينى؛

6. يدالله سحابى؛

7. سيد جعفر سجادى ؛

8. عبدالحسين نوايى؛

9. مرتضى مطهرى؛

10. محمدحسن گنجى؛

11. جلال‌الدين همائى ؛

12. عبدالرحمان شرفكندى؛

13. مهدى مدرس آشتيانى؛

14. شيخ حسينعلى راشد؛

15. فتح‌الله مجتبايى.

- كتاب‌ها:

1. شعر جديد فارسى؛

2. چيترا و گزيده اشعار؛

3. بوطيقا، هنر شاعرى؛

4. گزيده اشعار رابرت فراست؛

5. عصر طلائى يونان و فلسفه و هنر آن؛

6. تاريخ ادبيات ايران از فردوسى تا سعدى؛

7. شهر زيباى افلاطون و شاهى آرمانى در ايران باستان؛

8. لغت درى (فرهنگ لغت فرس اسدى طوسى)؛

9. طوطى‌نامه، ضياءالدين نخشبى (تصحيح متن و مقدمه در شرح احوال و آثار او)؛

10. راى و برهمن، بر اساس كليله و دمنه بهرامشاهى؛

11. روضة العقول يا مرزبان‌نامه بزرگ؛

12. Hindu-Muslim Cultural relations, New Delhi, 1978 ؛

13. Indo-Iranian Studies, New Delhi, 1977. ؛

- گزيده مقالات:

1. نظامى و هفت پيكر؛

2. ذكر چند سنه از تاريخ كبير جعفرى در باره تاريخ وفات فردوسى و خيام و ناصرخسرو؛

3. افلاطون و آئين داريوش؛

4. افلاطون و نظام طبقاتى هند و ايرانى؛

5. ملاحظاتى در باره اعلام كليله و دمنه؛

6. حافظ و اميرخسرو؛

7. آخرالزمان در يهود و مسيحيت؛

8. آدم در يهود و مسيحيت؛

9. آذركيوان و ادبيات آذركيوانى؛

10. افسانه‌هاى جهانگرد؛

11. ابراهيم ادهم؛

12. ابليس در عرفان و ادب؛

13. ابن خفيف؛

14. ابن سبعين؛

15. نقل علوم و معارف هندى به جهان اسلامى؛

16. حافظ و امير معزّى؛

17. از حواشى ديوان حافظ؛

18. ابن سينا - ادب و عرفان و زبان‌شناسى؛

19. داستان‌هاى هندى در ادب فارسى، يكى قطره باران؛

20. سخنى در باره شاهنامه؛

21. نسخه‌اى كهن از شاهنامه؛

22. ابوالقاسم فندرسكى؛

23. گفتگوى اقبال و حافظ؛

24. زبان اردو (تكوين و گسترش آن) در شبه‌قاره؛

25. احمد سرهندى؛

26. داستان ملاقات و مكاتبات بوعلى و بوسعيد؛

27. اسلام در قاره؛

و...

منابع مقاله

پايگاه مركز دائرةالمعارف بزرگ اسلامى، چهارشنبه، 14 ارديبهشت 1390ش.

وابسته‌ها

تاریخ ادبیات ایران از فردوسى تا سعدى (براون) / نوع اثر: کتاب / نقش: مترجم

منتخب جوگ باسشت / نوع اثر: کتاب / نقش: مترجم و محقق

شاهد صادق / نوع اثر: کتاب / نقش: زير نظر

حافظ (زندگی و اندیشه) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده