۱۴۶٬۰۸۴
ویرایش
چهار عنصر: تفاوت میان نسخهها
جز
جایگزینی متن - ' .' به '.'
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - ' .' به '.') |
||
| (۵ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۹: | خط ۹: | ||
|زبان | |زبان | ||
| زبان = | | زبان = | ||
| کد کنگره = | | کد کنگره =/ش7چ9 6644 PIR | ||
| موضوع = | | موضوع = | ||
|ناشر | |ناشر | ||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''چهار عنصر''' تألیف عبدالقادر بیدل | '''چهار عنصر''' تألیف [[بیدل دهلوی، میرزا عبدالقادر|عبدالقادر بیدل دهلوی]]، با مقدمه و تصحیح دکتر [[ولیپور، عبدالله|عبدالله ولیپور]]؛ این کتاب مفصلترین اثر منثور آمیخته به شعر [[بیدل دهلوی، میرزا عبدالقادر|بیدل]] است که تعداد ابیات آن 2675 یا 2685 بیت میباشد. تاریخ تصنیف این اثر سال 1095 و تاریخ ختم آن 1116 قمری است. بنابراین نوشتن این اثر حدود 21 سال طول کشیده است. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
| خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
==گزارش کتاب== | ==گزارش کتاب== | ||
تذکرههایی که دربارۀ بیدل دهلوی نوشتههای و روایت «چهار عنصر» نیز آن را تأیید میکند، او را اینگونه معرفی کردهاند: نامش عبدالقادر و نام پدرش عبدالخالق بود. بیدل در این کتاب با عبارت ابوالمعانی و در رباعیات با عنوان لسان الغیب از خود یاد میکند. هرچند او به اکبرآبادی، عظیمآبادی، دهلوی، بهاری، بنگالی، بخارایی، لاهوری و افغانستانی متصف گشته است. | تذکرههایی که دربارۀ [[بیدل دهلوی، میرزا عبدالقادر|بیدل دهلوی]] نوشتههای و روایت «چهار عنصر» نیز آن را تأیید میکند، او را اینگونه معرفی کردهاند: نامش عبدالقادر و نام پدرش عبدالخالق بود. بیدل در این کتاب با عبارت ابوالمعانی و در رباعیات با عنوان لسان الغیب از خود یاد میکند. هرچند او به اکبرآبادی، عظیمآبادی، دهلوی، بهاری، بنگالی، بخارایی، لاهوری و افغانستانی متصف گشته است. | ||
از مهمترین اتفاقات دوران کودکی بیدل، مرگ پدرش میرزا عبدالخالق است. وقتی که بیدل تقریبا چهارونیم سال داشت، پدرش در سال 1059 قمری از جهان چشم میبندد و گرد یتیمی بر سروروی بیدل مینشیند و او را در غم بیپدری مینشاند؛ بهگونهای که طعم تلخ آن حتی در 41 سالگی هم از ذهن بیدل پاک نمیشود و وقتی از آن زمان و از پدر یاد میکند، با سوز و گداز میسراید. | از مهمترین اتفاقات دوران کودکی بیدل، مرگ پدرش میرزا عبدالخالق است. وقتی که بیدل تقریبا چهارونیم سال داشت، پدرش در سال 1059 قمری از جهان چشم میبندد و گرد یتیمی بر سروروی بیدل مینشیند و او را در غم بیپدری مینشاند؛ بهگونهای که طعم تلخ آن حتی در 41 سالگی هم از ذهن بیدل پاک نمیشود و وقتی از آن زمان و از پدر یاد میکند، با سوز و گداز میسراید. | ||
| خط ۴۴: | خط ۴۴: | ||
این بوی قرنفل است یا نکهت گل **** یا رایحۀ مشک ختن میآید. | این بوی قرنفل است یا نکهت گل **** یا رایحۀ مشک ختن میآید. | ||
کلیات بیدل که همۀ آثار منظوم و منثورش را شامل میشود، بنا به نوشتۀ عبدالغنی به 99 هزار بیت بالغ میشود و در زمان حیات بیدل نوشته شده و در تملک خود وی بود و چهارده سیر وزن داشت. چون کلیات تکمیل گردید، آن را با طلا و جواهرات وزن کردند و جواهرات را به فقرا تقسیم کردند. محیط اعظم، طلسم حیرت، طور معرفت و .... دیگر آثار بیدل هستند. | کلیات بیدل که همۀ آثار منظوم و منثورش را شامل میشود، بنا به نوشتۀ عبدالغنی به 99 هزار بیت بالغ میشود و در زمان حیات بیدل نوشته شده و در تملک خود وی بود و چهارده سیر وزن داشت. چون کلیات تکمیل گردید، آن را با طلا و جواهرات وزن کردند و جواهرات را به فقرا تقسیم کردند. محیط اعظم، طلسم حیرت، طور معرفت و.... دیگر آثار بیدل هستند. | ||
کتاب «چهار عنصر» مفصلترین اثر منثور آمیخته به شعر بیدل است که تعداد ابیات آن 2675 یا 2685 بیت میباشد. تاریخ تصنیف این اثر سال 1095 و تاریخ ختم آن 1116 قمری است. بنابراین نوشتن این اثر حدود 21 سال طول کشیده است. | کتاب «چهار عنصر» مفصلترین اثر منثور آمیخته به شعر بیدل است که تعداد ابیات آن 2675 یا 2685 بیت میباشد. تاریخ تصنیف این اثر سال 1095 و تاریخ ختم آن 1116 قمری است. بنابراین نوشتن این اثر حدود 21 سال طول کشیده است. | ||
نویسنده در مقدمۀ «چهار عنصر»، بعد از حمد و ثنای پروردگار و نعت پیامبر اکرم (ص)، به معرفی خود میپردازد و سپس هدف از تصنیف کتاب را اینگونه بیان میکند: «تخفیف عبارتآراییها، شمهای مطابق رنگ و بوی گلشن ظهور، از گل و خار مراتب طی کرده، ادا مینماید و پردهواری از چهرۀ شاهد نقص و کمال مدارج پیبرده میگشاید، تا محتجب نماند که این نشئۀ بیخمار خمستان عدم از ساغر اعتبار هستی چه کشید و این نغمۀ بینوایی طربگاه وحدت از ساز امتیاز کثرت چها شنید». | نویسنده در مقدمۀ «چهار عنصر»، بعد از حمد و ثنای پروردگار و نعت پیامبر اکرم(ص)، به معرفی خود میپردازد و سپس هدف از تصنیف کتاب را اینگونه بیان میکند: «تخفیف عبارتآراییها، شمهای مطابق رنگ و بوی گلشن ظهور، از گل و خار مراتب طی کرده، ادا مینماید و پردهواری از چهرۀ شاهد نقص و کمال مدارج پیبرده میگشاید، تا محتجب نماند که این نشئۀ بیخمار خمستان عدم از ساغر اعتبار هستی چه کشید و این نغمۀ بینوایی طربگاه وحدت از ساز امتیاز کثرت چها شنید». | ||
پس از ذکر سبب تألیف، وجه تسمیۀ آن را اینگونه بیان میکند: «چون منشأ تحریر این مراتب، خامۀ عنصری ترتیب نشئۀ امکانیب است و گردۀ تصویر این حقایق، صفحۀ ما و من ترکیب نسخۀ جسمانی، خرد معنیسند سررشتۀ سطور به رقیمۀ مکتب بیدل رسانید و قلم تحقیق رقم، به موسوی «چهار عنصرش» ممتاز گردانید». | پس از ذکر سبب تألیف، وجه تسمیۀ آن را اینگونه بیان میکند: «چون منشأ تحریر این مراتب، خامۀ عنصری ترتیب نشئۀ امکانیب است و گردۀ تصویر این حقایق، صفحۀ ما و من ترکیب نسخۀ جسمانی، خرد معنیسند سررشتۀ سطور به رقیمۀ مکتب بیدل رسانید و قلم تحقیق رقم، به موسوی «چهار عنصرش» ممتاز گردانید». | ||
| خط ۵۶: | خط ۵۶: | ||
«چهار عنصر» مفصلترین اثر منثور آمیخته به نظم بیدل است. این اثر در اصل شرححال خودنوشته (اتوبیوگرافی) بیدل است. شیوۀ بیان در این کتاب به این شکل است که وقتی بیدل میخواهد دربارۀ شیخی مطلبی بنویسد یا مشاهدات خود را دربارۀ واقعهای شگفتانگیز بیان کند یا در موضوعی خاص بحث نماید، با مقدمهچینیهایی وارد بحث میشود و در مورد آن به تفصیل سخن میگوید و هر جا ذوقش تقاضا کند، از شعر نیز بهره میبرد و در اثنای مطالب و حکایتها، با ذکر «نکته»، گریزی به مسائل فلسفی و کلامی و عرفانی میزند و اندیشههای عمیق خود را بیان میکند. | «چهار عنصر» مفصلترین اثر منثور آمیخته به نظم بیدل است. این اثر در اصل شرححال خودنوشته (اتوبیوگرافی) بیدل است. شیوۀ بیان در این کتاب به این شکل است که وقتی بیدل میخواهد دربارۀ شیخی مطلبی بنویسد یا مشاهدات خود را دربارۀ واقعهای شگفتانگیز بیان کند یا در موضوعی خاص بحث نماید، با مقدمهچینیهایی وارد بحث میشود و در مورد آن به تفصیل سخن میگوید و هر جا ذوقش تقاضا کند، از شعر نیز بهره میبرد و در اثنای مطالب و حکایتها، با ذکر «نکته»، گریزی به مسائل فلسفی و کلامی و عرفانی میزند و اندیشههای عمیق خود را بیان میکند. | ||
این کتاب چنانکه از نام آن نیز برمیآید، به چهار فصل تقسیم میشود و هر عنصر دربارۀ موضوعی خاص بحث میکند. بیدل برای هر فصل با کلمات آهنگین و شاعرانه عنوانی انتخاب کرده است. کتاب مطابق مرسوم با «تحمیدیه» شروع شده و بیدل با عباراتی بلیغ و عارفانه به ستایش ذات احدیت میپردازد. در عنصر اول از گرمیهای صحبت مشایخ و ماجراهای دوران کودکی خود سخن میراند و آن را به عنصر «آتش» نسبت میدهد. سپس دربارۀ ولادت، دورۀ رضاعت، راجع به مرگ پدر، به مکتب رفتن، تیزهوشی خود، ختم قرآن در عرض هفت ماه، اشتغال به صرف و نحو عربی و مطالعۀ نظم و نثر فارسی و ... سخن میگوید. ضمن بیان این مطالب، هر جا که ذوقش بکشد، غزل، رباعی، مثنوی، قطعه، یا فردی انشا میکند و گاهی نیز به اقتضای مطالب، گریزی به مسائل عرفانی میزند و اندیشههای عمیق فلسفی و کلامی خود را به صورت منثور یا منظوم با ذکر «نکته» بیان میکند. | این کتاب چنانکه از نام آن نیز برمیآید، به چهار فصل تقسیم میشود و هر عنصر دربارۀ موضوعی خاص بحث میکند. بیدل برای هر فصل با کلمات آهنگین و شاعرانه عنوانی انتخاب کرده است. کتاب مطابق مرسوم با «تحمیدیه» شروع شده و بیدل با عباراتی بلیغ و عارفانه به ستایش ذات احدیت میپردازد. در عنصر اول از گرمیهای صحبت مشایخ و ماجراهای دوران کودکی خود سخن میراند و آن را به عنصر «آتش» نسبت میدهد. سپس دربارۀ ولادت، دورۀ رضاعت، راجع به مرگ پدر، به مکتب رفتن، تیزهوشی خود، ختم قرآن در عرض هفت ماه، اشتغال به صرف و نحو عربی و مطالعۀ نظم و نثر فارسی و... سخن میگوید. ضمن بیان این مطالب، هر جا که ذوقش بکشد، غزل، رباعی، مثنوی، قطعه، یا فردی انشا میکند و گاهی نیز به اقتضای مطالب، گریزی به مسائل عرفانی میزند و اندیشههای عمیق فلسفی و کلامی خود را به صورت منثور یا منظوم با ذکر «نکته» بیان میکند. | ||
عنصر دوم به چگونگی سرودن بعضی اشعار خاص بیدل اختصاص دارد. پس از تمهیدی کوتاه، وارد موضوع اصلی میشود و در مورد ده قالب شعری که سرایش آنها همراه با وقایع عجیب و جالب بوده، شرح میدهد. | عنصر دوم به چگونگی سرودن بعضی اشعار خاص بیدل اختصاص دارد. پس از تمهیدی کوتاه، وارد موضوع اصلی میشود و در مورد ده قالب شعری که سرایش آنها همراه با وقایع عجیب و جالب بوده، شرح میدهد. | ||
| خط ۷۵: | خط ۷۵: | ||
==وابستهها== | ==وابستهها== | ||
{{وابستهها}} | {{وابستهها}} | ||
[[چهار عنصر بیدل]] | |||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
[[رده:زبانشناسی، علم زبان]] | |||
[[رده:زبان و ادبیات شرقی (آسیایی)]] | |||
[[رده:زبان و ادبیات فارسی]] | |||
[[رده:زبانها و ادبیات ایرانی]] | |||
[[رده:مقالات(شهریور) باقی زاده]] | [[رده:مقالات(شهریور) باقی زاده]] | ||
[[رده:مقالات بازبینی | [[رده:مقالات بازبینی شده2 شهریور 1403]] | ||
[[رده:فاقد اتوماسیون]] | [[رده:فاقد اتوماسیون]] | ||