پرش به محتوا

هفت پیکر یا دیوان سلطان احمد جلایر: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - ' .' به '.'
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - ' .' به '.')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
 
خط ۳۷: خط ۳۷:
این کتاب مجموعه‌ای است به احتمال زیاد کامل از اشعار سلطان احمد جلایر که در سال 813 قمری به گونۀ فجیعی به دست درباریان سابق خود و پدرش به قتل رسید. سلطان احمد که از معاصران حافظ و از ستایندگان شعر او بود، خود شهریاری بود شاعر و هنرپرور و هنرمند که در زمان حیاتش بر انتشار دفترهای اشعارش نظارت داشته است. این دفترها گاهی به صورت مجزا و با عنوان خاص خود مانند «الشرقیات» یا «الغربیات» منتشر می‌شده‌اند و گاه به صورت یک مجموعه که کامل‌ترین آنها با عنوان «هفت پیکر» حاوی هفت دفتر مستقل در سال 809 قمری، یعنی چهارسال پیش از مرگ شهریار جلایری تدوین شده و همین نسخه مبنای کار مصححان از جمله ترکیب‌بندی این کتاب و نام‌گذاری آن است. این نخستین بار است که این دیوان به طبع می‌رسد.
این کتاب مجموعه‌ای است به احتمال زیاد کامل از اشعار سلطان احمد جلایر که در سال 813 قمری به گونۀ فجیعی به دست درباریان سابق خود و پدرش به قتل رسید. سلطان احمد که از معاصران حافظ و از ستایندگان شعر او بود، خود شهریاری بود شاعر و هنرپرور و هنرمند که در زمان حیاتش بر انتشار دفترهای اشعارش نظارت داشته است. این دفترها گاهی به صورت مجزا و با عنوان خاص خود مانند «الشرقیات» یا «الغربیات» منتشر می‌شده‌اند و گاه به صورت یک مجموعه که کامل‌ترین آنها با عنوان «هفت پیکر» حاوی هفت دفتر مستقل در سال 809 قمری، یعنی چهارسال پیش از مرگ شهریار جلایری تدوین شده و همین نسخه مبنای کار مصححان از جمله ترکیب‌بندی این کتاب و نام‌گذاری آن است. این نخستین بار است که این دیوان به طبع می‌رسد.


شمار بهرۀ سلطان احمد از وزن، قافیه، ردیف، مضمون و حتی کلمات قافیه غزل حدود شصت غزل است. سلطان گاه در سرایش تغییری در شعر ایجاد می‌کند؛ مثلاً فعل را از حالت امری به اخباری درمی‌آورد. این تغییر اندک موسیقی و زبان به لحاظ هنری به کلام سلطان خلل وارد نکرده است. اغلب اشعار او را می‌توان ساده و بی‌پیرایه و خالی از تصنع ارزیابی کرد. او در وزن، قافیه، مضامین و ترکیبات از اشعار شاعران برجسته استفاده کرده و همانندسازی‌هایی نموده است. افزون بر توجه شاعر به اوزان عروضی، سلطان به شیوۀ مؤثر از عوامل دیگری نیز بهره می‌برد که هرکدام به طریقی موسیقی کلامش را افزایش می‌دهند؛ عواملی همچون جناس، هم‌حروفی‌های آشکار و پنهان و ... .
شمار بهرۀ سلطان احمد از وزن، قافیه، ردیف، مضمون و حتی کلمات قافیه غزل حدود شصت غزل است. سلطان گاه در سرایش تغییری در شعر ایجاد می‌کند؛ مثلاً فعل را از حالت امری به اخباری درمی‌آورد. این تغییر اندک موسیقی و زبان به لحاظ هنری به کلام سلطان خلل وارد نکرده است. اغلب اشعار او را می‌توان ساده و بی‌پیرایه و خالی از تصنع ارزیابی کرد. او در وزن، قافیه، مضامین و ترکیبات از اشعار شاعران برجسته استفاده کرده و همانندسازی‌هایی نموده است. افزون بر توجه شاعر به اوزان عروضی، سلطان به شیوۀ مؤثر از عوامل دیگری نیز بهره می‌برد که هرکدام به طریقی موسیقی کلامش را افزایش می‌دهند؛ عواملی همچون جناس، هم‌حروفی‌های آشکار و پنهان و....


سلطان احمد شاعری است که در بیشتر قالب‌های شعری طبع‌آزمایی کرده، اما به لحاظ بسامدی باید او را شاعری غزل‌سرا نامید. در دیوان وی ابداعات او در حوزۀ قوالب شعری امر مهمی تلقی می‌شود؛ برای نمونه «ترجیع‌بند طرز مثنوی خاص» از قالب‌های ابداعی اوست؛ در این نمونه‌ها بین ابیات ترجیع، گاه غزل و گاه مثنوی قرار می‌دهد.
سلطان احمد شاعری است که در بیشتر قالب‌های شعری طبع‌آزمایی کرده، اما به لحاظ بسامدی باید او را شاعری غزل‌سرا نامید. در دیوان وی ابداعات او در حوزۀ قوالب شعری امر مهمی تلقی می‌شود؛ برای نمونه «ترجیع‌بند طرز مثنوی خاص» از قالب‌های ابداعی اوست؛ در این نمونه‌ها بین ابیات ترجیع، گاه غزل و گاه مثنوی قرار می‌دهد.