أشعة من خطبة المتقین

أشعة من خطبة المتقین
پدیدآوران	قبانچی، ام علی (نويسنده)
ناشر	العتبة العلوية المقدسة. قسم الشؤون الفکریة و الثقافیة
مکان نشر	عراق - نجف
سال نشر	1432ق - 2011م
چاپ	1
موضوع	نقد و تفسیر علی‌ بن‌ ابی‌ طا‌لب‌(ع)، اما‌م‌ اول‌، ۲۳ قبل‌ از هجرت‌ - ۴۰ق‌. نهج‌البلاغه‌ -- خطبه‌ ها‌,نقد و تفسیر علی‌ بن‌ ابی‌ طا‌لب‌(ع)، اما‌م‌ اول‌، ۲۳ قبل‌ از هجرت‌ - ۴۰ق‌ -- خطبه‌ها‌
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	BP ۳۸/۰۴۲۳/ق2/الف۵ ۱۳۹۰
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

أشعة من خطبة المتقين، تألیف ام‌علی قبانچی (معاصر)، شرحی است بر خطبه «همام» یا «خطبة المتقين» از کتاب شریف نهج‌البلاغه که به توصیف ویژگی‌ها و صفات افراد پرهیزگار می‌پردازد. این اثر، بخشی از مجموعه «سلسلة في رحاب نهج البلاغة» است.

ساختار

کتاب، مشتمل است بر تمهید، متن خطبه متقین و چهل "شعاع" (فصل یا بخش) که هر "شعاع" به یک جنبه یا صفت از صفات پرهیزگاران می‌پردازد. در نهایت نیز یک خاتمه وجود دارد.

گزارش محتوا

موضوع کتاب، تبیین خطبه متقین امیرالمؤمنین علی(ع) است که به توصیف صفات پرهیزگاران می‌پردازد. امام علی(ع)، این خطبه را در پاسخ به درخواست "همام" (از یاران نزدیک خود) بیان فرموده‌اند.

در قسمت تمهید، از ضرورت موعظه و اندرز و نصیحت، سخن به میان آمده است. همچنین خاطرنشان شده که در شرح خطبه متقین، از شرح ابن ابی‌الحدید و ابن میثم و حبیب‌الله خویی همراه با برخی از روایات بهره برده شده، تا همگان بتوانند از آن استفاده کنند.

هر بخش از کتاب، به توضیح و تبیین یکی از این صفات یا جنبه‌های مرتبط با پرهیزگاری می‌پردازد. در کل، مطالب کتاب در قالب 40 شعاع (پرتو) و یک خاتمه عرضه شده است. موضوعات ارائه‌شده عبارتند از:

صفات ظاهری، شوق دیدار، قلب حرم خداوند متعال، برطرف کردن حجاب‌ها، لطف الهی، فطرت سلیم، صبر، دنیا، متقی در شب، تلاوت قرآن، نماز، پرهیزگار در روز، ترس، تقصیر، متهم کردن نفس، فرار از خودبینی، قدرت و نرمی، یقین، علم، بردباری، میانه‌روی و خشوع، طلب حلال و ترک طمع، حذر، شکر و ذکر، حذر و شادی، نفس اماره، کوتاهی آرزو و خشوع، قناعت، فرو بردن خشم و پنهان کردن بدی، بیداری، عفو و بخشش، نرمی کلام، خیرات، استقامت و پایداری، میانه‌روی در رفتار، امانت، حق و باطل، سکوت و صبر، جهاد نفس و دوستی و دشمنی در راه خدا.

نمونه بحث

در خاتمه کتاب، چون از تأثیر موعظه سخن رفته است و از اینکه همام بعد از شنیدن موعظه امام قالب تهی کرد، بحث شده است، این سؤال مطرح می‌شود که پس چرا خود امام باوجو دانستن این امور، آسیبی ندید؟! نویسنده در پاسخ به این سؤال نوشته است: در اینجا تفاوتی دیگر میان همام و امام هست و آن چیزی است که ابن میثم به آن اشاره کرده و گفته: سبب نزدیک برای تفاوت میان امام و همام، قوت نفس قدسی امام برای قبول واردات الهی و عادت وی به این‌گونه امور و رسیدن ریاضت وی به مرز آرامش در هنگام ورود اکثر این امور و ضعف نفس همام از تحمل آنچه از خوف و رجا بر وی وارد شد، بوده است. امام خود چنین پاسخی به پرسش مزبور ندادند، به دلیل اینکه این پاسخ، یا مستلزم برتری دادن امام نفس خودش را بر همام بوده و یا به جهت قصور فهم سائل چنین پاسخی را نفرمودند.

منابع مقاله

تمهید و متن کتاب.