احکام قرآن: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش |
جز (A-esmaili صفحهٔ احکام قرآن (خزائلی) را بدون برجایگذاشتن تغییرمسیر به احکام قرآن منتقل کرد) |
نسخهٔ کنونی تا ۱۸ نوامبر ۲۰۲۵، ساعت ۰۹:۲۷
| احکام قرآن(خزائلی، محمد) | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | خزائلی، محمد (نويسنده) |
| ناشر | جاويدان |
| مکان نشر | ایران - تهران |
| سال نشر | 1361ش |
| چاپ | 5 |
| شابک | - |
| موضوع | قرآن - احکام و قوانین |
| زبان | عربی - فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /خ4الف3 99/6 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
احکام قرآن، نوشته دکتر محمد خزائلی (1292-1353ش)، دانشمند، ادیب و محقق نابینای معاصر است. این کتاب به استخراج و تبیین احکام و قوانین اسلامی بر مبنای آیات قرآن کریم میپردازد و ابعاد مختلف زندگی فردی و اجتماعی را پوشش میدهد.
انگیزه نگارش
انگیزه نویسنده از تألیف این اثر، رفع کاستیها و ابهامات موجود در سایر آثار مرتبط با احکام قرآنی بوده است. وی مشاهده کرده است که بسیاری از کتابهای علمی باوجود بحثهای عمیق درباره آیات قرآنی، حاوی اشتباهات و دشواریهایی هستند که نیاز به تصحیح و توضیح دارند. نویسنده خود را موظف به ترویج قرائت صحیح و تبیین احکام قرآن دانسته است؛ چراکه این احکام راهنمای زندگی و منبع سعادت بشری هستند. همچنین، او امیدوار است که این اثر بهعنوان منبعی برای پژوهشگران و دانشمندان مورد استفاده قرار گیرد.
اهمیت کتاب
اهمیت این کتاب در چند ویژگی کلیدی نهفته است:
- استخراج جامع و مستقیم احکام از قرآن: این کتاب بهصورت تخصصی و جامع به استخراج احکام فقهی از آیات قرآن میپردازد، که این رویکرد آن را از تفاسیر صرف متمایز میکند و بهعنوان یک حرکت جدید و ارزشمند در فقه اسلامی معاصر محسوب میشود.
- تصحیح و رفع ابهامات: نویسنده با هدف تصحیح اشتباهات و رفع ابهامات موجود در آثار پیشین، به تبیین دقیق و روشن مسائل قرآنی میپردازد و دشواریها و تناقضات احتمالی را توضیح میدهد.
- ساختار منطقی و نظاممند: کتاب دارای ترتیبی موضوعی است که مطالب را به چهار بخش اصلی تقسیم کرده و هر بخش نیز شامل گفتارها و موضوعات فرعی متعدد است، که این نظم و ساختار به فهم عمیقتر و دسترسی آسانتر به مطالب کمک میکند.
ساختار
کتاب در یک مجلد تدوین شده و شامل چهار بخش اصلی است که هر بخش به گفتارها و موضوعات فرعی متعددی تقسیم شده است.
سبک نگارش
سبک نگارش کتاب دارای ویژگیهای برجستهای است که به فهم بهتر مطالب کمک میکند:
- روشنی و سادگی بیان: نویسنده تلاش کرده است تا مطالب را با زبانی ساده و روشن ارائه دهد تا برای خوانندگان قابل درک باشد.
- دقت و ایجاز: باوجود جامعیت مطالب، نویسنده در بیان آنها از ایجاز و اختصار لازم بهره برده و از تکرار مطالب اجتناب کرده است.
- منطقی و منسجم: استدلالها و بحثها بهصورت منطقی و پیوسته ارائه شده، که به خواننده کمک میکند تا سیر بحث را بهخوبی دنبال کند.
- استناد به منابع: تمامی مباحث و احکام مطرحشده بهصورت مستند و با ذکر آیات قرآنی یا سایر منابع مرتبط پشتیبانی میشوند.
- جامعیت موضوعی: کتاب در عین اختصار، جنبههای مختلف احکام قرآنی را در بر میگیرد و نیازهای خوانندگان را در حوزههای فقهی و اجتماعی پوشش میدهد.
گزارش محتوا
بخش اول (احوال شخصی): این بخش، بهتفصیل به احکام فردی و روابط خانوادگی میپردازد. در ابتدا، سیر تاریخی ازدواج در تمدنهای مختلف (مانند مصر قدیم، بابل و ایران) مورد بررسی قرار میگیرد. سپس، احکام قرآنی مربوط به ازدواج، شامل مشروعیت نکاح، تعدد زوجات، عقد منقطع (ازدواج موقت)، اسباب تحریم ازدواج (مانند محرمات نسبی، رضاعی و سببی)، بلوغ و کفائت مرد و زن در اسلام مورد بحث قرار میگیرد. این بخش همچنین به مهریه، حرمت خانه و آداب ورود و خروج به آن، ارزش زن در اسلام، حجاب، وظایف متقابل زن و شوهر، احکام مربوط به حمل و رضاع (شیردهی)، احکام سرپرستی کودک و فرزندخواندگی اختصاص دارد. در ادامه، ویژگیهای خاص پیامبر(ص) در مورد ازدواج، مانند تجاوز از تعداد همسران یا جواز ازدواج بدون مهر، نیز ذکر شده است[۱].
بخش دوم (دادوستدها و معاملات): این بخش، بر احکام مربوط به فعالیتهای مالی و اقتصادی متمرکز است. موضوعاتی مانند مالکیت و پیشینه تاریخی آن در اسلام، احکام خرید و فروش، انواع مالکیت، بیع و معاوضه و ربا، اجاره، هبه، صلح، دین، ودیعه و عاریه، شرکت و وکالت و... در این بخش بررسی میشود[۲].
بخش سوم (عبادات): این بخش، به فرایض و مناسک دینی میپردازد و شامل طهارت، آداب مربوط به آن، اقسام نجاسات و وضو، غسل و احکام مربوط به آن، تیمم و شرایط آن، نماز و احکام، اوقات، قبله، اذان، اقامه، نماز خوف، روزه و احکام آن، زکات، خمس، حج و آداب احرام و اعمال حج و جهاد است. این بخش، بهتفصیل احکام مربوط به هریک از این عبادات را با استناد به آیات قرآنی بیان میکند[۳].
بخش چهارم (احکام اجتماعی در قرآن مجید): این بخش، به قوانین و اصول حاکم بر جامعه اسلامی میپردازد. موضوعات شامل احکام سیاسی، مانند شرایط انتخاب رهبر و وظایف او، استقلال سیاسی و وجوب اطاعت از پیشوا، مساوات اجتماعی و آزادی، عدالت و نیکی، امر به معروف و نهی از منکر، مسئولیت مشترک و احکام اقتصادی و احکام قضایی، مانند قصاص و شهادت و احکام اخلاقی، مانند فضایل و رذایل اخلاقی، مورد بحث قرار میگیرد. همچنین احکام اصولی و قواعد کلی فقهی نیز در این بخش تبیین شده است[۴].
پانویس
منابع مقاله
متن کتاب.