خلق الإنسان (ثابت بن ابی ثابت): تفاوت میان نسخهها
A-esmaeili (بحث | مشارکتها) (صفحهای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات کتاب | تصویر =NUR67319J1.jpg | عنوان = خلق الإنسان (ثابت بن ابی ثابت) | عنوانهای دیگر = | پدیدآورندگان | پدیدآوران = ثابت بن ابی ثابت (نويسنده) فراج، عبدالستار احمد (محقق) |زبان | زبان = عربی | کد کنگره = | موضوع = |ناشر | ناشر = مطب...» ایجاد کرد) |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'مولف' به 'مؤلف') برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| (۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۹: | خط ۹: | ||
|زبان | |زبان | ||
| زبان = عربی | | زبان = عربی | ||
| کد کنگره = | | کد کنگره =PJ ۶۶۲۰/ث۲خ۸ | ||
| موضوع = | | موضوع =زبان عربی, -- واژهنامهها,اندامها -- نامها | ||
|ناشر | |ناشر | ||
| ناشر = مطبعة حکومة الکويت | | ناشر = مطبعة حکومة الکويت | ||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''خلق الإنسان'''، تألیف ثابت بن أبي ثابت از لغویون قرن سوم هجری است که به شرح و تفصیل اجزای بدن انسان، جزئیات دقیق آن، نامها و اوصاف مربوط به آنها در زبان عربی میپردازد. | '''خلق الإنسان'''، تألیف [[ثابت بن ابی ثابت|ثابت بن أبي ثابت]] از لغویون قرن سوم هجری است که به شرح و تفصیل اجزای بدن انسان، جزئیات دقیق آن، نامها و اوصاف مربوط به آنها در زبان عربی میپردازد. | ||
مؤلف در این اثر تنها به نامگذاری سطحی اکتفا نکرده بلکه با جمعآوری گسترده واژگان و اصطلاحات عربی، شواهد زبانی از شعر و اقوال لغویان نامدار و شرح دقیق معانی، یک فرهنگ لغت موضوعی جامع و دقیق برای کالبد انسان ارائه میدهد. این روش استنادی دقیق و جامعیت در پوشش موضوعی از نکات برجسته و مفید کتاب است که آن را به مرجعی ارزشمند برای پژوهشگران زبان عربی تبدیل کرده است. | |||
این کتاب به بررسی موضوعات مختلفی در ارتباط با بدن انسان و واژگان مرتبط به آن میپردازد. | این کتاب به بررسی موضوعات مختلفی در ارتباط با بدن انسان و واژگان مرتبط به آن میپردازد. | ||
به عنوان مثال در "باب الوجه" (بخش مربوط به صورت) درباره واژگان مربوط به صورت و اوصاف آن اینطور می گوید: | به عنوان مثال در "باب الوجه" (بخش مربوط به صورت) درباره واژگان مربوط به صورت و اوصاف آن اینطور می گوید: | ||
سپس توصیفهای مختلف صورت و تفاوت بین "الوَسَامه" و "القَسَامَه" در این صفحه مورد اشاره قرار می دهد و در ادامه به انواع مختلف صورتها بر اساس ویژگیهای ظاهری پرداخته میشود | [[اصمعی، عبدالملک بن قریب|ابوسعید عبدالملک بن قریب اصمعی]] (ح123-216ق)، واژه "المُحَيَّا" را به عنوان اصطلاح کلی برای صورت معرفی میکند و عباراتی مانند "فلانٌ جميلُ المُحَيَّا" را نقل میکند. | ||
سپس توصیفهای مختلف صورت و تفاوت بین "الوَسَامه" و "القَسَامَه" در این صفحه مورد اشاره قرار می دهد و در ادامه به انواع مختلف صورتها بر اساس ویژگیهای ظاهری پرداخته میشود<ref> ر.ک: ص 98</ref>. | |||
==ساختار کتاب== | ==ساختار کتاب== | ||
مقدمه محقق: در این مقدمه به معرفی | مقدمه محقق: در این مقدمه به معرفی مؤلف، اهمیت و جایگاه کتاب و روش کار مؤلف پرداخته است. | ||
بخشبندی موضوعی (استفاده از "باب"): بدنه اصلی کتاب به بخشهای مختلفی تقسیم شده است که هر بخش با عنوان "باب" مشخص میشود. | بخشبندی موضوعی (استفاده از "باب"): بدنه اصلی کتاب به بخشهای مختلفی تقسیم شده است که هر بخش با عنوان "باب" مشخص میشود. | ||
محتوای هر بخش: در هر "باب"، | محتوای هر بخش: در هر "باب"، مؤلف به تفصیل به واژگان و اصطلاحات مربوط به آن عضو خاص میپردازد. | ||
==روش | ==روش مؤلف== | ||
یکی از ویژگیهای روش کتاب استفاده گسترده از استشهاد به شعر و اقوال لغویان نامدار است. | یکی از ویژگیهای روش کتاب استفاده گسترده از استشهاد به شعر و اقوال لغویان نامدار است. مؤلف در کتاب با استناد به شعر و اقوال لغویان به شرح واژگان و اصطلاحات میپردازد. این "براعت در استشهاد" نشاندهنده روش علمی مؤلف در تأیید معانی و کاربردهای لغوی است و بر اعتبار کتاب میافزاید<ref>مقدمه محقق، ص 1</ref>. | ||
==اهمیت و جایگاه کتاب== | ==اهمیت و جایگاه کتاب== | ||
برتری و نوآوری: ثابت بن أبي ثابت، در نگارش این اثر موفق بوده و در آن حق مطلب را ادا کرده است و اثری نسبتا جامع را ارائه کرده است | برتری و نوآوری: ثابت بن أبي ثابت، در نگارش این اثر موفق بوده و در آن حق مطلب را ادا کرده است و اثری نسبتا جامع را ارائه کرده است<ref> ر.ک: مقدمه محقق، ص 1</ref>. | ||
منبع و مرجع برای آیندگان: این کتاب بهترین مرجع برای علمای بعد از خود بوده است. این جایگاه کتاب را به عنوان یک اثر بنیادی و تأثیرگذار برای لغویان و دانشمندان بعد از | |||
منبع و مرجع برای آیندگان: این کتاب بهترین مرجع برای علمای بعد از خود بوده است. این جایگاه کتاب را به عنوان یک اثر بنیادی و تأثیرگذار برای لغویان و دانشمندان بعد از مؤلف مشخص میکند<ref> همان</ref>. | |||
جامعیت و دقت موضوعی: اهمیت اصلی کتاب در تفصیل جامع تمامی اجزای بدن انسان و نامها و اوصاف مرتبط به آنها در زبان عربی نهفته است. کتاب نه تنها اعضای اصلی بلکه ویژگیها، حالات و حتی عیوب مرتبط با آنها (مانند جراحات سر، عیوب چشم و اوصاف بینی) را با دقت پوشش میدهد <ref> همان</ref>. | جامعیت و دقت موضوعی: اهمیت اصلی کتاب در تفصیل جامع تمامی اجزای بدن انسان و نامها و اوصاف مرتبط به آنها در زبان عربی نهفته است. کتاب نه تنها اعضای اصلی بلکه ویژگیها، حالات و حتی عیوب مرتبط با آنها (مانند جراحات سر، عیوب چشم و اوصاف بینی) را با دقت پوشش میدهد<ref> همان</ref>. | ||
فایده عملی برای متخصصان: کتاب به عنوان ابزاری برای درک عمیقتر و استفاده صحیح از واژگان عربی مرتبط با بدن | فایده عملی برای متخصصان: کتاب به عنوان ابزاری برای درک عمیقتر و استفاده صحیح از واژگان عربی مرتبط با بدن انسان، جایگاه کاربردی دارد<ref> همان</ref>. | ||
ارزش لغوی و زبانی: جمعآوری و شرح واژگان مربوط به | ارزش لغوی و زبانی: جمعآوری و شرح واژگان مربوط به انسان، خدمت بزرگی به حفظ و غنای زبان عربی در این حوزه خاص است<ref>مقدمه محقق، ص 2</ref>. | ||
==بخشهایی از محتوای مورد بحث در کتاب== | ==بخشهایی از محتوای مورد بحث در کتاب== | ||
کتاب با شرح واژگان مربوط به مراحل بارداری (بارداری و تولد (الحمل والولاده) آغاز میشود. اصطلاحات مرتبط با آنچه در رحم آفریده میشود و آنچه هنگام تولد با نوزاد خارج میگردد، با جزئیات لغوی و استشهاد از شعر و اقوال لغویان توضیح داده میشود. این بخش شامل اصطلاحاتی در مورد وضعیت مادر باردار و مراحل رشد جنین است | کتاب با شرح واژگان مربوط به مراحل بارداری (بارداری و تولد (الحمل والولاده) آغاز میشود. اصطلاحات مرتبط با آنچه در رحم آفریده میشود و آنچه هنگام تولد با نوزاد خارج میگردد، با جزئیات لغوی و استشهاد از شعر و اقوال لغویان توضیح داده میشود. این بخش شامل اصطلاحاتی در مورد وضعیت مادر باردار و مراحل رشد جنین است<ref> ر.ک: متن کتاب ص 1</ref>. | ||
سر (الرأس): این بخش به سر و اجزای آن اختصاص دارد و واژگان مربوط به قسمتهای مختلف سر، مانند فرق سر، با جزئیات شرح داده شده است | سر (الرأس): این بخش به سر و اجزای آن اختصاص دارد و واژگان مربوط به قسمتهای مختلف سر، مانند فرق سر، با جزئیات شرح داده شده است<ref> ر.ک: همان ص 43</ref>. | ||
مو (الشعر): کتاب به تفصیل به موی سر میپردازد، از آغاز رویش و پرپشتی آن گرفته تا انواع مختلف مو و اوصاف آن | مو (الشعر): کتاب به تفصیل به موی سر میپردازد، از آغاز رویش و پرپشتی آن گرفته تا انواع مختلف مو و اوصاف آن<ref> ر.ک: همان 60</ref>. | ||
جراحات سر (الشجاج ونعوتها): کتاب به دستهبندی و شرح لغوی انواع جراحات سر و اوصاف آن میپردازد | جراحات سر (الشجاج ونعوتها): کتاب به دستهبندی و شرح لغوی انواع جراحات سر و اوصاف آن میپردازد<ref> ر.ک: همان ص 88</ref>. | ||
چشم (العین) و اشک (الدمع): بخش قابل توجهی از کتاب به چشم، اجزای آن و همچنین عیوب چشم اختصاص دارد. به علاوه، فصلی جداگانه برای اشک و واژگان مربوط به آن وجود دارد | چشم (العین) و اشک (الدمع): بخش قابل توجهی از کتاب به چشم، اجزای آن و همچنین عیوب چشم اختصاص دارد. به علاوه، فصلی جداگانه برای اشک و واژگان مربوط به آن وجود دارد<ref> ر.ک: همان ص 106</ref>. | ||
بینی (الأنف): اوصاف و اجزای بینی و واژگان مربوط به آن با دقت شرح داده شده است | بینی (الأنف): اوصاف و اجزای بینی و واژگان مربوط به آن با دقت شرح داده شده است<ref> ر.ک: همان ص 144</ref>. | ||
دهان (الفم)، دندانها (الأسنان) و زبان (اللسان): کتاب بخشهای مفصلی را به دهان و آنچه در آن است، به غیر از دندان و زبان، و همچنین توضیحاتی درباره دندانها و زبان اختصاص داده است | دهان (الفم)، دندانها (الأسنان) و زبان (اللسان): کتاب بخشهای مفصلی را به دهان و آنچه در آن است، به غیر از دندان و زبان، و همچنین توضیحاتی درباره دندانها و زبان اختصاص داده است<ref> ر.ک: همان ص 152</ref>. | ||
ریش (اللحى): بخشی از کتاب به ریش و واژگان مرتبط با آن میپردازد | ریش (اللحى): بخشی از کتاب به ریش و واژگان مرتبط با آن میپردازد<ref> ر.ک: همان ص 197</ref>. | ||
==پانویس == | ==پانویس == | ||
| خط ۸۱: | خط ۸۴: | ||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
[[رده:زبانشناسی، زبان و ادبیات]] | |||
[[رده:مقالات بازبینی | [[رده:زبان و ادبیات شرقی]] | ||
[[رده:مقالات بازبینی شده2 مرداد 1404]] | |||
[[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ مرداد 1404 توسط غلامرضا بدرخانی]] | [[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ مرداد 1404 توسط غلامرضا بدرخانی]] | ||
[[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ مرداد 1404 توسط فریدون سبحانی]] | [[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ مرداد 1404 توسط فریدون سبحانی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۴ نوامبر ۲۰۲۵، ساعت ۱۳:۵۰
| خلق الإنسان (ثابت بن ابی ثابت) | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ثابت بن ابی ثابت (نويسنده) فراج، عبدالستار احمد (محقق) |
| ناشر | مطبعة حکومة الکويت |
| مکان نشر | کویت |
| سال نشر | 1985م |
| چاپ | 2 |
| موضوع | زبان عربی, -- واژهنامهها,اندامها -- نامها |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | PJ ۶۶۲۰/ث۲خ۸ |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
خلق الإنسان، تألیف ثابت بن أبي ثابت از لغویون قرن سوم هجری است که به شرح و تفصیل اجزای بدن انسان، جزئیات دقیق آن، نامها و اوصاف مربوط به آنها در زبان عربی میپردازد.
مؤلف در این اثر تنها به نامگذاری سطحی اکتفا نکرده بلکه با جمعآوری گسترده واژگان و اصطلاحات عربی، شواهد زبانی از شعر و اقوال لغویان نامدار و شرح دقیق معانی، یک فرهنگ لغت موضوعی جامع و دقیق برای کالبد انسان ارائه میدهد. این روش استنادی دقیق و جامعیت در پوشش موضوعی از نکات برجسته و مفید کتاب است که آن را به مرجعی ارزشمند برای پژوهشگران زبان عربی تبدیل کرده است.
این کتاب به بررسی موضوعات مختلفی در ارتباط با بدن انسان و واژگان مرتبط به آن میپردازد.
به عنوان مثال در "باب الوجه" (بخش مربوط به صورت) درباره واژگان مربوط به صورت و اوصاف آن اینطور می گوید:
ابوسعید عبدالملک بن قریب اصمعی (ح123-216ق)، واژه "المُحَيَّا" را به عنوان اصطلاح کلی برای صورت معرفی میکند و عباراتی مانند "فلانٌ جميلُ المُحَيَّا" را نقل میکند.
سپس توصیفهای مختلف صورت و تفاوت بین "الوَسَامه" و "القَسَامَه" در این صفحه مورد اشاره قرار می دهد و در ادامه به انواع مختلف صورتها بر اساس ویژگیهای ظاهری پرداخته میشود[۱].
ساختار کتاب
مقدمه محقق: در این مقدمه به معرفی مؤلف، اهمیت و جایگاه کتاب و روش کار مؤلف پرداخته است.
بخشبندی موضوعی (استفاده از "باب"): بدنه اصلی کتاب به بخشهای مختلفی تقسیم شده است که هر بخش با عنوان "باب" مشخص میشود.
محتوای هر بخش: در هر "باب"، مؤلف به تفصیل به واژگان و اصطلاحات مربوط به آن عضو خاص میپردازد.
روش مؤلف
یکی از ویژگیهای روش کتاب استفاده گسترده از استشهاد به شعر و اقوال لغویان نامدار است. مؤلف در کتاب با استناد به شعر و اقوال لغویان به شرح واژگان و اصطلاحات میپردازد. این "براعت در استشهاد" نشاندهنده روش علمی مؤلف در تأیید معانی و کاربردهای لغوی است و بر اعتبار کتاب میافزاید[۲].
اهمیت و جایگاه کتاب
برتری و نوآوری: ثابت بن أبي ثابت، در نگارش این اثر موفق بوده و در آن حق مطلب را ادا کرده است و اثری نسبتا جامع را ارائه کرده است[۳].
منبع و مرجع برای آیندگان: این کتاب بهترین مرجع برای علمای بعد از خود بوده است. این جایگاه کتاب را به عنوان یک اثر بنیادی و تأثیرگذار برای لغویان و دانشمندان بعد از مؤلف مشخص میکند[۴].
جامعیت و دقت موضوعی: اهمیت اصلی کتاب در تفصیل جامع تمامی اجزای بدن انسان و نامها و اوصاف مرتبط به آنها در زبان عربی نهفته است. کتاب نه تنها اعضای اصلی بلکه ویژگیها، حالات و حتی عیوب مرتبط با آنها (مانند جراحات سر، عیوب چشم و اوصاف بینی) را با دقت پوشش میدهد[۵].
فایده عملی برای متخصصان: کتاب به عنوان ابزاری برای درک عمیقتر و استفاده صحیح از واژگان عربی مرتبط با بدن انسان، جایگاه کاربردی دارد[۶].
ارزش لغوی و زبانی: جمعآوری و شرح واژگان مربوط به انسان، خدمت بزرگی به حفظ و غنای زبان عربی در این حوزه خاص است[۷].
بخشهایی از محتوای مورد بحث در کتاب
کتاب با شرح واژگان مربوط به مراحل بارداری (بارداری و تولد (الحمل والولاده) آغاز میشود. اصطلاحات مرتبط با آنچه در رحم آفریده میشود و آنچه هنگام تولد با نوزاد خارج میگردد، با جزئیات لغوی و استشهاد از شعر و اقوال لغویان توضیح داده میشود. این بخش شامل اصطلاحاتی در مورد وضعیت مادر باردار و مراحل رشد جنین است[۸].
سر (الرأس): این بخش به سر و اجزای آن اختصاص دارد و واژگان مربوط به قسمتهای مختلف سر، مانند فرق سر، با جزئیات شرح داده شده است[۹].
مو (الشعر): کتاب به تفصیل به موی سر میپردازد، از آغاز رویش و پرپشتی آن گرفته تا انواع مختلف مو و اوصاف آن[۱۰].
جراحات سر (الشجاج ونعوتها): کتاب به دستهبندی و شرح لغوی انواع جراحات سر و اوصاف آن میپردازد[۱۱].
چشم (العین) و اشک (الدمع): بخش قابل توجهی از کتاب به چشم، اجزای آن و همچنین عیوب چشم اختصاص دارد. به علاوه، فصلی جداگانه برای اشک و واژگان مربوط به آن وجود دارد[۱۲].
بینی (الأنف): اوصاف و اجزای بینی و واژگان مربوط به آن با دقت شرح داده شده است[۱۳].
دهان (الفم)، دندانها (الأسنان) و زبان (اللسان): کتاب بخشهای مفصلی را به دهان و آنچه در آن است، به غیر از دندان و زبان، و همچنین توضیحاتی درباره دندانها و زبان اختصاص داده است[۱۴].
ریش (اللحى): بخشی از کتاب به ریش و واژگان مرتبط با آن میپردازد[۱۵].
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب