۱۴۴٬۶۲۸
ویرایش
شرح أبيات سيبوية: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - '( ' به '(') برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
''' شرح أبيات سيبوية '''، از آثار ادیب، نحوی، واژهشناس و قرآنپژوه قرن چهارم هجرى قمری، [[نحاس، احمد بن محمد | ابوجعفر احمد بن محمد بن اسماعیل مرادی نحاس]] (متوفی ۳۳۸ق)، است که به توضیح ادبی (نحوی، صرفی و واژهشناختی) اشعاری میپردازد که ادیب و نحوى مشهور ایرانى و پیشواى مکتب نحوى بصره در قرن دوم هجری قمری، [[سیبویه، عمرو بن عثمان| عمرو بن عثمان بن قنبر]]، مشهور به [[سیبویه]] (140-180ق)، در اثر معروفش [[الكتاب]] به عنوان شاهد مثال برای قواعد نحوی آورده است. کتاب حاضر شرح گسسته (غیرمزجی) است یعنی شارح، نخست شاهد شعری را میآورد و بعد به شرح و توضیحات لازم میپردازد. [[غازی زاهد، زهیر | دکتر زهیر غازی زاهد]] این کتاب را تحقیق و تصحیح کرده است. | ''' شرح أبيات سيبوية '''، از آثار ادیب، نحوی، واژهشناس و قرآنپژوه قرن چهارم هجرى قمری، [[نحاس، احمد بن محمد |ابوجعفر احمد بن محمد بن اسماعیل مرادی نحاس]] (متوفی ۳۳۸ق)، است که به توضیح ادبی (نحوی، صرفی و واژهشناختی) اشعاری میپردازد که ادیب و نحوى مشهور ایرانى و پیشواى مکتب نحوى بصره در قرن دوم هجری قمری، [[سیبویه، عمرو بن عثمان| عمرو بن عثمان بن قنبر]]، مشهور به [[سیبویه]] (140-180ق)، در اثر معروفش [[الكتاب]] به عنوان شاهد مثال برای قواعد نحوی آورده است. کتاب حاضر شرح گسسته (غیرمزجی) است یعنی شارح، نخست شاهد شعری را میآورد و بعد به شرح و توضیحات لازم میپردازد. [[غازی زاهد، زهیر | دکتر زهیر غازی زاهد]] این کتاب را تحقیق و تصحیح کرده است. | ||
==هدف و روش== | ==هدف و روش== | ||
* [[نحاس، احمد بن محمد | ابوجعفر احمد بن محمد بن اسماعیل مرادی نحاس]] نوشته است: همه ابیات [[سیبویه، عمرو بن عثمان| سیبویه]] در [[الكتاب]]، که از [[خلیل بن احمد]] و [[ابوهمرو بن علاء]] و [[یونس بن حبیب]] و [[ابوالخطاب اخفش]] و دیگران جمع کرده، 1050 بیت است و از آن، 50 بیتش معروف نیست. و من در شرح معانی این ابیات و حلّ مشکلاتش روش ایجاز را در پیش میگیرم و البته از بیان مسائل مهمّ إعرابی کوتاهی نخواهم کرد و آن را به ابوابی تقسیم میکنم تا چینشی آشنا به خود بگیرد و فهمش آسان شود. <ref> مقدمه نویسنده، ص28. </ref> | * [[نحاس، احمد بن محمد | ابوجعفر احمد بن محمد بن اسماعیل مرادی نحاس]] نوشته است: همه ابیات [[سیبویه، عمرو بن عثمان| سیبویه]] در [[الكتاب]]، که از [[خلیل بن احمد]] و [[ابوهمرو بن علاء]] و [[یونس بن حبیب]] و [[ابوالخطاب اخفش]] و دیگران جمع کرده، 1050 بیت است و از آن، 50 بیتش معروف نیست. و من در شرح معانی این ابیات و حلّ مشکلاتش روش ایجاز را در پیش میگیرم و البته از بیان مسائل مهمّ إعرابی کوتاهی نخواهم کرد و آن را به ابوابی تقسیم میکنم تا چینشی آشنا به خود بگیرد و فهمش آسان شود. <ref> مقدمه نویسنده، ص28. </ref> | ||
| خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
* قال الأخطل: ٦٤٩ - {{شعر}} كَذَبَتْكَ عَيْنُكَ أَمْ رَأَيْتَ بِوَاسِطٍ غَلَسَ الظَّلامِ مِنَ الرَّبَابِ خَيَالا؟ {{پایان شعر}} قال كذبتك عينك أخبر متيقناً ثم بدا له فاستأنف فقال أم رأيت ومعناه بل رأيت. و قال آخر: ٦٥٠ - {{شعر}} أَلَيْسَ أبِي بِالنَّصْرِ أَمْ لَيْسَ وَالِدِي بِكُلِّ نَجِيبٍ مِنْ خُزَاعَةَ أَزْهَرَا؟ {{پایان شعر}} استفهم فقال: أليس أبي ثم بدا له أن يضرب عن الكلام الأول، فقال أم والدي. <ref> متن کتاب، ص175. </ref> | * قال الأخطل: ٦٤٩ - {{شعر}} كَذَبَتْكَ عَيْنُكَ أَمْ رَأَيْتَ بِوَاسِطٍ غَلَسَ الظَّلامِ مِنَ الرَّبَابِ خَيَالا؟ {{پایان شعر}} قال كذبتك عينك أخبر متيقناً ثم بدا له فاستأنف فقال أم رأيت ومعناه بل رأيت. و قال آخر: ٦٥٠ - {{شعر}} أَلَيْسَ أبِي بِالنَّصْرِ أَمْ لَيْسَ وَالِدِي بِكُلِّ نَجِيبٍ مِنْ خُزَاعَةَ أَزْهَرَا؟ {{پایان شعر}} استفهم فقال: أليس أبي ثم بدا له أن يضرب عن الكلام الأول، فقال أم والدي. <ref> متن کتاب، ص175. </ref> | ||
ترجمه: | ترجمه: | ||
اخطل گفته است: ۶۴۹ - چشمت به تو دروغ گفت، یا در واسط، در تاریکی شب، از رباب خیالی دیدی؟ نحاس گوید: شاعر با این جمله که «چشمت به تو دروغ گفت»، با یقین خبر داد، سپس برایش مطلبی دیگر آشکار شد پس کلام را از سر گرفت و گفت: «أَمْ رأیت» (یا دیدی؟) و معنایش این است: «بل رأیت» (بلکه دیدی). | اخطل گفته است: ۶۴۹ - چشمت به تو دروغ گفت، یا در واسط، در تاریکی شب، از رباب خیالی دیدی؟ نحاس گوید: شاعر با این جمله که «چشمت به تو دروغ گفت»، با یقین خبر داد، سپس برایش مطلبی دیگر آشکار شد پس کلام را از سر گرفت و گفت: «أَمْ رأیت» (یا دیدی؟) و معنایش این است: «بل رأیت» (بلکه دیدی). | ||
و دیگری گفته است: 60- آیا پدرم نصر نیست؟، یا پدرم از میان هر نجیبزادهای از قبیله خزاعه، درخشندهتر نیست؟ شاعر با استفهام پرسید و گفت: «ألیس أبی» (آیا پدرم نصر نیست؟)، سپس برایش آشکار شد که از سخن اول خود صرف نظر کند، پس گفت: «أم والدی» یا پدرم از میان هر نجیبزادهای از قبیله خزاعه، درخشندهتر نیست؟ | و دیگری گفته است: 60- آیا پدرم نصر نیست؟، یا پدرم از میان هر نجیبزادهای از قبیله خزاعه، درخشندهتر نیست؟ شاعر با استفهام پرسید و گفت: «ألیس أبی» (آیا پدرم نصر نیست؟)، سپس برایش آشکار شد که از سخن اول خود صرف نظر کند، پس گفت: «أم والدی» یا پدرم از میان هر نجیبزادهای از قبیله خزاعه، درخشندهتر نیست؟ | ||