سید احمد فردید (مجموعۀ فکر و ذکر ایرانی)

سیداحمد فردید
پدیدآوران	آسیابانی، محمد (نویسنده) میلانی بناب، محمد (سرویراستار) نوتاش، مریم (ویراستار)
ناشر	بزنگاه
مکان نشر	تهران
سال نشر	1404
چاپ	اول
شابک	‎978-622-94120-5-3
موضوع	ف‍ردی‍د,، سید اح‍م‍د,، ۱۲۹۱ - ۱۳۷۳.,روشنفکران,Intellectuals, -- سرگذشتنامه, -- Biography, -- ایران, -- Iran, -- قرن ۱۴, -- 20th century,a01
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	HM ۷۲۸/آ۵س۹

سیداحمد فردید تألیف محمد آسیابانی؛ یکی از کتاب‌های مجموعه «فکر و ذکر ایرانی» است که به زندگی‌نامه و شرح افکار و احوال سیداحمد فردید، از مهم‌ترین و جنجالی‌ترین اندیشمندان معاصر ایران می‌پردازد. فردید که به‌شدت مخالف غرب بود و با نحله‌های منتقد غرب از جمله جریان چپ نیز زاویه داشت، به عنوان «فیلسوف نخستین‌ها» شناخته می‌شود زیرا بسیاری از منابع مطالعاتی و واژگان فلسفی را برای نخستین بار در اختیار جامعۀ فلسفی ایران قرار داد. این کتاب با بررسی احوال و افکار فردید، شروع نشر افکار او از کافه‌نشینی با چهره‌هایی مانند صادق هدایت، شاگردانش در دوره‌های مختلف و مهم‌ترین ویژگی هندسۀ فکری او یعنی جمع بین علوم قدیم و جدید، تصویر جامعی از این فیلسوف تأثیرگذار ارائه می‌دهد.

ساختار

این کتاب در بخش‌های متعدد شامل پیش‌گفتار، دیباچه، مقدمه و پنج بخش اصلی سامان یافته است.

گزارش کتاب

کتاب «سیداحمد فردید» اثر محمد آسیابانی، از مجموعه «فکر و ذکر ایرانی»، به بررسی زندگی و اندیشه‌های سیداحمد فردید، یکی از مهم‌ترین و جنجالی‌ترین چهره‌های فلسفی معاصر ایران می‌پردازد. فردید که به شدت مخالف غرب بود و با جریان‌های منتقد غرب از جمله چپ نیز زاویه داشت، در عین حال وام‌دار اندیشه‌های هایدگر و مارکس محسوب می‌شد.

در بخش نخست کتاب، احوال و افکار فردید بیان شده است. نویسنده بر این نکته تأکید دارد که فردید با وجود عدم نگارش کتاب، فیلسوفی تأثیرگذار بود که بسیاری از منابع مطالعاتی و واژگان فلسفی را برای نخستین بار در اختیار جامعۀ فلسفی ایران قرار داد. از این رو می‌توان او را «فیلسوف نخستین‌ها» نامید. فردید کتاب‌شناسی قهار بود و آثار فلسفی قدیم و جدید را به خوبی می‌شناخت، از جمله معرفی کتاب نه‌جلدی «تاریخ فلسفه» اثر کاپلستون به جامعۀ علمی ایران.

بخش دوم کتاب به شروع نشر افکار فردید اختصاص دارد که از کافه‌نشینی با دوستانش آغاز شد. در دهۀ بیست، حلقه‌ای ادبی با محوریت صادق هدایت در کافه «نادری» شکل گرفت که اعضای آن شامل چهره‌هایی چون سیداحمد فردید، حسن شهید نورایی، مظفر بقایی و مجتبی مینوی می‌شدند. همچنین جمع دیگری از دوستان فردید را افرادی مانند داریوش شایگان و سیدحسین نصر تشکیل می‌دادند.

بخش سوم کتاب به «فردیدیان» پرداخته و شاگردان او را در دو دورۀ قبل و بعد از انقلاب معرفی می‌کند. از شاگردان پیش از انقلاب می‌توان به داریوش آشوری، نصرالله پورجوادی، محمدرضا جوزی، داوری اردکانی، غلامرضا اعوانی و رضا براهنی اشاره کرد. همچنین شاگردان و مستمعان پس از انقلاب شامل افرادی چون سیدموسی دیباج، اسماعیل بنی‌اردلان، محمدجواد فریدزاده، حسن رحمانی و شهید آوینی هستند.

مهم‌ترین ویژگی هندسۀ فکری فردید که در بخش پایانی کتاب شرح داده شده، جمع بین علوم قدیم و جدید در ساختار فکری اوست. فردید از نوجوانی به فراگیری علوم قدیم پرداخت و سپس با تحصیل در دانشگاه و سفر به فرانسه، علوم جدید به‌ویژه فلسفه‌های غرب را فراگرفت. این تلفیق نقش مهمی در شکل‌گیری منظومۀ فکری او داشت.

کتاب با ارائه سال‌شمار زندگی، تصاویر و منابع و مآخذ به پایان می‌رسد و منبع ارزشمندی برای شناخت این فیلسوف تأثیرگذار ایرانی محسوب می‌شود.

منابع مقاله

پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات