بازتاب مرآت الصفای خاقانی در ادب فارسی: تفاوت میان نسخهها
جز (جایگزینی متن - 'AUTOMATIONCODE.....AUTOMATIONCODE' به 'AUTOMATIONCODE......AUTOMATIONCODE') برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'اهل بیت ' به 'اهلبیت ') |
||
| (۳ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۵: | خط ۵: | ||
|پدیدآورندگان | |پدیدآورندگان | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[باقریان موحد، سید رضا]] ( | [[باقریان موحد، سید رضا]] (نویسنده) | ||
|زبان | |زبان | ||
| زبان =فارسی | | زبان =فارسی | ||
| کد کنگره =PIR | | کد کنگره =PIR ۴۸۸۸/ن۶ب۲ ۱۳۹۲ | ||
| موضوع =خاقانی شروانی، بدیل بن علی، 520-595ق -- نظیرهسازی -- نظیرهسازی -- شعر فارسی -- مجموعهها | | موضوع =خاقانی شروانی، بدیل بن علی، 520-595ق -- نظیرهسازی -- نظیرهسازی -- شعر فارسی -- مجموعهها | ||
|ناشر | |ناشر | ||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
}} | }} | ||
'''بازتاب مرآت الصفای خاقانی در ادب فارسی''' به کوشش سید رضا باقریان موحد (متولد 1353ش)، پژوهشگر ادبی؛ گزیدهای از اشعاری است که در طول تاریخ ادبیات فارسی در استقبال از قصیدۀ شینیه خاقانی سروده شده است. این اثر با بررسی حدود دویست دیوان چاپی و پنجاه نسخۀ خطی، 160 قصیدۀ استقبالی از این قصیدۀ گرانسنگ خاقانی شروانی را گردآوری کرده که گنجینهای از تعابیر و مضامین عرفانی و تعلیمی محسوب میشود و نشاندهندۀ تأثیر عمیق این قصیده بر شاعران فارسیزبان از دیرباز تاکنون است. | '''بازتاب مرآت الصفای خاقانی در ادب فارسی''' به کوشش [[باقریان موحد، سید رضا|سید رضا باقریان موحد]] (متولد 1353ش)، پژوهشگر ادبی؛ گزیدهای از اشعاری است که در طول تاریخ ادبیات فارسی در استقبال از قصیدۀ شینیه [[خاقانی، بدیل بن علی|خاقانی]] سروده شده است. این اثر با بررسی حدود دویست دیوان چاپی و پنجاه نسخۀ خطی، 160 قصیدۀ استقبالی از این قصیدۀ گرانسنگ [[خاقانی، بدیل بن علی|خاقانی شروانی]] را گردآوری کرده که گنجینهای از تعابیر و مضامین عرفانی و تعلیمی محسوب میشود و نشاندهندۀ تأثیر عمیق این قصیده بر شاعران فارسیزبان از دیرباز تاکنون است. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
| خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
==گزارش کتاب== | ==گزارش کتاب== | ||
کتاب «بازتاب مرآت الصفای خاقانی در ادب فارسی» به کوشش سید رضا باقریان | کتاب «بازتاب مرآت الصفای خاقانی در ادب فارسی» به کوشش [[باقریان موحد، سید رضا|سید رضا باقریان موحد]]، مجموعهای ارزشمند از اشعاری است که در استقبال از قصیدۀ مرآت الصفای [[خاقانی، بدیل بن علی|خاقانی شروانی]]، معروف به قصیدۀ شینیه، سروده شدهاند. [[خاقانی، بدیل بن علی|خاقانی شروانی]] (520-595ق) از برجستهترین شاعران فارسیزبان است که با طبع قوی و فکر بلند خود به لقب «حسّان العجم» مفتخر گشت. قصیدۀ مرآت الصفا از مشهورترین قصاید این شاعر بزرگ است که حاوی نکات اخلاقی و عرفانی بسیاری بوده و جنبۀ تعلیمی و آموزشی دارد. | ||
برای فراهم آمدن این مجموعه، تمامی دیوانهای چاپی فارسی شاعران از آغاز تاکنون (در حدود دویست دیوان) مورد مطالعه قرار گرفته و تنها قصایدی که در استقبال از قصیدۀ شینیۀ خاقانی بر همان وزن و قافیه سروده شدهاند، گردآوری شدهاند. همچنین به نسخههای خطی چاپ نشده (در حدود پنجاه نسخه) مراجعه شده و قصاید استقبالی آنها استخراج گردیده است. | برای فراهم آمدن این مجموعه، تمامی دیوانهای چاپی فارسی شاعران از آغاز تاکنون (در حدود دویست دیوان) مورد مطالعه قرار گرفته و تنها قصایدی که در استقبال از قصیدۀ شینیۀ خاقانی بر همان وزن و قافیه سروده شدهاند، گردآوری شدهاند. همچنین به نسخههای خطی چاپ نشده (در حدود پنجاه نسخه) مراجعه شده و قصاید استقبالی آنها استخراج گردیده است. | ||
دکتر عبدالحسین زرینکوب درباره اهمیت این قصیده مینویسد: «قصیدهای است در حکمت و سیر نفس و این قصیده را مرآت الصّفا خوانند. قصیده به طور رمزی به بیان لطیف شاعرانه، مراتب تکامل نفس انسان را شرح میکند.» این قصیده به احتمال بسیار، یکی از منابع آموزشی و تعلیمی در مکتبخانهها بوده است که فراوانی استقبالها از آن و بسامد بالای اصطلاحات آموزشی و تعلیمی در آن، این مدعا را تأیید میکند. | دکتر [[زرینکوب، عبدالحسین|عبدالحسین زرینکوب]] درباره اهمیت این قصیده مینویسد: «قصیدهای است در حکمت و سیر نفس و این قصیده را مرآت الصّفا خوانند. قصیده به طور رمزی به بیان لطیف شاعرانه، مراتب تکامل نفس انسان را شرح میکند.» این قصیده به احتمال بسیار، یکی از منابع آموزشی و تعلیمی در مکتبخانهها بوده است که فراوانی استقبالها از آن و بسامد بالای اصطلاحات آموزشی و تعلیمی در آن، این مدعا را تأیید میکند. | ||
نخستین بار امیر خسرو دهلوی از این چکامه تأثیر پذیرفته و چکامهای را عیناً مانند خاقانی آغاز کرده و آن را مرآت الصفا نام گذاشته است. به گفتۀ م. سلطانف، به نقل از امری شیرازی، نخستین کسی که از قصیدۀ شینیۀ خاقانی استقبال کرده، نظامی گنجوی بوده است. مشهورترین استقبال از این قصیده مربوط به امیر خسرو دهلوی است که در تاریخ ادبیات فارسی نامبردار و مثالزدنی است. | نخستین بار [[امیرخسرو دهلوی، خسرو بن محمود|امیر خسرو دهلوی]] از این چکامه تأثیر پذیرفته و چکامهای را عیناً مانند خاقانی آغاز کرده و آن را مرآت الصفا نام گذاشته است. به گفتۀ م. سلطانف، به نقل از امری شیرازی، نخستین کسی که از قصیدۀ شینیۀ خاقانی استقبال کرده، [[نظامی، الیاس بن یوسف|نظامی گنجوی]] بوده است. مشهورترین استقبال از این قصیده مربوط به [[امیرخسرو دهلوی، خسرو بن محمود|امیر خسرو دهلوی]] است که در تاریخ ادبیات فارسی نامبردار و مثالزدنی است. | ||
با نگاهی به اسامی شاعران بزرگی که از این قصیده استقبال کردهاند، میتوان به اهمیت و عظمت این شعر پی برد. از جمله این شاعران میتوان به امیر خسرو | با نگاهی به اسامی شاعران بزرگی که از این قصیده استقبال کردهاند، میتوان به اهمیت و عظمت این شعر پی برد. از جمله این شاعران میتوان به [[امیرخسرو دهلوی، خسرو بن محمود|امیر خسرو دهلوی]]، [[جامی، عبدالرحمن|عبدالرحمن جامی]]، [[عرفی شیرازی، جمالالدین محمد|عرفی شیرازی]]، [[امیرعلیشیر نوایی، علیشیر بن کیچکنه|امیر علیشیر نوایی]]، [[فضولی بغدادی، محمد بن سلیمان|فضولی بغدادی]]، [[فیض کاشانی، محمد بن شاهمرتضی|فیض کاشانی]]، [[بیدل دهلوی، میرزا عبدالقادر|بیدل دهلوی]]، [[شفائی اصفهانی]]، [[وصال شیرازی]]، [[همای شیرازی]] و [[قاآنی، حبیبالله بن محمدعلی|قاآنی]] اشاره کرد. | ||
از دیگر امتیازات این گنجینه گرانبها این است که موضوع اصلی اغلب این قصاید، مدح و منقبت رسول خدا(ص) و | از دیگر امتیازات این گنجینه گرانبها این است که موضوع اصلی اغلب این قصاید، مدح و منقبت رسول خدا(ص) و اهلبیت گرامی ایشان است. شاعران این مجموعه پس از ذکر مطالب عرفانی و تعلیمی، گریزی عاشقانه به مدح و منقبت معصومین به خصوص مولای متقیان [[امام علی علیهالسلام|حضرت علی(ع)]] میزنند و مراتب عشق و ارادت خود را به این خاندان مطهّر ابراز میدارند. | ||
نسخ خطی مورد استفاده در این تحقیق شامل جنگهای اشعار متعدد از کتابخانههای ملی ملک تهران، کتابخانه مجلس تهران، کتابخانههای شخصی سید احمد بهشتی و سید عباس رستاخیز، و دیگر منابع دستاول ادبی بوده است.<ref>[https://literaturelib.com/books/1817 ر.ک.پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات]</ref> | نسخ خطی مورد استفاده در این تحقیق شامل جنگهای اشعار متعدد از کتابخانههای ملی ملک تهران، کتابخانه مجلس تهران، کتابخانههای شخصی سید احمد بهشتی و سید عباس رستاخیز، و دیگر منابع دستاول ادبی بوده است.<ref>[https://literaturelib.com/books/1817 ر.ک.پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات]</ref> | ||
| خط ۵۶: | خط ۵۶: | ||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
[[رده:زبانشناسی، زبان و ادبیات]] | |||
[[رده:زبان و ادبیات شرقی (آسیایی)]] | |||
[[رده:زبان و ادبیات فارسی]] | |||
[[رده:مقالات(مهر 1404) باقی زاده]] | [[رده:مقالات(مهر 1404) باقی زاده]] | ||
[[رده:مقالات بازبینی | [[رده:مقالات بازبینی شده2 آبان 1404]] | ||
[[رده:فاقد اتوماسیون]] | [[رده:فاقد اتوماسیون]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۸ نوامبر ۲۰۲۵، ساعت ۱۶:۰۸
| بازتاب مرآت الصفای خاقانی در ادب فارسی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | باقریان موحد، سید رضا (نویسنده) |
| ناشر | سخنوران |
| مکان نشر | تهران |
| سال نشر | 1392 |
| چاپ | اول |
| شابک | 3‑67‑6150‑600‑978 |
| موضوع | خاقانی شروانی، بدیل بن علی، 520-595ق -- نظیرهسازی -- نظیرهسازی -- شعر فارسی -- مجموعهها |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | PIR ۴۸۸۸/ن۶ب۲ ۱۳۹۲ |
بازتاب مرآت الصفای خاقانی در ادب فارسی به کوشش سید رضا باقریان موحد (متولد 1353ش)، پژوهشگر ادبی؛ گزیدهای از اشعاری است که در طول تاریخ ادبیات فارسی در استقبال از قصیدۀ شینیه خاقانی سروده شده است. این اثر با بررسی حدود دویست دیوان چاپی و پنجاه نسخۀ خطی، 160 قصیدۀ استقبالی از این قصیدۀ گرانسنگ خاقانی شروانی را گردآوری کرده که گنجینهای از تعابیر و مضامین عرفانی و تعلیمی محسوب میشود و نشاندهندۀ تأثیر عمیق این قصیده بر شاعران فارسیزبان از دیرباز تاکنون است.
ساختار
این کتاب در چهار بخش اصلی (بخش اول: کلیات، بخش دوم: فهرستی از شینیههای قبل و بعد از خاقانی، بخش سوم: متن کامل قصاید شینیه، بخش چهارم: پژوهشی در قافیههای قصاید شینیه) تشکیل شده است.
گزارش کتاب
کتاب «بازتاب مرآت الصفای خاقانی در ادب فارسی» به کوشش سید رضا باقریان موحد، مجموعهای ارزشمند از اشعاری است که در استقبال از قصیدۀ مرآت الصفای خاقانی شروانی، معروف به قصیدۀ شینیه، سروده شدهاند. خاقانی شروانی (520-595ق) از برجستهترین شاعران فارسیزبان است که با طبع قوی و فکر بلند خود به لقب «حسّان العجم» مفتخر گشت. قصیدۀ مرآت الصفا از مشهورترین قصاید این شاعر بزرگ است که حاوی نکات اخلاقی و عرفانی بسیاری بوده و جنبۀ تعلیمی و آموزشی دارد.
برای فراهم آمدن این مجموعه، تمامی دیوانهای چاپی فارسی شاعران از آغاز تاکنون (در حدود دویست دیوان) مورد مطالعه قرار گرفته و تنها قصایدی که در استقبال از قصیدۀ شینیۀ خاقانی بر همان وزن و قافیه سروده شدهاند، گردآوری شدهاند. همچنین به نسخههای خطی چاپ نشده (در حدود پنجاه نسخه) مراجعه شده و قصاید استقبالی آنها استخراج گردیده است.
دکتر عبدالحسین زرینکوب درباره اهمیت این قصیده مینویسد: «قصیدهای است در حکمت و سیر نفس و این قصیده را مرآت الصّفا خوانند. قصیده به طور رمزی به بیان لطیف شاعرانه، مراتب تکامل نفس انسان را شرح میکند.» این قصیده به احتمال بسیار، یکی از منابع آموزشی و تعلیمی در مکتبخانهها بوده است که فراوانی استقبالها از آن و بسامد بالای اصطلاحات آموزشی و تعلیمی در آن، این مدعا را تأیید میکند.
نخستین بار امیر خسرو دهلوی از این چکامه تأثیر پذیرفته و چکامهای را عیناً مانند خاقانی آغاز کرده و آن را مرآت الصفا نام گذاشته است. به گفتۀ م. سلطانف، به نقل از امری شیرازی، نخستین کسی که از قصیدۀ شینیۀ خاقانی استقبال کرده، نظامی گنجوی بوده است. مشهورترین استقبال از این قصیده مربوط به امیر خسرو دهلوی است که در تاریخ ادبیات فارسی نامبردار و مثالزدنی است.
با نگاهی به اسامی شاعران بزرگی که از این قصیده استقبال کردهاند، میتوان به اهمیت و عظمت این شعر پی برد. از جمله این شاعران میتوان به امیر خسرو دهلوی، عبدالرحمن جامی، عرفی شیرازی، امیر علیشیر نوایی، فضولی بغدادی، فیض کاشانی، بیدل دهلوی، شفائی اصفهانی، وصال شیرازی، همای شیرازی و قاآنی اشاره کرد.
از دیگر امتیازات این گنجینه گرانبها این است که موضوع اصلی اغلب این قصاید، مدح و منقبت رسول خدا(ص) و اهلبیت گرامی ایشان است. شاعران این مجموعه پس از ذکر مطالب عرفانی و تعلیمی، گریزی عاشقانه به مدح و منقبت معصومین به خصوص مولای متقیان حضرت علی(ع) میزنند و مراتب عشق و ارادت خود را به این خاندان مطهّر ابراز میدارند.
نسخ خطی مورد استفاده در این تحقیق شامل جنگهای اشعار متعدد از کتابخانههای ملی ملک تهران، کتابخانه مجلس تهران، کتابخانههای شخصی سید احمد بهشتی و سید عباس رستاخیز، و دیگر منابع دستاول ادبی بوده است.[۱]
پانويس
منابع مقاله
پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات