روابط ایران و عربستان در سده بیستم (دوره پهلوی): تفاوت میان نسخهها
A-esmaeili (بحث | مشارکتها) (صفحهای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات کتاب | تصویر =NUR105457J1.jpg | عنوان = روابط ایران و عربستان در سده بیستم (دوره پهلوی) | عنوانهای دیگر = | پدیدآورندگان | پدیدآوران = احمدی، حمید (نويسنده) ایران. وزارت امور خارجه. مرکز اسناد و تاریخ دیپلماسی (سایر) |زبان | زبان = فا...» ایجاد کرد) |
(بدون تفاوت)
|
نسخهٔ ۵ نوامبر ۲۰۲۵، ساعت ۱۲:۴۵
| روابط ایران و عربستان در سده بیستم (دوره پهلوی) | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | احمدی، حمید (نويسنده) ایران. وزارت امور خارجه. مرکز اسناد و تاریخ دیپلماسی (سایر) |
| ناشر | ایران. وزارت امور خارجه. مرکز چاپ و انتشارات |
| مکان نشر | ایران - تهران |
| سال نشر | 1386ش |
| چاپ | 1 |
| موضوع | ایران - روابط خارجی - عربستان سعودی - عربستان -- روابط خارجی -- ایران - ایران - تاریخ - پهلوی، 1304 - 1357 |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
روابط ایران و عربستان در سده بیستم (دوره پهلوی)، اثر حمید احمدی (معاصر) کتابی است که به تجزیهوتحلیل روابط ایران و عربستان سعودی در طول سده بیستم، از زمان ظهور حکومتهای مستقل عربی پس از سقوط امپراتوری عثمانی تا پیروزی انقلاب اسلامی ایران، میپردازد. هدف اصلی کتاب، بررسی اهمیت نقش این دو کشور در رویدادها و تحولات منطقه خلیجفارس است.
ساختار
کتاب در یک مقدمه، سه بخش اصلی شامل هشت فصل، و بخش نتیجهگیری، به همراه گاهشمار رویدادها، کتابشناسی و نمایه تنظیم شده است.
سبک نگارش
شیوه نگارش کتاب بر پایه تحلیل مستند است؛ نویسنده پژوهش خود را بر اساس اسناد موجود در بایگانی وزارت امور خارجه ایران، و همچنین اسناد بریتانیایی، انگلیسی و عربی استوار کرده است. هدف نویسنده ارائه تحلیل جامع و کامل از روابط دو کشور است. این پژوهش، مسائل مهم منطقه، بهویژه در ارتباط با روابط خارجی و دگرگونیهای ساختار سیاسی را موردتأکید قرار میدهد[۱].
گزارش محتوا
بخش نخست: ایران و عربستان در دوره رضاشاه پهلوی این بخش به بررسی چگونگی آغاز روابط ایران و عربستان سعودی میپردازد: فصل اول به مقایسه ساختار اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و نظامی متفاوت ایران و شبهجزیره عربستان در آغاز سده بیستم اختصاص دارد که جوامعی با ساختار مختلف بودند[۲]. فصل دوم به آغاز روابط و شناسایی خاندان هاشمی و سپس خاندان سعودی میپردازد که شامل چهار دوره اصلی روابط در زمان رضاشاه است. این دورهها از تنش، بدگمانی و تردید ایران نسبت به حکومت آل سعود آغاز شده و به دوره کاهش روابط دوجانبه تا برکناری رضاشاه (۱۳۲۰-۱۳۱۴) ختم میشود[۳].
بخش دوم: ایران و عربستان در دوره محمدرضاشاه پهلوی (از پایان جنگ جهانی دوم تا دهه ۱۹۷۰م) این بخش روابط دو کشور را از پایان جنگ جهانی دوم تا دهه ۱۹۷۰م بررسی میکند. فصل سوم به روابط ناپایدار در دوره پادشاهی محمدرضاشاه و اختلافات دیدگاهی دو کشور میپردازد، که ناشی از مشکلات جنگ جهانی دوم و گسترش نفوذ نفت در روابط منطقهای است[۴]. فصل چهارم، دوره دوستی و هماهنگی نسبی (۱۹۵4–۱۹۶۷) در بحبوحه جنگ سرد عربی را شرح میدهد که شامل منافع مشترک و تلاش برای جلوگیری از نفوذ شوروی بود[۵]. فصل پنجم به گسترش روابط در دوران ملک فیصل (۱۹۶4–۱۹75) اختصاص دارد، که بیشتر بر توسعه همکاریهای فرهنگی، تلاش مشترک برای جایگزینی ایده همبستگی اسلامی، و هماهنگی دیدگاههای مشترک منطقهای متمرکز بود[۶].
بخش سوم: پایان سلطه بریتانیا بر خلیجفارس و مسئولیتهای منطقهای نوین ایران و سعودی؛ این بخش مهمترین مسائل منطقهای پس از اعلام خروج انگلستان از خلیجفارس در سال ۱۹۶۸ را تحلیل میکند: فصل ششم به عوامل اختلافبرانگیز، بهویژه بحران جزایر سهگانه (تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی)، مسئله بحرین و سیاستهای نفتی دهه ۱۹۷۰ میپردازد و نشان میدهد که چگونه منافع مشترک امنیتی و اقتصادی دو کشور را به سمت همکاری برد[۷]. فصل هفتم و هشتم بر تلاشهای امنیتی و فرامنطقهای ایران و عربستان، از جمله پیشنهاد ایران برای تأمین امنیت خلیجفارس، همکاریها در برابر تهدیدات نوین رادیکالیسم عربی و گسترش کمونیسم، و همچنین نقش هر دو کشور در حل مسئله فلسطین و رویارویی با چالشهای منطقهای قبل از انقلاب اسلامی تمرکز دارد[۸].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.