نزاری قهستانی، سعدالدین بن شمس‌الدین: تفاوت میان نسخه‌ها

نزاری قهستانی، سعدالدین بن شمس‌الدین (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱ نوامبر ۲۰۲۵، ساعت ۱۴:۳۷

۱٬۱۳۳ بایت اضافه‌شده ، ۱ نوامبر

بدون خلاصۀ ویرایش

Hbaghizadeh

دیوان‌سالاران، مدیران

۱۴۴٬۵۹۹

ویرایش

@@ خط ۴۵: / خط ۴۵: @@
 ==ولادت==
-سعدالدین بن شمس‌الدین بن محمد نزاری قهستانی بیرجندی در سال ۶۴۵ هجری قمری در روستای «فوداج» از توابع بیرجند، در منطقه‌ای به نام قهستان، در یک خانوادهٔ اسماعیلی‌مذهب چشم به جهان گشود.<ref> ر.ک: خانلری، ناتل، یوسفی هروی، ص34</ref> دوران کودکی او همزمان با نابسامانی‌های ناشی از حملهٔ هلاکوخان مغول و سرکوب اسماعیلیان سپری شد. پدرش، شمس‌الدین بن میر محمد، که خود فردی باسواد بود، نقش مهمی در تربیت و شکل‌گیری جهان‌بینی اولیهٔ او داشت و او را به «اثبات امامت اهل‌البیت» معتقد کرد.
+سعدالدین بن شمس‌الدین بن محمد نزاری قهستانی بیرجندی<ref> ر.ک: صفا،ذبیح‌الله، ص731</ref> در سال ۶۴۵ هجری قمری در روستای «فوداج» از توابع بیرجند، در منطقه‌ای به نام قهستان، در یک خانوادهٔ اسماعیلی‌مذهب چشم به جهان گشود.<ref> ر.ک: خانلری، ناتل، یوسفی هروی، ص34</ref> دوران کودکی او همزمان با نابسامانی‌های ناشی از حملهٔ هلاکوخان مغول و سرکوب اسماعیلیان سپری شد.<ref> ر.ک: صفا،ذبیح‌الله، ص737</ref> پدرش، شمس‌الدین بن میر محمد، که خود فردی باسواد بود، نقش مهمی در تربیت و شکل‌گیری جهان‌بینی اولیهٔ او داشت و او را به «اثبات امامت اهل‌البیت» معتقد کرد.
 ==تحصیلات==
-نزاری تحصیلات مقدماتی خود را در زادگاهش بیرجند و نیز در شهر قائن گذراند. وی سپس به مطالعهٔ ادبیات، فلسفه و علوم متداول زمانه در منطقهٔ قهستان پرداخت و تنها به دروس رسمی مکتب و مدرسه بسنده نکرد. او با اشعار شاعرانی چون فردوسی، خیام، نظامی گنجوی، سنایی، عطار نیشابوری و دیگران آشنایی کامل داشت و از آنان در آثار خود تأثیر پذیرفت. اگرچه روش‌های تعلیم در مدارس با عقاید اسماعیلی وی سازگار نبود، اما او دانش خود را در ادبیات و فلسفه گسترش داد.
+نزاری تحصیلات مقدماتی خود را در زادگاهش بیرجند و نیز در شهر قائن گذراند.<ref> ر.ک: خانلری، ناتل، یوسفی هروی، ص34</ref> وی سپس به مطالعهٔ ادبیات، فلسفه و علوم متداول زمانه در منطقهٔ قهستان پرداخت و تنها به دروس رسمی مکتب و مدرسه بسنده نکرد. او با اشعار شاعرانی چون فردوسی، خیام، نظامی گنجوی، سنایی، عطار نیشابوری و دیگران آشنایی کامل داشت و از آنان در آثار خود تأثیر پذیرفت. اگرچه روش‌های تعلیم در مدارس با عقاید اسماعیلی وی سازگار نبود، اما او دانش خود را در ادبیات و فلسفه گسترش داد. در مورد مذهب نزاری اختلاف نظر است ولی چیزی که به نظر می‌رسد این است که او پیرو دین اسماعیلی بوده ولی در اواخر عمرش به شیعه دوازده امامی گرایش پیدا کرده‌است.<ref> [https://birjand.ac.ir/museum/fa/news/20226 ر.ک: حکیم نزاری قهستانی،دانشگاه بیرجند، ۰۹ مهر ۱۴۰۱]</ref>
 ==فعالیت‌ها==
-نزاری از جوانی به خدمات دیوانی (کار دولتی) روی آورد و در دستگاه حکام محلی مانند شمس‌الدین کرت در هرات و سپس شمس‌الدین علیشاه مشغول به کار شد. در سال ۶۷۸ قمری، به همراه خواجه تاج‌الدین عمید، مأمور حکومتی مغول، سفری دو ساله را به آذربایجان، اران، گرجستان، ارمنستان و باکو آغاز کرد و مشاهدات خود را در منظومهٔ «سفرنامه» به نظم کشید. وی در طی این سفرها با شخصیت‌های بزرگی همچون شمس‌الدین محمد صاحب‌دیوان جوینی ملاقات کرد. پس از بازگشت به قهستان، به خدمت امرای خاندان کرت درآمد، اما به دلیل حسادت معاندان، معزول و اموالش مصادره شد. سال‌های پایانی عمرش را در انزوا و به شغل کشاورزی گذراند. نزاری با شاعر بزرگی چون سعدی شیرازی معاصر بود و در برخی منابع به دیدارهای این دو اشاره شده است.
+نزاری از جوانی به خدمات دیوانی (کار دولتی) روی آورد و در دستگاه حکام محلی مانند شمس‌الدین کرت در هرات و سپس شمس‌الدین علیشاه مشغول به کار شد. در سال ۶۷۸ قمری، به همراه خواجه تاج‌الدین عمید، مأمور حکومتی مغول، سفری دو ساله را به آذربایجان، اران، گرجستان، ارمنستان و باکو آغاز کرد و مشاهدات خود را در منظومهٔ «سفرنامه» به نظم کشید. وی در طی این سفرها با شخصیت‌های بزرگی همچون شمس‌الدین محمد صاحب‌دیوان جوینی ملاقات کرد. پس از بازگشت به قهستان، به خدمت امرای خاندان کرت درآمد<ref> ر.ک: صفا،ذبیح‌الله، ص734</ref>، اما به دلیل حسادت معاندان، معزول و اموالش مصادره شد.<ref> ر.ک: خانلری، ناتل، یوسفی هروی، ص34</ref> سال‌های پایانی عمرش را در انزوا و به شغل کشاورزی گذراند. نزاری با شاعر بزرگی چون سعدی شیرازی معاصر بود و در برخی منابع به دیدارهای این دو اشاره شده است.<ref> ر.ک: خانلری، ناتل، یوسفی هروی، ص34</ref>
 ==وفات==
-حکیم نزاری سرانجام در سال ۷۲۰ یا ۷۲۱ هجری قمری در شهر بیرجند درگذشت و در قبرستان قدیمی این شهر به خاک سپرده شد. متأسفانه در دهه‌های اخیر، قبرستان مذکور تخریب و به جای آن پارکی ساخته شد. در نهایت، بنای یادبودی برای وی در گوشه‌ای از این پارک (که اکنون به آرامگاه تبدیل شده) احداث گردید. آرامگاه کنونی او در خیابان حکیم نزاری بیرجند واقع است و در تاریخ ۲۴ خرداد ۱۳۹۶ شمسی به شمارهٔ ۳۰۱۶۳ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
+حکیم نزاری سرانجام در سال ۷۲۰ یا ۷۲۱ هجری قمری در شهر بیرجند درگذشت و در قبرستان قدیمی این شهر به خاک سپرده شد.<ref> ر.ک: صفا،ذبیح‌الله، ص739</ref> متأسفانه در دهه‌های اخیر، قبرستان مذکور تخریب و به جای آن پارکی ساخته شد. در نهایت، بنای یادبودی برای وی در گوشه‌ای از این پارک (که اکنون به آرامگاه تبدیل شده) احداث گردید. آرامگاه کنونی او در خیابان حکیم نزاری بیرجند واقع است و در تاریخ ۲۴ خرداد ۱۳۹۶ شمسی به شمارهٔ ۳۰۱۶۳ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
 ==آثار==
@@ خط ۷۰: / خط ۷۰: @@
 ==منابع مقاله==
 * خانلری، ناتل، یوسفی هروی، اثرآفرینان: زندگینامه نام‌آوران فرهنگی ایران، زیر نظر دکتر محمدرضا نصیری، ج6، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی ایران، چاپ دوم، 1384
+* صفا، ذبیح‌اللّه، تاریخ ادبیات در ایران و در قلمرو زبان پارسی، ج3، تهران، انتشارات فردوس، چاپ دوازدهم، 1378.
+* [https://birjand.ac.ir/museum/fa/news/20226 دانشگاه بیرجند]
 * نزاری قهستانی. دیوان حکیم نزاری قهستانی. به تصحیح مظاهر مصفا، تهران: انتشارات علمی و نشر صدوق، ۱۳۷۱-۱۳۷۳.
 * پورجوادی، نصرالله. مقدمهٔ مثنوی روز و شب. تهران: نشر نی، ۱۳۸۵.