قریب، بدرالزمان: تفاوت میان نسخهها
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۵۴: | خط ۵۴: | ||
==وفات== | ==وفات== | ||
بدرالزمان قریب سرانجام در صبح روز سهشنبه هفتم مرداد ۱۳۹۹ در ۹۰ سالگی بر اثر ابتلا به بیماری کوید و سندرم حاد تنفسی در تهران درگذشت و در مقبره خانوادگی قریب در حرم شاه عبدالعظیم به خاک سپرده شد.<ref> [https://apll.ir/1402/05/07/%d8%a8%d8%af%d8%b1-%d8%b3%d8%ba%d8%af%db%8c%d8%a7%d9%86%d9%87-%d8%b2%d9%86%d8%af%da%af%db%8c-%d8%b9%d9%84%d9%85%db%8c-%d8%af%da%a9%d8%aa%d8%b1-%d8%a8%d8%af%d8%b1%d8%a7%d9%84%d8%b2%d9%85%d8%a7%d9%86/ ر.ک: زرشناس، زهره، بدر سغدیانه (زندگی علمی دکتر بدرالزمان قریب)، فرهنگستان زبان و ادب فارسی، ۷ مرداد ۱۴۰۲]</ref> | بدرالزمان قریب سرانجام در صبح روز سهشنبه هفتم مرداد ۱۳۹۹ در ۹۰ سالگی بر اثر ابتلا به بیماری کوید و سندرم حاد تنفسی در تهران درگذشت و در مقبره خانوادگی قریب در حرم شاه عبدالعظیم به خاک سپرده شد.<ref> [https://www.irna.ir/news/83890052/%D9%BE%DB%8C%DA%A9%D8%B1-%D8%B2%D9%86%D8%AF%D9%87-%DB%8C%D8%A7%D8%AF-%D8%AF%DA%A9%D8%AA%D8%B1-%D8%A8%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D9%84%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86-%D9%82%D8%B1%DB%8C%D8%A8-%D8%A8%D9%87-%D8%AE%D8%A7%DA%A9-%D8%B3%D9%BE%D8 ر.ک: پیکر زندهیاد دکتر بدرالزمان قریب به خاک سپرده شد،خبرگزاری جمهوری اسلامی،۸ مرداد ۱۳۹۹]</ref><ref> [https://apll.ir/1402/05/07/%d8%a8%d8%af%d8%b1-%d8%b3%d8%ba%d8%af%db%8c%d8%a7%d9%86%d9%87-%d8%b2%d9%86%d8%af%da%af%db%8c-%d8%b9%d9%84%d9%85%db%8c-%d8%af%da%a9%d8%aa%d8%b1-%d8%a8%d8%af%d8%b1%d8%a7%d9%84%d8%b2%d9%85%d8%a7%d9%86/ ر.ک: زرشناس، زهره، بدر سغدیانه (زندگی علمی دکتر بدرالزمان قریب)، فرهنگستان زبان و ادب فارسی، ۷ مرداد ۱۴۰۲]</ref> | ||
==آثار== | ==آثار== | ||
| خط ۷۴: | خط ۷۴: | ||
#[https://www.cgie.org.ir/fa/author/221222 مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی] | #[https://www.cgie.org.ir/fa/author/221222 مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی] | ||
#[https://ut.ac.ir/fa/page/4098 دانشگاه تهران] | #[https://ut.ac.ir/fa/page/4098 دانشگاه تهران] | ||
#[https://www.irna.ir/news/83890052/%D9%BE%DB%8C%DA%A9%D8%B1-%D8%B2%D9%86%D8%AF%D9%87-%DB%8C%D8%A7%D8%AF-%D8%AF%DA%A9%D8%AA%D8%B1-%D8%A8%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D9%84%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86-%D9%82%D8%B1%DB%8C%D8%A8-%D8%A8%D9%87-%D8%AE%D8%A7%DA%A9-%D8%B3%D9%BE%D8 خبرگزاری جمهوری اسلامی(ایرنا)] | |||
==وابستهها== | ==وابستهها== | ||
{{وابستهها}} | {{وابستهها}} | ||
نسخهٔ ۲۷ اکتبر ۲۰۲۵، ساعت ۱۰:۳۴
| بدرالزمان قریب | |
|---|---|
 | |
| نام کامل | بدرالزمان قریب گرکانی |
| تخلص | بدری |
| نام پدر | ضیاءالدین قریب |
| ولادت | ۱ شهریور ۱۳۰۸ |
| محل تولد | تهران، ایران |
| محل زندگی | تهران، شیراز، آمریکا |
| رحلت | ۷ مرداد ۱۳۹۹ |
| مدفن | مقبره خانوادگی قریب در حرم شاه عبدالعظیم |
| طول عمر | ۹۰ سال |
| خویشاوندان | شمسالعلما قریب گرکانی (نیای بزرگ)، محمد قریب (پسرعمو) |
| دین | اسلام |
| پیشه | زبانشناس، استاد دانشگاه، پژوهشگر |
| منصب | عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی |
| اطلاعات علمی | |
| درجه علمی | استاد تمام |
| دانشگاه | دانشگاه تهران |
| علایق پژوهشی | زبانهای باستانی ایران، زبان سغدی |
| اساتید | |
| برخی آثار | |
بدرالزمان قریب (۱۳۰۸-۱۳۹۹ش) زبانشناس، سغدیشناس برجسته، استاد دانشگاه تهران و عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی که به عنوان چهره ماندگار و مادر زبانهای باستانی ایران شناخته میشود. وی بنیانگذار نخستین کرسی آموزش زبان سغدی در ایران و مؤلف فرهنگ سغدی، اثر مرجع و بینظیر در حوزه زبانهای ایرانی میانه شرقی بود.
ولادت
بدرالزمان قریب گرکانی در اول شهریور ۱۳۰۸ در تهران در خانوادهای فرهنگی و اصالتاً اهل روستای گرکان از توابع آشتیان متولد شد. پدرش ضیاءالدین قریب از کارمندان وزارت امور خارجه بود و نیای بزرگ او شمسالعلما قریب گرکانی از عالمان و ادیبان بنام دوره قاجار محسوب میشد. دوران کودکی را به دلیل مأموریت پدرش مدتی در پاریس گذراند.[۱]
تحصیلات
تحصیلات ابتدایی را در مدرسه ژاندارک تهران با آموزش دو زبانه فارسی و فرانسوی گذراند.[۲] دوره متوسطه را در دبیرستان نوربخش به پایان برد و با وجود وقفهای چندساله به دلیل بیماری چشم، سرانجام دیپلم ادبی گرفت و در سال ۱۳۳۲ در رشته زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران پذیرفته شد. در دانشگاه از محضر استادانی چون محمد معین، ذبیحالله صفا، پرویز ناتل خانلری، ابراهیم پورداوود و صادق کیا بهره برد[۳] و در سال ۱۳۳۶ با رتبه اول فارغالتحصیل شد.[۴] در سال ۱۳۳۸ با دریافت بورس تحصیلی به دانشگاه پنسیلوانیا رفت و زیر نظر مارک درسدن به مطالعه زبانهای ایرانی باستانی پرداخت. در سال ۱۳۳۹ کارشناسی ارشد مطالعات شرقی و زبانشناسی را دریافت کرد و سپس در دانشگاههای میشیگان و برکلی به ادامه تحصیل پرداخت و زیر نظر استادانی چون والتر هنینگ، جرج کامرون و نورمن براون به تکمیل دانش خود در زبانهای سانسکریت، سغدی و زبانشناسی هند و اروپایی پرداخت.[۵] در سال ۱۳۴۴ با دفاع از رساله دکتری با عنوان "تحلیل ساختاری فعل در زبان سغدی" از دانشگاه پنسیلوانیا فارغالتحصیل شد.[۶]
فعالیتها
پس از بازگشت به ایران در سال ۱۳۴۴ به عنوان استادیار در دانشگاه شیراز مشغول به تدریس شد و به مدت چهار سال و نیم دروس فارسی باستان، پهلوی و تاریخ زبان فارسی را تدریس کرد.[۷] در این دوران موفق به خوانش و ترجمه کتیبه تازهیافته خشایارشا شد. در سال ۱۳۴۸ با دریافت فرصت مطالعاتی به آمریکا رفت و به عنوان استاد مدعو در دانشگاه یوتا و پژوهشگر در دانشگاه هاروارد فعالیت کرد.[۸] در سال ۱۳۵۰ به دانشگاه تهران منتقل شد و در گروه زبانشناسی همگانی و زبانهای باستانی به تدریس پرداخت. در سال ۱۳۷۷ به عضویت پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی درآمد و مدیریت گروه گویششناسی و سپس گروه زبانهای ایرانی این فرهنگستان را بر عهده گرفت. وی بیش از دو دهه عضو شورای عالی علمی مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی بود.[۹]
وفات
بدرالزمان قریب سرانجام در صبح روز سهشنبه هفتم مرداد ۱۳۹۹ در ۹۰ سالگی بر اثر ابتلا به بیماری کوید و سندرم حاد تنفسی در تهران درگذشت و در مقبره خانوادگی قریب در حرم شاه عبدالعظیم به خاک سپرده شد.[۱۰][۱۱]
آثار
- فرهنگ سغدی (سغدی-فارسی-انگلیسی) - برگزیده کتاب سال جمهوری اسلامی ایران
- زبانهای خاموش (ترجمه با همکاری یدالله ثمره) - برگزیده کتاب سال جمهوری اسلامی ایران
- تحلیل ساختاری فعل در زبان سغدی
- وسنتره جاتکه (داستان تولد بودا به روایت سغدی)
- مطالعات سغدی (مجموعه مقالات)
- پژوهشهای ایرانی باستان و میانه
- کشف کتیبه پهلوی در چین
- تاریخچه گویششناسی در ایران[۱۲]
پانويس
- ↑ ر.ک: قنبری، امید (ویراستار)، ص26-27
- ↑ ر.ک: قنبری، امید (ویراستار)، ص27
- ↑ ر.ک: قنبری، امید (ویراستار)، ص29
- ↑ ر.ک: قنبری، امید (ویراستار)، ص30
- ↑ ر.ک: قنبری، امید (ویراستار)، ص34
- ↑ ر.ک: قنبری، امید (ویراستار)، ص35
- ↑ ر.ک: قنبری، امید (ویراستار)، ص45
- ↑ ر.ک: بدرالزمان قریب، دانشگاه تهران
- ↑ ر.ک: بدرالزمان قریب، مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی
- ↑ ر.ک: پیکر زندهیاد دکتر بدرالزمان قریب به خاک سپرده شد،خبرگزاری جمهوری اسلامی،۸ مرداد ۱۳۹۹
- ↑ ر.ک: زرشناس، زهره، بدر سغدیانه (زندگی علمی دکتر بدرالزمان قریب)، فرهنگستان زبان و ادب فارسی، ۷ مرداد ۱۴۰۲
- ↑ ر.ک: بدرالزمان قریب، مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی
منابع مقاله
- قنبری، امید (ویراستار)، زندگینامه و خدمات علمی و فرهنگی دکتر بدرالزمان قریب، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، 1393
- فرهنگستان زبان و ادب فارسی
- مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی
- دانشگاه تهران
- خبرگزاری جمهوری اسلامی(ایرنا)