بدایع‌نگار، محمدابراهیم بن محمدمهدی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'ه ای ' به 'ه‌ای ')
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۷ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
<div class="wikiInfo">
{{کاربردهای دیگر|نواب (ابهام‌زدایی)}}
[[پرونده:NUR01404.jpg|بندانگشتی|بدایع نگار، محمد ابراهیم بن محمد مهدی]]
{{کاربردهای دیگر|بدایع‌نگار (ابهام‌زدایی)}}
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
{{جعبه اطلاعات زندگی‌نامه
|-
| عنوان = محمدابراهیم نواب تهرانی
! نام!! data-type="authorName" |بدایع نگار، محمد ابراهیم بن محمد مهدی
| تصویر = NUR01404.jpg
|-
| اندازه تصویر =
|نام‎های دیگر
| توضیح تصویر = بدایع نگار، محمد ابراهیم بن محمد مهدی
| data-type="authorOtherNames" | ب‍دی‍ع ن‍گ‍ار، م‍ح‍م‍د اب‍راه‍ی‍م‌
| نام کامل = محمدابراهیم بن محمدمهدی نواب تهرانی
 
| نام‌های دیگر = بدیع نگار، محمد ابراهیم، طهرانی، محمد، نواب الطهرانی، محمد، نواب تهرانی، محمد ابراهیم، نواب طهرانی، محمد ابراهیم
طه‍ران‍ی‌، م‍ح‍م‍د
| لقب = بدایع نگار، نواب دارالخلافه
 
| تخلص =
ن‍واب ال‍طه‍ران‍ی‌، م‍ح‍م‍د
| نسب =
 
| نام پدر = محمدمهدی نواب
ن‍واب ت‍ه‍ران‍ی‌، م‍ح‍م‍د اب‍راه‍ی‍م‌
| ولادت = ۱۲۴۰ق
 
| محل تولد = تهران
ن‍واب طه‍ران‍ی‌، م‍ح‍م‍د اب‍راه‍ی‍م‌
| کشور تولد = ایران
|-
| محل زندگی = تهران
|نام پدر
| رحلت = شنبه ۱۵ ربیع الاول ۱۲۹۹ق
| data-type="authorfatherName" |[[نواب طهرانی، مهدی|محمدمهدی نواب]]
| شهادت =
|-
| مدفن = نجف اشرف، قبرستان وادی‌السلام
|متولد
| طول عمر =
| data-type="authorbirthDate" |۱۲۴۰ق
| نام همسر =
|-
| فرزندان =
|محل تولد
| خویشاوندان =
| data-type="authorBirthPlace" |تهران
| دین = اسلام
|-
| مذهب = شیعه امامیه
|رحلت
| پیشه = مورخ، ادیب، منشی، مترجم، مصحح
| data-type="authorDeathDate" |شنبه ۱۵ ربیع الاول ۱۲۹۹ق
| درجه علمی =
|-
| دانشگاه =
|اساتید
| علایق پژوهشی = تاریخ، ادبیات، مذهب
| data-type="authorTeachers" |
| منصب = منشی اول وزارت امور خارجه، نایب اول وزارت علوم، ریاست تجارت، عضو مجلس مصلحت خانه
|-
| پس از =
|برخی آثار
| پیش از =
| data-type="authorWritings" |[[فيض الدموع: شرح زندگانی و شهادت امام حسین علیه‌السلام با نثر فارسی فصیح و بلیغ|فیض الدموع: شرح زندگانی و شهادت امام حسین علیه‌السلام با نثر فارسی فصیح و بلیغ]]  
| اساتید =
|- class="articleCode"
| مشایخ =
|کد مؤلف
| معاصرین =
| data-type="authorCode" |AUTHORCODE01404AUTHORCODE
| شاگردان =
|}
| اجازه اجتهاد از =
</div>
| آثار = {{فهرست جعبه عمودی | [[فيض الدموع: شرح زندگانی و شهادت امام حسین علیه‌السلام با نثر فارسی فصیح و بلیغ|فیض الدموع]] | [[عقد اللئالی فی نقد المعالی]] | [[هزار دستان]] | [[چهار رساله]] | [[ترجمه عهدنامه مالک اشتر]] | [[خسروی نامه]] | [[دستورالاعقاب]] | [[عبرة الناظرین و عبرة الحاضرین]]}}
 
| سبک نوشتاری =
{{کاربردهای دیگر|نواب (ابهام زدایی)}}
| وبگاه =
 
| امضا =
'''محمدابراهیم نواب تهرانی''' (1241-1299ق‌)، ملقب به بدایع نگار، از ادیبان و مورخان عصر قاجار است و جزء منشیان و مورخان عهد ناصری بوده است. او عصر محمد شاه و ناصرالدین شاه را دریافته و مدتی در دفتر وزارت امورخارجه، به سمت منشیگری اشتغال داشته است.
| کد مؤلف = AUTHORCODE01404AUTHORCODE
}}
'''محمدابراهیم نواب تهرانی''' (۱۲۴۰-۱۲۹۹ق)، ملقب به بدایع نگار، از ادیبان و مورخان عصر قاجار و از منشیان و مورخان عهد ناصری بود. او در دوران محمد شاه و [[ناصرالدین ‌شاه قاجار|ناصرالدین شاه]] می‌زیست و مدتی در دفتر وزارت امورخارجه به سمت منشیگری اشتغال داشت. از مهمترین آثار او می‌توان به "[[فيض الدموع: شرح زندگانی و شهادت امام حسین علیه‌السلام با نثر فارسی فصیح و بلیغ|فیض الدموع" در شرح زندگانی امام حسین(ع)]] و "[[عقد اللئالی فی نقد المعالی]]" در تاریخ قاجاریه اشاره کرد.


== ولادت ==
== ولادت ==
اسلاف او تاجر و صراف بودند و گاهی نیز به زراعت می‌پرداختند. پدرش [[نواب طهرانی، مهدی|محمدمهدی نواب]] از اعیان تهران به شمار می‌آمد و از فضل و ادب بی بهره نبود.
محمدابراهیم بن محمدمهدی نواب تهرانی در حدود سال ۱۲۴۰ قمری در تهران متولد شد. اسلاف او تاجر و صراف بودند و گاهی نیز به زراعت می‌پرداختند. پدرش محمدمهدی نواب از اعیان تهران به شمار می‌آمد و از فضل و ادب بی بهره نبود.<ref> ر.ک: جلالی، نادره، ص509</ref>


آقا محمدابراهیم حدود ۱۲۴۰ق در تهران زاده شد.
==تحصیلات==
در آغاز جوانی به تجارت پرداخت ولی چون به این حرفه علاقه نداشت، به کسب علم روی آورد. در بیست سالگی مجموعه‌ای به نام "هزار دستان" به شیوه گلستان و کتابی در علم بدیع به شیوه "حدائق السحر" تألیف کرد که مورد توجه ادیبان زمانش قرار گرفت.<ref> ر.ک: جلالی، نادره، ص509</ref>


== تحصیلات ==
==فعالیت‌ها==
در آغاز جوانی، به تجارت پرداخت ولی چون به این حرفه علاقه نداشت، به کسب علم روی آورد. بیست ساله بود که محموعه‌ای به نام هزار دستان به شیوه گلستان و کتابی در علم بدیع به شیوه حدائق السحر تألیف کرد که مطلوب ادیبان روزگارش قرار گرفت. از آن پس، به یاری پدر، به دربار راه یافت و لقبِ «نواب دارالخلافه» گرفت و صاحب مواجب دولتی شد. بدایع نگار، در عهد صدارت حاج میرزا آقاسی (متوفی ۱۲۶۵)، میرزا تقی خان امیرکبیر (مقتول در ۱۲۶۸) و صدارت میرزا آقاخان نوری (۱۲۶۸-۱۲۷۵) به دلایلی، مشمول توجه نبود.
به یاری پدر، به دربار راه یافت و لقب "نواب دارالخلافه" گرفت و صاحب مواجب دولتی شد. در ۱۲۷۶ق به فرمان ناصرالدین شاه، به مقام نیابت اول وزارت علوم و ریاست تجارت منصوب شد. پس از مدتی به دلیل اختلاف با وزیر علوم و مداخلات دیگران، استعفا داد و از آن پس در دفترخانه وزارت امور خارجه به کار پرداخت که آخرین منصب او بود. او همچنین از اعضای مجلس "مصلحت خانه" بود که به دستور ناصرالدین شاه برای مشورت در امور دولتی تشکیل شده بود.
 
در ۱۲۷۶، به فرمان ناصرالدین شاه، مجلسی به نام «مصلحت خانه» از کارگزاران مجرب منعقد شد تا در امور دولتی مشاوره و گفتگو کنند و آقا محمد ابراهیم در شمار اعضای بیست و پنجگانه آن مجلس بود. اما این مصلحت خانه بیش از دو سال نپایید. در همین سال، بدایع نگار به مقام نیابت اول وزارت علوم و ریاست تجارت منصوب و به دریافت خلعت همایون موفق شد، ولی در وزارت علوم خیالات او با توقعات وزیر علوم، علیقلی میرزااعتضادالسلطنه، موافق نیفتاد و در ریاست تجارت نیز مداخله‌های آقا مهدی ملک التجار (نیای حاج حسین ملک، بانی کتابخانه ملک) در امور، اسبابِ تفرقه خیال و عدم استقلال او را فراهم کرد. ناگزیر استعفا داد و از آن پس مقرر شد که در دفترخانه وزارت امور خارجه به کار بپردازد. و این، آخرین منصب او بود.


==وفات==
==وفات==
محمد ابراهیم نواب تهرانى‌ روز شنبه ۱۵ ربیع الاول ۱۲۹۹ق، در تهران بر اثر سکته درگذشت و در نجف اشرف به خاک سپرده شد.
محمدابراهیم نواب تهرانی در روز شنبه ۱۵ ربیع الاول ۱۲۹۹ق در تهران بر اثر سکته درگذشت و در نجف اشرف به خاک سپرده شد.<ref> ر.ک: جلالی، نادره، ص509</ref>


==آثار==
==آثار==
خط ۷۰: خط ۷۱:
#هزار دستان. چنانکه پیش از این اشاره شد، نخستین تألیف بدایع نگار است که به شیوه گلستان نگاشته شده است. در کتابخانه سلطنتی (گلستان) نسخه‌ای از آن نگاهداری می‌شد و ظاهراً همان است که در بیست سالگی، به عزم ورود به خدمت دربار، به محمد شاه عرضه داشته است. در پایان این نسخه شرحی موجز و مفید از آغاز زندگی خویش آورده که مهمترین منبع در گزارش احوال اوست.
#هزار دستان. چنانکه پیش از این اشاره شد، نخستین تألیف بدایع نگار است که به شیوه گلستان نگاشته شده است. در کتابخانه سلطنتی (گلستان) نسخه‌ای از آن نگاهداری می‌شد و ظاهراً همان است که در بیست سالگی، به عزم ورود به خدمت دربار، به محمد شاه عرضه داشته است. در پایان این نسخه شرحی موجز و مفید از آغاز زندگی خویش آورده که مهمترین منبع در گزارش احوال اوست.
#در کتابخانه سلطنتی سابق از دیگر آثار خط آقا محمدابراهیم رساله‌ای در حکمت از آثارحاجی میرزا آقاسی و مرقعی شش رقعه‌ای نیز نگاهداری می‌شد که به قلم نیم دو دانگ خوش تحریر شده بود. تاریخ موزه کاخ گلستان اتمام این دو اثر ۱۲۶۰ است صفحه‌ای از کتاب هزاردستان.  
#در کتابخانه سلطنتی سابق از دیگر آثار خط آقا محمدابراهیم رساله‌ای در حکمت از آثارحاجی میرزا آقاسی و مرقعی شش رقعه‌ای نیز نگاهداری می‌شد که به قلم نیم دو دانگ خوش تحریر شده بود. تاریخ موزه کاخ گلستان اتمام این دو اثر ۱۲۶۰ است صفحه‌ای از کتاب هزاردستان.  
بدایع نگار به نشر آثار دیگران نیز اهتمام داشته است. تصحیح و چاپ شرح ابن ابی الحدید بر نهج‌البلاغه، ترجمه و شرح قاموس فیروزآبادی و دیوان قصائد و غزلیات سنائی از کتابهایی است که او تصحیح و، به نفقه خود، طبع و به رایگان میان طالبان علم پخش کرده است.<ref>ر.ک. مظاهری، جمشید، ج2، ص464</ref>
بدایع نگار به نشر آثار دیگران نیز اهتمام داشته است. تصحیح و چاپ شرح ابن ابی‌الحدید بر نهج‌البلاغه، ترجمه و شرح قاموس فیروزآبادی و دیوان قصائد و غزلیات سنائی از کتابهایی است که او تصحیح و، به نفقه خود، طبع و به رایگان میان طالبان علم پخش کرده است.<ref>ر.ک. مظاهری، جمشید، ج2، ص464</ref>


==پانویس ==
==پانویس ==
خط ۷۶: خط ۷۷:


==منابع مقاله==
==منابع مقاله==
ر.ک. مظاهری، جمشید، «بدیع‌نگار، آقا محمدابراهیم»، دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرةالمعارف اسلامی، تهران، چاپ دوم، 1375
#مظاهری، جمشید، «بدیع‌نگار، آقا محمدابراهیم»، دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرةالمعارف اسلامی، تهران، چاپ دوم، 1375
 
#جلالی، نادره،  دایرة‎المعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، ج11، تهران، مرکز دایرة‎المعارف بزرگ اسلامی، چاپ اول، 1388.


==وابسته‌ها==
==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}
{{وابسته‌ها}}
[[فيض الدموع: شرح زندگانی و شهادت امام حسین علیه‌السلام با نثر فارسی فصیح و بلیغ]]  
[[فيض الدموع: شرح زندگانی و شهادت امام حسین علیه‌السلام با نثر فارسی فصیح و بلیغ]]  


خط ۸۸: خط ۸۷:
[[رده:آذر(1400)]]
[[رده:آذر(1400)]]
[[رده:عاشوراپژوهان]]
[[رده:عاشوراپژوهان]]
[[رده:بازنگری شده(آبان)]]