اسباب ورود حدیث (اصول و قواعد فقه الحدیث2)

اسباب ورود حدیث (اصول و قواعد فقه الحدیث2)
پدیدآوران	ربانی، محمد حسن (نويسنده)
ناشر	[بی نا]
مکان نشر	[بی جا] - [بی جا]
سال نشر	13سده
چاپ	1
موضوع	غریب‌ الحدیث‌,حدیث‌ -- علم‌ الدرایه‌,فقه‌ -- قواعد
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	BP ۱۰۹/ر۲،الف۵
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

برای دیگر کاربردها، اسباب ورود حدیث (ابهام‌زدایی) را ببینید.

اسباب ورود حدیث (اصول و قواعد فقه الحدیث2)، از آثار نویسنده، رجالی و حدیث‌شناس معاصر؛ محمّدحسن ربانی بیرجندی (متولد 1343ش)، پژوهشی تخصصی و روشمند (قاعده‌محور) در حوزه حدیث‌شناسی است. این اثر به تنظیم و تبیین اصول و قواعدی می‌پردازد که قدرت تشخیص پیام‌های معصومان(ع) و فهم مقاصد، معانی و زمینه‌های صدور احادیث را افزایش می‌دهد. «سبب ورود حدیث»، حادثه یا مناسبت یا پرسشی است که باعث شده است که پیامبر(ص) یا امام(ع) روایت مورد نظر را بیان کند. نویسنده همچنین در این کتاب معانی برخی از واژگان مشکل روایات را نیز توضیح می‌دهد. هدف نگارنده، توانمندسازی حدیث‌پژوهان برای درک نکات دقیق و حساس کلام معصومین(ع) و زمینه‌سازی در جهت استخراج صحیح احکام و معارف شرعی از روایات است.

هدف و روش

• محمّدحسن ربانی بیرجندی با تأکید بر نگارش و انتشار کتاب اصول و قواعد فقه الحدیث در سالهای قبل و توجه حدیث‌پژوهان به آن و تبدیل شدن آن به کتاب درسی در برخی مراکز آموزشی، افزوده است:

1. شاید در بررسی قواعد فقه الحدیث این کتاب بر سایر نوشته‌های نویسندگان بزرگ و توانای معاصر سبقت داشته باشد.
2. بعدها نظرم به برخی مطالب جلب شد که دریغم آمد آن را در یک کتاب مستقل عرضه نکنم بطوری که کتاب قبلی هم از رونق نیفتد و مفصل نشود و نیز مطالب فوت نگردد.
3. لذا قواعد را در یک کتاب جداگانه با عنوان راه‌های درک مفاد حدیث آماده نمودم. در حقیقت این نکات اگر مورد توجه قرار گیرد، مضمون سخن امام(ع) حاصل می‌شود که فرمود: «أنتم أفقه الناس إذا عرفتم معانی کلامنا.» (شما فقیه‌ترین مردم هستید، وقتی که نکات دقیق و حساس کلام ما را درک کنید.)

ساختار و محتوا

• این کتاب از مقدمه، 3 بخش و خاتمه به ترتیب ذیل تشکیل شده است:
• مقدمه: «راه‌های درک مفاد حدیث» به اهمیت بحث و انگیزه نویسنده برای تدوین این قواعد پرداخته و آن را به عنوان مکمل و تفصیل‌دهنده کتاب قبلی نگارنده معرفی می‌کند.

1. بخش اوّل: «قواعد فقه الحدیث» این بخش به تفصیل شامل ۱۴ قاعده اصلی است که ابزارهای فهم صحیح و دقیق حدیث را فراهم می‌آورند. این قواعد عبارتند از:
   1. سبب ورود حدیث
   2. نقش سؤال در بیان و توضیح جواب امام(ع)
   3. قانون خانواده روایت
   4. تقدم قول معصوم(ص) بر قول لغوی و نحوی
   5. توجه به تاریخ صدور حدیث
   6. نقل به معنی و اثر آن در فقه
   7. نقش تاریخ و شناخت أعلام و شخصیت‌های اندرون حدیث
   8. توجه به سبب ورود در مصادر اهل سنت
   9. قضایای شخصیه
   10. صدور روایت با ملاحظه راوی و مخاطب
   11. قاعده إقبال و إعراض فقها از روایت
   12. قاعده‌ای از محمد بن ابی‌عمیر (وجه عدم نقل از راویان اهل سنت)
   13. تلفیق روایات
   14. تحریف معنوی و لفظی.
2. بخش دوّم: «دانش غریب الحدیث» این بخش به بررسی واژگان نامأنوس در متون حدیثی می‌پردازد که توجه به آن برای درک صحیح معنای روایات ضروری است.

• خاتمه: بحث‌های اسنادی (6 بحث) این بخش به مسائل رجالی و اسنادی می‌پردازد، از جمله: بررسی توهم قداست صحیح بخاری، تخریج اسناد معلّقه کافی و حدیث مقلوب.

نمونه مباحث

• رابطه سبب نزول و سبب ورود: سبب ورود حدیث، مثل سبب نزول است، یعنی همانطور که سبب نزول یک آیه، مُخصِّص یک آیه نیست، سبب ورود روایت نظیر سؤال و واقعه‌ای که اتفاق افتاده نیز مُخصِّص آن روایت نیست و نمی‌توان بر همان موردی که حدیث وارد شده، کلام معصوم را منحصر کرد و گفت که کلام ایشان فقط همین مورد را شامل می‌شود، بلکه کلام معصوم(ع) یک قاعده عمومی است که تمام موارد، مثل خود را شامل می‌شود....

منابع مقاله

• مقدمه و متن کتاب.