۱۴۶٬۵۳۱
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۱۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{کاربردهای دیگر|ابن عربی (ابهامزدایی)}} | {{کاربردهای دیگر|ابن عربی (ابهامزدایی)}} | ||
{{اشتباه نشود|ابوبکر ابن العربی}} | |||
{{جعبه اطلاعات زندگینامه | |||
| عنوان = ابن عربی | |||
| تصویر = NUR00782.jpg | |||
| اندازه تصویر = | |||
| توضیح تصویر = آرامگاه ابن عربی، دمشق | |||
| نام کامل = ابوعبدالله محمد بن علی بن محمد بن العربی الحاتمی الطائی | |||
| نامهای دیگر = محییالدین ابن عربی، شیخ اکبر، ابن العربی، ابن سراقه، ابن افلاطون، البحر الزاخر فی المعارف، الکبریت الاحمر | |||
| لقب = شیخ اکبر، محییالدین، الحکیم الالهی، خاتم الاولیاء الوارثین | |||
| تخلص = | |||
| نسب = طائی (منسوب به حاتم طائی) | |||
| نام پدر = علی بن محمد | |||
| ولادت = ۱۷ رمضان ۵۶۰ق | |||
| محل تولد = مرسیه، اندلس (اسپانیای کنونی) | |||
| کشور تولد = اسپانیا | |||
| محل زندگی = اندلس، شمال آفریقا، حجاز، مصر، بغداد، موصل، حلب، دمشق | |||
| رحلت = ۲۸ ربیعالثانی ۶۳۸ق | |||
| شهادت = | |||
| مدفن = دامنه کوه قاسیون، محله صالحیه، دمشق | |||
| طول عمر = ۷۸ سال | |||
| نام همسر = مریم بنت محمد بن عبدون، فاطمه بنت یونس بن یوسف | |||
| فرزندان = سعدالدین محمد، عمادالدین محمد، زینب (یا زینت) | |||
| خویشاوندان = | |||
| دین = اسلام | |||
| مذهب = | |||
| پیشه = عارف، صوفی، نویسنده، شاعر | |||
| درجه علمی = | |||
| دانشگاه = | |||
| علایق پژوهشی = عرفان نظری، تصوف، تفسیر، حدیث، فقه | |||
| منصب = | |||
| پس از = | |||
| پیش از = | |||
| اساتید = {{فهرست جعبه عمودی | [[ابوجعفر عرینی]] | [[ابوالعباس عرینی]] | [[یوسف الگومی]] | [[صالح عدوی]] | [[محمد بکری]]}} | |||
| مشایخ = | |||
| معاصرین = | |||
| شاگردان = {{فهرست جعبه عمودی | [[صدرالدین قونوی]] | [[عبدالله بدر حبشی]] | [[اسماعیل سودکین]]}} | |||
| اجازه اجتهاد از = | |||
| آثار = {{فهرست جعبه عمودی | [[فصوص الحکم]] | [[الفتوحات المكية]] | [[دیوان ابن عربی]]}} | |||
| سبک نوشتاری = | |||
| وبگاه = | |||
| امضا = | |||
| کد مؤلف = AUTHORCODE00782AUTHORCODE | |||
}} | |||
'''محییالدین ابن عربی''' (۵۶۰-۶۳۸ق)، معروف به شیخ اکبر، از بزرگترین عارفان و متفکران جهان اسلام و بنیانگذار یا تکمیلکننده عرفان نظری است. آموزههای او در آثارش، بهویژه «[[فصوص الحكم (تعليقات ابوالعلاء عفيفي)|فصوص الحکم]]» و «[[الفتوحات المكية|فتوحات مکیه]]»، تأثیر شگرفی بر کل جریان فکری و فرهنگی جهان اسلام، بهخصوص در ایران، داشته و موجب پیدایش مکاتب فلسفی-عرفانی مهمی شده است. درباره مذهب او (تسنن یا تشیع) میان محققان اختلاف نظر وجود دارد. | |||
== ولادت == | == ولادت == | ||
در شب | ابوعبدالله محمد بن علی بن محمد بن العربی الحاتمی الطائی در شب هفدهم ماه رمضان سال ۵۶۰ هجری قمری (برابر با ۲۸ ژوئیه ۱۱۶۵ میلادی) در شهر مرسیه در جنوب شرقی اندلس (اسپانیای کنونی) در خانوادهای اهل علم، زهد و تقوا به دنیا آمد. پدرش علی بن محمد از فقها و محدثان شهر و دوست فیلسوف مشهور ابن رشد بود. مادرش زنی صالح و عابد به نام «نور» بود. در سال ۵۶۸ قمری، خانواده او به شهر اشبیلیه (سویل)، پایتخت اندلس، نقل مکان کردند. | ||
==کنیه و القاب== | ==کنیه و القاب== | ||
کنیهى معروف | کنیهى معروف شیخ،«ابوعبدالله»، ابن افلاطون، ابن سراقه، ابن العربى در غرب و ابن عربى در شرق مىباشد ولى معروفترین لقب او در بین پیروانش، عنوان بسیار با معنى و با شکوه «الشیخ الاکبر» است.الحکیم الالهى، خاتم الاولیاء الوارثین، برزخ البرازخ، محی الحق و الدین، البحر الزاخر فى المعارف، الکبریت الاحمر، العارف باللّه، از دیگر القاب او مىباشد. | ||
==ابن عربى، تشیّع یا تسنن== | ==ابن عربى، تشیّع یا تسنن== | ||
| خط ۶۲: | خط ۶۰: | ||
[[شوشتری، سید نورالله بن شریفالدین|قاضى نوراللّه شوشترى]] در «مجالس المؤمنين» با توجيه عذر ابن عربى از زبان «سيد محمد نوربخش» در اخفاى محبت على عليهالسّلام و اولیاى او به سبب وجود دشمنان فراوان شيخ و موقعيت زمانى و مكانى حيات ابن عربى كه مملكت متعصبان و حسودان بوده، با نقل ابياتى از محییالدين آنها را دالّ بر محبت و ارادت وى به اهلبيت عصمت عليهمالسّلام و تشيع وى دانسته است، ابيات شيخ چنين است:{{شعر}}{{ب|''رايت ولايي آل طه وسيلة''|2=''على رغم اهل البعد يورثنى القربى''}}{{ب|''فما طلب المبعوث اجرا على الهدى''|2=''بتبليغه الاّ المودّة في القربى''}}{{پایان شعر}} | [[شوشتری، سید نورالله بن شریفالدین|قاضى نوراللّه شوشترى]] در «مجالس المؤمنين» با توجيه عذر ابن عربى از زبان «سيد محمد نوربخش» در اخفاى محبت على عليهالسّلام و اولیاى او به سبب وجود دشمنان فراوان شيخ و موقعيت زمانى و مكانى حيات ابن عربى كه مملكت متعصبان و حسودان بوده، با نقل ابياتى از محییالدين آنها را دالّ بر محبت و ارادت وى به اهلبيت عصمت عليهمالسّلام و تشيع وى دانسته است، ابيات شيخ چنين است:{{شعر}}{{ب|''رايت ولايي آل طه وسيلة''|2=''على رغم اهل البعد يورثنى القربى''}}{{ب|''فما طلب المبعوث اجرا على الهدى''|2=''بتبليغه الاّ المودّة في القربى''}}{{پایان شعر}} | ||
بنا به نوشتهى سید صالح موسوى خوانسارى شارح مناقب منسوب به ابن عربى علاوه بر [[شیخ بهایی، محمد بن حسین|شیخ بهایى]] و [[شوشتری، سید نورالله بن شریفالدین|قاضى نوراللّه شوشترى]] از دیگر علماى شیعه همانند میرزا محمد اخبارى، [[ابن فهد حلی، احمد بن محمد|ابن فهد حلى]]،[[فیض کاشانی، محمد بن شاهمرتضی|ملامحسن فیض کاشانى]]، [[مجلسی، محمدتقی|مجلسى اول]] و [[قاضی سعید قمی، محمدسعید بن محمدمفید|قاضى سعید قمى]] نیز قائل به تشیع ابن عربى بودهاند. | بنا به نوشتهى سید صالح موسوى خوانسارى شارح مناقب منسوب به ابن عربى علاوه بر [[شیخ بهایی، محمد بن حسین|شیخ بهایى]] و [[شوشتری، سید نورالله بن شریفالدین|قاضى نوراللّه شوشترى]] از دیگر علماى شیعه همانند میرزا محمد اخبارى، [[ابن فهد حلی، احمد بن محمد|ابن فهد حلى]]،[[فیض کاشانی، محمد بن شاهمرتضی|ملامحسن فیض کاشانى]]، [[مجلسی، محمدتقی|مجلسى اول]] و [[قاضی سعید قمی، محمدسعید بن محمدمفید|قاضى سعید قمى]] نیز قائل به تشیع ابن عربى بودهاند. | ||
علی شالچیان ناظر، پژوهشگر علوم اسلامی و آثار عرفانی برای رفع تناقضات در این زمینه، نوشته است: «برخی کوشیدهاند که با استناد به برخی نوشتههای محیالدین، اثبات کنند که محی الدین از اهل سنّت است؛ و برخی با استناد به نوشتههای دیگر وی، گفتهاند که او شیعۀ خالص است. حقیقتِ امر این است که در هر علم و فنی، افرادی وجود دارند که تخصّص و تبحّر و تجربه و تحقیقات ویژهای دارند و اینان همواره نقطه نظرهایِ خاصِّ خود را در مباحث مختلف دارند. در معارف نیز، قضیه همین گونه است؛ و افرادی که نگاهی عمیق و دقّت نظری خاص و تبحّری ویژه دارند همواره تحقیقاتی ویژه و نقطه نظرهایی خاصِ خود دارند که سبب میشود ایشان در چارچوب هیچ گروهی قرار نگیرند؛ یعنی دیدگاههایی دارند که خاصِّ خودشان است و با هیچ گروهی، دقیقا قابل انطباق نیست. ابن عربی نیز همین گونه است.» (ترجمه و شرح فصوص الحکم، ج1، ص 134) | |||
==ابن عربى، اجتهاد و حفظ حدیث== | ==ابن عربى، اجتهاد و حفظ حدیث== | ||
| خط ۷۱: | خط ۷۱: | ||
==اساتید ابن عربى== | ==اساتید ابن عربى== | ||
اساتید ابن عربی را میتوان به چند دسته تقسیم کرد که هر کدام در شکلگیری شخصیت علمی و عرفانی او نقش بسزایی داشتند: | |||
===اساتید علوم رسمی (قرائت، حدیث، فقه)=== | |||
۱. استادان قرائت قرآن: | |||
- ابوبکر محمد بن خلف بن صافی لخمی: ابن عربی در سال ۵۷۸ق در اشبیلیه نزد او علم قرائت و کتاب "الکافی" در قرائات هفتگانه را آموخت. | |||
- ابوالقاسم عبدالرحمن بن غالب شراط: از دیگر استادان قرائت او بود. | |||
۲.استادان حدیث: | |||
- ابومحمد عبدالحق بن محمد ازدی: ابن عربی حدیث و تمام نوشتههای او را در این علم فراگرفت. | |||
- عبدالصمد بن محمد حرستانی: نزد او صحیح مسلم را خواند و اجازه عامه دریافت کرد. | |||
- یونس بن یحیی عباسی هاشمی: صحیح بخاری و بسیاری کتب حدیث دیگر را به ابن عربی آموخت. | |||
===اساتید عرفان و تصوف=== | |||
۱. ابوجعفر عرینی: | |||
- اولین استاد عرفانی ابن عربی بود. | |||
- اگرچه نوشتن و خواندن نمیدانست، اما در تکامل معنوی در سطحی عالی قرار داشت. | |||
۲. ابوالعباس عرینی: | |||
- از مشایخ بزرگ عرفانی ابن عربی | |||
- ابن عربی بارها در [[الفتوحات المکیة (عثمان یحیی)|الفتوحات المکیة]] از او یاد کرده است | |||
۳. ابومدین مغربی (شعیب بن حسین): | |||
- از بزرگترین مشایخ تصوف در مغرب اسلامی | |||
- ابن عربی تحت تأثیر عمیق آموزههای او قرار گرفت | |||
۴. یوسف الگومی: | |||
- از مشایخ برجستهای که ابن عربی در رسالةالقدس از او نام برده است | |||
۵. صالح عدوی: | |||
- از دیگر استادان عرفانی ابن عربی | |||
۶. محمد بکری: | |||
- از مشایخ تصوف که ابن عربی از محضر او بهره برد | |||
===دیدارهای مهم=== | |||
ابن رشد: | |||
- ابن عربی در دوران کودکی با ابن رشد ملاقات کرد | |||
- این دیدار زمانی اتفاق افتاد که پدر ابن عربی، ابن رشد را به خانه دعوت کرده بود | |||
- ابن رشد از این دیدار بسیار خرسند شد و پیشبینی کرد که ابن عربی به مقامات بالایی دست خواهد یافت | |||
فاطمه قرطبی: | |||
- از زنان عارفه بزرگی که ابن عربی از محضر او بهره برد | |||
- در [[الفتوحات المکیة (عثمان یحیی)|الفتوحات المکیة]] از مقامات معنوی او یاد کرده است | |||
===ویژگیهای آموزشی=== | |||
ابن عربی در رسالةالقدس از ۵۵ شیخ نام برده که از محضر آنها بهره برده است. او همچنین: | |||
- از محدثان بزرگی چون [[ابن عساکر، علی بن حسن|ابن عساکر]] (صاحب [[تاریخ مدینة دمشق|تاریخ مدینه دمشق]]) و [[ابن بشکوال، خلف بن عبدالملک|ابن بشکوال]] اجازه روایت دریافت کرد | |||
- از [[ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی|ابوالفرج ابن جوزی]] اجازهنامههای عام و خاص داشت | |||
- همسرش مریم بنت محمد بن عبدون نیز سلوک عارفانه داشت و با او تعاملات معنوی داشت | |||
==وفات== | |||
ابن عربی سرانجام در شب جمعه ۲۸ ربیعالثانی سال ۶۳۸ هجری قمری (برابر با ۱۶ نوامبر ۱۲۴۰ میلادی) در سن ۷۸ سالگی در خانه قاضی محییالدین محمد زکیالدین در دمشق درگذشت و در دامنه کوه قاسیون، در محله صالحیه دمشق، به خاک سپرده شد. آرامگاه او هماکنون در دمشق زیارتگاه است در حال حاضر این منطقه در ناحیهى مسجد معروف «شیخ محییالدین» قرار دارد و به نام خود شیخ شهرت یافته است. | |||
==فرزندان== | |||
شیخ اکبر را دو فرزند پسر با نامهای «سعدالدّین محمّد» و «عمادالدّین ابوعبداللّه محمّد» بوده و گویى سعدالدّین محمد اهل حدیث بوده و شعر به نیکویى مىسروده و دیوان شعر او مشهور است، و هر دو در جوار قبر والدشان آرمیدهاند.گویا شیخ اکبر دخترى به نام «زینب» یا «زینت» نیز داشته و به گفتهى خود ابن عربى از ایّام طفولت خود«الهام علوى» را تلقى مىکرده و همسر او نیز، سلوکى عارفانه داشته است. | شیخ اکبر را دو فرزند پسر با نامهای «سعدالدّین محمّد» و «عمادالدّین ابوعبداللّه محمّد» بوده و گویى سعدالدّین محمد اهل حدیث بوده و شعر به نیکویى مىسروده و دیوان شعر او مشهور است، و هر دو در جوار قبر والدشان آرمیدهاند.گویا شیخ اکبر دخترى به نام «زینب» یا «زینت» نیز داشته و به گفتهى خود ابن عربى از ایّام طفولت خود«الهام علوى» را تلقى مىکرده و همسر او نیز، سلوکى عارفانه داشته است. | ||
==آثار == | ==آثار == | ||
ابن عربی را میتوان پرکارترین نویسنده در تاریخ عرفان اسلامی دانست. درباره تعداد آثار او میان محققان اختلاف نظر وجود دارد: | |||
📊 آمار آثار | |||
* - ابن عربی خود در نامهای در سال ۶۳۲ق از ۲۴۰ اثر نام برده است. | |||
* - عبدالوهاب شعرانی: ۴۰۰ اثر | |||
* - عبدالرحمن جامی: بیش از ۵۰۰ جلد | |||
* - عثمان یحیی: ۸۴۸ کتاب و رساله | |||
* - دکتر جهانگیری: ۵۱۱ اثر | |||
* - برخی منابع: تا ۴۰۰۰ اثر (به نقل از خود ابن عربی) | |||
📚 مهمترین آثار | |||
🔸 آثار اصلی و بنیادی | |||
* - فصوص الحکم (نگینهای حکمت) | |||
* - الفتوحات المکیة (گشایشهای مکّی) | |||
* - ترجمان الاشواق (ترجمان شوقها) | |||
* - عنقاء مغرب (ققنوس مغرب) | |||
🔸 رسالههای مهم | |||
* - رسالة القدس | |||
* - رسالة الانوار | |||
* - رسالة روح القدس | |||
* - الدرة الفاخرة | |||
* - حلیة الابدال | |||
* - مشکاة الانوار | |||
🔸 آثار تفسیری و قرآنی | |||
* - تفسیر القرآن الکریم | |||
* - ایجاز البیان فی الترجمة عن القرآن | |||
* - اشارات القرآن فی عالم الانسان | |||
* - تفسیر آية الکرسی | |||
* - رد المتشابه الی المحکم | |||
🔸 آثار فقهی و حدیثی | |||
* - کتاب الاحکام | |||
* - مختصر صحیح البخاری | |||
* - مختصر صحیح مسلم | |||
* - الاحادیث القدسیة | |||
🔸 آثار کلامی و فلسفی | |||
* - العبادلة | |||
* - الکبريت الاحمر | |||
* - مفتاح الغیب | |||
* - کشف المعانی | |||
🌟 ویژگیهای آثار | |||
موضوعات متنوع: | |||
* - عرفان نظری و عملی | |||
* - تفسیر و علوم قرآنی | |||
* - فقه و حدیث | |||
* - فلسفه و کلام | |||
* - علوم غریبه | |||
* - شعر و ادبیات | |||
🔸 سبک نگارش: | |||
* - زبانی رمزآمیز و نمادین | |||
* - مبتنی بر مکاشفات و الهامات | |||
* - ترکیب برهان و عرفان | |||
* - تأویلگرایی عمیق | |||
📖 شرحها و ترجمهها | |||
شرحهای مهم بر فصوص الحکم: | |||
* - شرح صدرالدین قونوی | |||
* - شرح عبدالرزاق کاشانی | |||
* - شرح داوود قیصری | |||
* - شرح عبدالرحمن جامی | |||
🔸ترجمهها به فارسی: | |||
* - ترجمه فصوص الحکم توسط محمدعلی موحد و صمد موحد | |||
* - ترجمه فتوحات مکیه توسط محمد خواجوی | |||
* - ترجمه ترجمان الاشواق توسط امیرحسین الهیاری | |||
💎 اهمیت آثار | |||
آثار ابن عربی بهویژه "فصوص الحکم" و "فتوحات مکیه" به عنوان: | |||
* - اساس عرفان نظری اسلامی | |||
* - منبع الهام برای مکاتب فلسفی-عرفانی | |||
* - متن درسی در حوزههای علمیه | |||
* - منبع پژوهشهای دانشگاهی | |||
بسیاری از این آثار هنوز به صورت نسخ خطی در کتابخانههای جهان نگهداری میشوند و زمینهای گسترده برای تحقیق و تصحیح فراهم کردهاند. | |||
==وابستهها== | ==وابستهها== | ||
| خط ۱۳۷: | خط ۲۶۵: | ||
[[الردود و النقود]] | [[الردود و النقود]] | ||
[[مجربات إبن عربي في الطب الروحاني]] | |||
[[الكبريت الأحمر]] | [[الكبريت الأحمر]] | ||
| خط ۱۶۳: | خط ۲۹۳: | ||
[[الفتوحات المکیة (چهارده جلدی)]] | [[الفتوحات المکیة (چهارده جلدی)]] | ||
[[فرهنگ واژههای فصوص الحکم]] | |||
[[شرح مشکلات الفتوحات المکیه]] | [[شرح مشکلات الفتوحات المکیه]] | ||
[[فصوص الحكم (تعليقات ابوالعلاء عفيفي)]] | [[فصوص الحكم (تعليقات ابوالعلاء عفيفي)]] | ||
[[شرح ابن عربی بر فصوص الحکم (میرآخوری)]] | |||
[[نصوص من التراث الصوفي الغرب إسلامي]] | [[نصوص من التراث الصوفي الغرب إسلامي]] | ||
| خط ۲۶۸: | خط ۴۰۲: | ||
[[کشف الغایات فی شرح ما اکتنفت علیه التجلیات (التجلیات الالهیه)]] | [[کشف الغایات فی شرح ما اکتنفت علیه التجلیات (التجلیات الالهیه)]] | ||
[[عنقا مغرب فی ختم الاولیاء و شمس المغرب]] | [[عنقا مغرب فی ختم الاولیاء و شمس المغرب]] | ||
[[عنقاء مغرب في ختم الأولیاء و شمس المغرب (ترجمه اللهیاری)]] | |||
[[تنزل الاملاک فی حرکات الافلاک]] | [[تنزل الاملاک فی حرکات الافلاک]] | ||
| خط ۲۹۸: | خط ۴۳۴: | ||
[[مواقع النجوم و مطالع اهله الاسرار و العلوم]] | [[مواقع النجوم و مطالع اهله الاسرار و العلوم]] | ||
[[شرح کتاب مواقع النجوم المسمی بطوالع منافع العلوم في مطالب مواقع النجوم]] | [[شرح کتاب مواقع النجوم المسمی بطوالع منافع العلوم في مطالب مواقع النجوم]] | ||
[[التنزلات الموصلیه فی اسرار الطهارات و الصلوات و الایام الاصلیه، أو، تنزل الاملاک فی حرکات الافلاک]] | [[التنزلات الموصلیه فی اسرار الطهارات و الصلوات و الایام الاصلیه، أو، تنزل الاملاک فی حرکات الافلاک]] | ||
| خط ۳۰۹: | خط ۴۴۵: | ||
[[إصطلاحات الصوفیة]] | [[إصطلاحات الصوفیة]] | ||
[[الخلوة المطلقه]] | [[الخلوة المطلقه]] | ||
| خط ۳۲۷: | خط ۴۶۱: | ||
[[الرسائل الثلاث]] | [[الرسائل الثلاث]] | ||
[[شرح فصوص الحکم للشيخ الاکبر ابن عربي]] | [[شرح فصوص الحکم للشيخ الاکبر ابن عربي]] | ||
| خط ۳۵۳: | خط ۴۸۵: | ||
[[تنبیهات علی علو الحقیقة المحمدیة و یلیه روح القدس فی محاسبة النفس؛ عقیدة فی التوحید؛ توجهات الحروف؛ الموعظة الحسنة؛ العجالة؛ الوصیة]] | [[تنبیهات علی علو الحقیقة المحمدیة و یلیه روح القدس فی محاسبة النفس؛ عقیدة فی التوحید؛ توجهات الحروف؛ الموعظة الحسنة؛ العجالة؛ الوصیة]] | ||
[[عجائب العرفان في تفسير إيجاز البيان في الترجمة عن القرآن]] | [[عجائب العرفان في تفسير إيجاز البيان في الترجمة عن القرآن]] | ||