بررسی و تحليل روايات «مکارم الأخلاق»: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
==سبک نگارش== | ==سبک نگارش== | ||
# تحلیلی و مقایسهای: نویسندگان با استفاده از رویکرد تحلیلی، به مقایسه و واکاوی روایات از منابع مختلف شیعه و اهل سنت میپردازند و تفاوتها و شباهتهای آنها را بررسی میکنند. <ref> متن کتاب، ص208-64،203</ref>. | # تحلیلی و مقایسهای: نویسندگان با استفاده از رویکرد تحلیلی، به مقایسه و واکاوی روایات از منابع مختلف شیعه و اهل سنت میپردازند و تفاوتها و شباهتهای آنها را بررسی میکنند. <ref> متن کتاب، ص208-64،203</ref>. | ||
# دستهبندی منظم: روایات و صفات اخلاقی در دستهها و جدولهای مشخصی طبقهبندی شدهاند که فهم و ارجاع به مطالب را آسانتر میکند. . <ref> متن کتاب، ص67-66</ref>. | # دستهبندی منظم: روایات و صفات اخلاقی در دستهها و جدولهای مشخصی طبقهبندی شدهاند که فهم و ارجاع به مطالب را آسانتر میکند. . <ref> متن کتاب، ص67-66</ref>. | ||
# توصیفی و تبیینی: برای هر صفت اخلاقی، تعاریف لغوی و اصطلاحی و همچنین توضیحات مستند از متون دینی ارائه شده است که به درک جامع مفاهیم کمک میکند.<ref>ر.ک: پیشگفتار، ص11- 13، مقدمه، ص15- 20</ref>. | # توصیفی و تبیینی: برای هر صفت اخلاقی، تعاریف لغوی و اصطلاحی و همچنین توضیحات مستند از متون دینی ارائه شده است که به درک جامع مفاهیم کمک میکند.<ref>ر.ک: پیشگفتار، ص11- 13، مقدمه، ص15- 20</ref>. | ||
نسخهٔ ۱۳ اکتبر ۲۰۲۵، ساعت ۰۷:۵۷
| بررسی و تحليل روايات «مکارم الأخلاق» | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | عبدی، حمزه (نويسنده)
پسندیده، عباس (نویسنده) پژوهشکده اخلاق و روانشناسی اسلامی ( سایر) |
| ناشر | مؤسسه علمی فرهنگی دار الحديث. سازمان چاپ و نشر |
| مکان نشر | ایران - قم |
| سال نشر | 1394ش |
| چاپ | 1 |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | ع2ب4 247/4 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
بررسی و تحلیل روایات «مکارم الأخلاق»، تألیف حمزه عبدی (متولد ۱۳۵۰ش) روانشناس و عضو هیئتعلمی پژوهشكده اخلاق و روانشناسی اسلامی و عباس پسندیده (متولد 1348ش- محلات) محقق، پژوهشگر و نویسنده است. این کتاب در حوزه حدیثپژوهی و اخلاق اسلامی نگاشته شده و به بررسی و تحلیل روایات مربوط به مکارم اخلاق، میپردازد.
اهمیت کتاب
اهمیت این کتاب را میتوان در موارد زیر خلاصه کرد:
- تحلیل جامع روایات «مکارم الأخلاق»: کتاب به بررسی و ارزشگذاری گونههای مختلف روایات «مکارم الأخلاق» پرداخته، تفاوتها و اشتراکات آنها را مشخص کرده و اعتبار علمی آنها را مورد سنجش قرار میدهد.
- تحلیل صفات کلیدی اخلاقی: با ارائه تعاریف لغوی، اصطلاحی و تبیین از متون دینی، به تحلیل تکتک صفات اخلاقی مطرح در روایات میپردازد که این امر درک عمیقتری از مفاهیم ارائه میدهد[۱].
ساختار
این کتاب شامل یک پیشگفتار، یک مقدمه و سه بخش اصلی است که بخش اول به مهمترین کتابهای مکارمالاخلاق، بخش دوم به بررسی و ارزشگذاری روایات مکارمالاخلاق و بخش سوم به تحلیل صفات این روایات اختصاص دارد.
سبک نگارش
- تحلیلی و مقایسهای: نویسندگان با استفاده از رویکرد تحلیلی، به مقایسه و واکاوی روایات از منابع مختلف شیعه و اهل سنت میپردازند و تفاوتها و شباهتهای آنها را بررسی میکنند. [۲].
- دستهبندی منظم: روایات و صفات اخلاقی در دستهها و جدولهای مشخصی طبقهبندی شدهاند که فهم و ارجاع به مطالب را آسانتر میکند. . [۳].
- توصیفی و تبیینی: برای هر صفت اخلاقی، تعاریف لغوی و اصطلاحی و همچنین توضیحات مستند از متون دینی ارائه شده است که به درک جامع مفاهیم کمک میکند.[۴].
گزارش محتوا
پیشگفتار: در این بخش، به اهمیت و جایگاه اخلاق در معارف اسلامی و ضرورت پرداختن به مفهوم «مکارم الأخلاق» تأکید میشود. هدف از پژوهش، ارائه رویکردی نوین برای تحلیل روانشناختی و روایی این آموزهها است تا ابعاد عمیقتر آنها کشف شود. همچنین از حمایت افراد و نهادهای علمی در انجام این پژوهش قدردانی میشود[۵].
مقدمه: این بخش به تبیین اهمیت «مکارم الأخلاق» بهعنوان یک اصطلاح جامع اسلامی میپردازد و کاستیهای رویکردهای قبلی را در تحلیل جامع این مفهوم از منظر روانشناختی و روایی بیان میکند. در ادامه، روششناسی پژوهش شامل شناسایی گونههای روایات، بررسی تفاوتها و اشتراکات آنها و ارزشگذاری علمیشان توضیح داده میشود[۶].
بخش اول: مهمترین کتابهای مکارم الأخلاق در قرنهای نخست هجری: این بخش به معرفی و بررسی کتابهای برجستهای میپردازد که در قرون اولیه هجری به موضوع مکارم اخلاق اختصاص یافتهاند. از جمله این کتب میتوان به «مکارم الأخلاق» اثر ابن ابی الدنیا، «مکارم الأخلاق و معالیها و محمود طرائقها» از ابن سهل السامری الخرائطی، «مکارم الأخلاق» طبرانی و «مکارم الأخلاق» طبرسی اشاره کرد. برای هر یک از این آثار، محتوا، سبک و رویکرد مؤلف در بیان مکارم اخلاق، مورد نقد و بررسی قرار میگیرد[۷].
بخش دوم: بررسی و ارزشگذاری گونههای روایات مکارم الأخلاق: در این بخش، نویسندگان به بررسی دقیق و دستهبندی گونههای مختلف روایات «مکارم الأخلاق» میپردازند. این روایات به چهار دسته اصلی تقسیم شده و در هر دسته، نقلها، سندها و متون آنها از منظر اعتبار و محتوا تحلیل میشوند. تفاوتها و اشتراکات روایات شیعه و اهلسنت در مورد این صفات با استفاده از جداول مقایسهای بهتفصیل بیان میشود تا تصویری جامع از گستره و تنوع این روایات ارائه گردد[۸].
بخش سوم: تحلیل صفات روایات مکارم الأخلاق: این بخش که گستردهترین بخش کتاب است، به تحلیل انفرادی هر یک از صفات اخلاقی مطرح در روایات «مکارم الأخلاق» میپردازد. هر صفت بهصورت جامع از سه منظر موردبررسی قرار میگیرد: تعریف لغوی (معنای کلمه در زبان عربی و فارسی)، تعریف اصطلاحی (مفهوم تخصصی صفت در علوم اسلامی) و بررسی در متون دینی (چگونگی بیان صفت در قرآن و روایات اهلبیت). صفاتی همچون یقین، قناعت، صبر، شکر، حلم، حسن خلق، سخاوت، غیرت، شجاعت، مروت، ورع، حیا، بر، صدق الحدیث، ادای امانت، صلة الرحم، اقراء الضیف، اطعام السائل، مکافاة علی الصنائع و عدم تذمم للجوار بهتفصیل واکاوی میشوند. این تحلیلها شامل بررسی ابعاد فردی، اجتماعی هر صفت و ارتباط آنها با یکدیگر است. در پایان این بخش، یک تحلیل نهایی از کلیت این صفات ارائه میشود که جایگاه و ارتباط آنها را در نظام اخلاقی اسلام و زندگی روزمره نشان میدهد[۹].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.