قدسیت و ساختار: جستاری در روایت‌شناسی تطبیقی متون قدسی

قدسیت و ساختار: جستاری در روایت‌شناسی تطبیقی متون قدسی
پدیدآوران	صالحی‌نیا، مریم (نویسنده)
ناشر	نگاه معاصر
مکان نشر	تهران
سال نشر	1394ش
شابک	‎978-964-9940-02-1
موضوع	قرآن - داستان‌ها - تحلیل روایی
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	4ق2ص / 88 BP

قدسیت و ساختار: جستاری در روایت‌شناسی تطبیقی متون قدسی تألیف مریم صالحی‌نیا (متولد 1353ش) پژوهشگر مطالعات قرآنی؛ این کتاب به تحلیل ساختاری روایت‌های مشترک قرآن و کتاب مقدس از منظر روایت‌شناسی تطبیقی می‌پردازد.

ساختار

کتاب در پنج فصل اصلی تنظیم شده است: 1) بررسی پیرامتنی، 2) تحلیل زیرمتنی، 3) مطالعه فرامتنی، 4) ساختار داستان، و 5) ویژگی‌های گفتمان. کتاب با مقدمه‌ای روش‌شناسانه آغاز و با سخن پایانی به نتیجه‌گیری می‌رسد.

گزارش کتاب

این اثر پژوهشی عمیق در حوزه مطالعات تطبیقی متون مقدس است که با رویکردی نوین به تحلیل روایت‌شناسی ساختاری قرآن و کتاب مقدس می‌پردازد. نویسنده با تکیه بر نظریه‌های روایت‌شناسی ساختارگرایانی چون پراپ، تودوروف، بارت و ژنت، به بررسی تطبیقی روایت‌های مشترکی مانند داستان آدم، نوح، ابراهیم، موسی و عیسی در دو متن مقدس پرداخته است.

در فصل اول، مؤلف به بررسی پیرامتن (عناصر حاشیه‌ای متن) شامل تاریخچه تدوین و سنت‌های تفسیری هر دو کتاب پرداخته است. فصل دوم به تحلیل روابط زیرمتنی بین قرآن و کتاب مقدس اختصاص دارد. فصل سوم با نگاهی فرامتنی، ارتباط این روایات را با اساطیر، افسانه‌ها و فرهنگ یونان بررسی کرده است.

فصل چهارم به تحلیل ساختار داستان‌ها با تمرکز بر طرح کیاسموس (ساختار قرینه‌ای) و رده‌بندی کنشگران پرداخته است. در فصل پایانی نیز ویژگی‌های گفتمان روایی شامل ترتیب، دیرش، بسامد، وجه و لحن مورد تحلیل قرار گرفته‌اند.

این کتاب از چند جهت حائز اهمیت است:

- استفاده از روش‌شناسی نوین روایت‌شناسی در تحلیل متون دینی

- بررسی تطبیقی ساختاری (نه محتوایی) روایت‌های مشترک

- تلفیق روش‌های مختلف روایت‌شناسی ساختارگرا

- ارائه الگوهای تحلیل قابل تعمیم به دیگر متون مقدس

این اثر برای پژوهشگران مطالعات قرآنی، کتاب مقدس، روایت‌شناسی و مطالعات تطبیقی ادیان منبعی ارزشمند محسوب می‌شود.

منابع مقاله

پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات