۱۴۶٬۵۳۱
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - '</div> '''' به '</div> '''') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۳۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات زندگینامه | |||
| عنوان = جاحظ | |||
| تصویر = NUR02166.jpg | |||
| | | اندازه تصویر = | ||
| توضیح تصویر = جاحظ، عمرو بن بحر | |||
| | | نام کامل = ابوعثمان عمرو بن بحر بن محبوب | ||
| | | نامهای دیگر = جاحظ، ابوعثمان عمرو بن بحر | ||
| | جاحظ البصری | ||
عمرو بن بحر الجاحظ | |||
ابیعثمان عمرو بن بحر بن محبوب | |||
| لقب = جاحظ (چشم برآمده)، حدقی | |||
| تخلص = | |||
| نسب = کنانی، لیثی | |||
| نام پدر = بحر | |||
| ولادت = ۱۵۰، ۱۶۰ یا ۱۴۶ قمری | |||
| محل تولد = بصره | |||
| کشور تولد = | |||
| محل زندگی = بصره، بغداد، سامرا | |||
| رحلت = ۲۵۵ یا ۲۵۶ قمری | |||
| شهادت = | |||
| مدفن = بصره | |||
| طول عمر = | |||
| نام همسر = | |||
| فرزندان = | |||
| خویشاوندان = یموت بن مزرع عبدی (خواهرزاده) | |||
| دین = اسلام | |||
| مذهب = معتزلی (جاحظیه) | |||
| پیشه = ادیب، متکلم، نویسنده | |||
| درجه علمی = | |||
| دانشگاه = | |||
| علایق پژوهشی = کلام، ادبیات عرب، حدیث، تفسیر، تاریخ، علوم طبیعی | |||
| منصب = | |||
| پس از = | |||
| پیش از = | |||
| اساتید = {{فهرست جعبه عمودی | [[ابوعبیده، معمر بن مثنی|ابوعبیده]] | [[اصمعی]] | [[ابوزید انصاری]] | [[نظامالاعرج، حسن بن محمد|نظام]]}} | |||
| مشایخ = | |||
| معاصرین = حنین بن اسحاق، سلمویه | |||
| شاگردان = یموت بن مزرع، محمد بن عبدالله بن ابودلهاث، محمد بن یزید نحوی، أبو بکر بن أبی داود | |||
| اجازه اجتهاد از = | |||
| آثار = {{فهرست جعبه عمودی | [[البيان و التبيين]] | [[البخلاء]] | [[الحیوان]] | [[البرصان و العرجان و العمیان و الحولان]] | [[البغال]] | [[التاج في أخلاق الملوك]]}} | |||
| سبک نوشتاری = | |||
| وبگاه = | |||
| امضا = | |||
| کد مؤلف = AUTHORCODE02166AUTHORCODE | |||
}} | |||
'''ابوعثمان عمرو بن بحر''' (۱۵۰ یا ۱۶۰-۲۵۵ یا ۲۵۶ق)، معروف به جاحظ، متکلم و ادیب معتزلی و نویسنده پرتألیف قرن سوم هجری بود. او در کلام، ادبیات عرب، حدیث، تفسیر، تاریخ و حتی علوم طبیعی سرآمد و در فنون گوناگون صاحب تألیف بود. از مهمترین آثار او میتوان به «[[البيان و التبيين|البیان و التبیین]]»، «[[البخلاء]]» و «[[كتاب الحيوان|الحیوان]]» اشاره کرد. جاحظ شاگرد استادانی چون [[ابوعبیده، معمر بن مثنی|ابوعبیده]]، [[اصمعی، عبدالملک بن قریب|اصمعی]]، [[انصاری، سعید بن اوس|ابوزید انصاری]] و نظام بود و گرایش سیاسی مشخصی نداشت و غالباً تابع جریانهای حاکم بود. | |||
او دایی [[عبدی، یموت بن مزرع|یموت بن مزرع عبدی]] است. | |||
== ولادت == | |||
ابوعثمان عمرو بن بحر بن محبوب کنانی لیثی، معروف به جاحظ، در بصره زاده شد. در تعیین تاریخ ولادت او بین سالهای ۱۴۶، ۱۵۰ و ۱۶۰ق اختلاف نظر وجود دارد. جدش زنگی و شتربان و از موالی بنی کنانه بود. او چهرهای زشت با چشمانی برآمده داشت و به همین مناسبت، به جاحظ (چشم برآمده) و حدقی لقب گرفت. وی در جوانی در بصره با فروش نان و ماهی امرار معاش میکرد. | |||
جاحظ | == اساتید == | ||
وى در لغت و ادبيات شاگرد [[ابوعبیده، معمر بن مثنی|ابوعبيده]]، [[اصمعی، عبدالملک بن قریب|اصمعى]] و [[انصاری، سعید بن اوس|ابوزيد انصارى]] و در كلام شاگرد [[نظامالاعرج، حسن بن محمد|نظّام]] و مصاحب و هم مباحثۀ حنين بن اسحاق و سلمويه مىباشد.جاحظ گرايش سياسى مشخصى نداشت و غالباً تابع جريانهاى حاكم بود. کتابهاى خود را به درباريان تقديم كرده، صله مىگرفت و تا آخر عمر به اين روش ارتزاق نمود.او در جوانى در بغداد و مدتى نيز در سامرا اقامت كرد و سپس به بصره بازگشت، همچنين به دمشق و انطاكيه نيز سفر كرد. جاحظ داراى هوش بسيار و حافظهاى قوى بود. به گفته مبرّد، وى شيفتۀ مطالعه بود و وقتى كتابى به دست مىگرفت تا تمام آن را نمىخواند كنارش نمىگذاشت. | |||
جاحظ در كلام، ادبيات عرب، حديث، تفسير، تاريخ و حتى علوم طبيعى سرآمد و در فنون گوناگون صاحب تأليف بود.وى توان آن را داشت كه بصورت مستدل با زيركى به اثبات مطلبى بپردازد و سپس با همان روش به ردّ آن اقدام نمايد. جاحظ به دروغپردازى شهرت داشت و احاديث را به سخره مىگرفت. خواهرزادهاش، يموت بن مزرّع او را بىدين خوانده است. با وجود اين گفتهاند کتابهايش داراى الفاظى شيوا و ساده است و در آنها تناسب معنا و لفظ از هرنوعى(عاميانه، ادبى و غيره)حفظ شده است و با داشتن برخى انحرافات، نقش مهمى در روشنسازى اذهان دارد. جاحظ به محتواى برخى آثارى كه مىنگاشت هيچگونه اعتقادى نداشت و صرفا در قبال پولى كه دريافت مىكرد به نگارش آنها اقدام مىنمود. | |||
== وفات == | |||
جاحظ در محرم سال 255 يا 256ق بر اثر بيمارى فلج و نقرس در بصره درگذشت. | |||
== آثار == | |||
كتاب «العثمانيه» كه بعداً خود مؤلف نقض آن را نوشت و نيز «كتاب النساء» که در برترى زنان نوشته از اين دستهاند. | كتاب «العثمانيه» كه بعداً خود مؤلف نقض آن را نوشت و نيز «كتاب النساء» که در برترى زنان نوشته از اين دستهاند. | ||
از جاحظ بيش از صد اثر برجاى مانده كه به موضوعات مختلف دينى، سياسى، تاريخى، علم اخلاق، پيشهها و اصناف، حيوانات، جغرافيا، جدل، بازيها، قصه و غيره مىپردازد. | از جاحظ بيش از صد اثر برجاى مانده كه به موضوعات مختلف دينى، سياسى، تاريخى، علم اخلاق، پيشهها و اصناف، حيوانات، جغرافيا، جدل، بازيها، قصه و غيره مىپردازد. | ||
==وابستهها== | |||
{{وابستهها}} | |||
[[التاج في أخلاق الملوك]] | |||
[[الرسائل الأدبية، رسائل الجاحظ]] | |||
[[شرح علی المائة كلمة لأميرالمومنين علی بن أبیطالب علیهالسلام (ابن میثم - عبدالوهاب -وطواط)]] | [[شرح علی المائة كلمة لأميرالمومنين علی بن أبیطالب علیهالسلام (ابن میثم - عبدالوهاب -وطواط)]] | ||
| خط ۵۲: | خط ۷۹: | ||
[[البخلاء]] | [[البخلاء]] | ||
[[التربيع و التدوير]] | |||
[[الأمل و المأمول]] | |||
[[فلسفة الجد و الهزل]] | |||
[[الدلائل و الاعتبار علی الخلق و التدبير]] | |||
[[مصطلحات نقدیة و بلاغیة في کتاب البیان و التبیین للجاحظ]] | |||
[[البرصان و العرجان و العمیان و الحولان]] | [[البرصان و العرجان و العمیان و الحولان]] | ||
[[التبصر بالتجارة في وصف ما یستظرف في البلدان من الأمتعه الرفیعة و الأعلاق النفیسة و الجواهر الثمینة]] | |||
[[المختار في الرد علي النصاري]] | |||
[[البغال]] | [[البغال]] | ||
[[ | [[الحنين إلى الأوطان]] | ||
[[تهذيب الأخلاق]] | |||
[[البيان و التبيين]] | |||
[[خمس رسائل (ثعالبی، جاحظ و...)]] | |||
[[الحیوان]] | [[الحیوان]] | ||
| خط ۶۳: | خط ۱۱۰: | ||
[[المحاسن و الأضداد]] | [[المحاسن و الأضداد]] | ||
[[ | [[تاج، آیین کشور داری در ایران و اسلام]] | ||
[[الجاحظ و كتابه في البلدان]] | |||
[[مجموعة رسائل (جاحظ)]] | |||
[[مطلوب کل طالب من کلام علی ابن ابیطالب]] | [[مطلوب کل طالب من کلام علی ابن ابیطالب]] | ||
| خط ۷۶: | خط ۱۲۷: | ||
[[رده:زندگینامه]] | [[رده:زندگینامه]] | ||
[[رده:متکلمان]] | |||
[[رده:ادیبان]] | |||