دیوان منوچهری دامغانی (مصحح آبادیان): تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۷: خط ۲۷:
}}
}}


'''دیوان منوچهری دامغانی''' تألیف احمد بن قوص منوچهری دامغانی (درگذشته ۴۳۲ق)، شاعر ایرانی سده پنجم هجری، به تصحیح و تحقیق راضیه آبادیان است. این اثر تصحیحی علمی و انتقادی از دیوان این شاعر، بر اساس کهن‌ترین دستنویس‌های موجود و با هدف ارائه متنی اصیل و به دور از تحریفات نسخه‌های متأخر انجام شده است.
'''دیوان منوچهری دامغانی''' تألیف [[منوچهری، احمد بن قوص|احمد بن قوص منوچهری دامغانی]] (درگذشته ۴۳۲ق)، شاعر ایرانی سده پنجم هجری، به تصحیح و تحقیق [[آبادیان، راضیه|راضیه آبادیان]] است. این اثر تصحیحی علمی و انتقادی از دیوان این شاعر، بر اساس کهن‌ترین دستنویس‌های موجود و با هدف ارائه متنی اصیل و به دور از تحریفات نسخه‌های متأخر انجام شده است.


==ساختار==
==ساختار==
خط ۳۳: خط ۳۳:


==گزارش کتاب==
==گزارش کتاب==
کتاب با یک پیش‌گفتار مفصل از مصحح آغاز می‌شود که در آن به شرح‌حال مفصل منوچهری دامغانی، معرفی ممدوحان او، سبک شعری و همچنین روش تصحیح متن پرداخته شده است. مصحح در این اثر، برای نخستین بار، با بررسی نزدیک به هشتاد دستنویس، چهل و پنج نسخه را برگزیده و پس از مقابلهٔ سطربه‌سطر آن‌ها، فهرستی جامع از اشعار تهیه کرده است. مبنای این تصحیح، شش دستنویس اصلی و شش دستنویس فرعی، همراه با استفاده از ده‌ها جنگ و جنگ‌واره بوده است. هدف اصلی مصحح، حفظ صورت اصیل ابیات و کنار نهادن خوانش‌های ساده‌شده‌ای است که در نسخه‌های متأخر رخنه کرده‌اند.
کتاب با یک پیش‌گفتار مفصل از مصحح آغاز می‌شود که در آن به شرح‌حال مفصل [[منوچهری، احمد بن قوص|منوچهری دامغانی]]، معرفی ممدوحان او، سبک شعری و همچنین روش تصحیح متن پرداخته شده است. مصحح در این اثر، برای نخستین بار، با بررسی نزدیک به هشتاد دستنویس، چهل و پنج نسخه را برگزیده و پس از مقابلهٔ سطربه‌سطر آن‌ها، فهرستی جامع از اشعار تهیه کرده است. مبنای این تصحیح، شش دستنویس اصلی و شش دستنویس فرعی، همراه با استفاده از ده‌ها جنگ و جنگ‌واره بوده است. هدف اصلی مصحح، حفظ صورت اصیل ابیات و کنار نهادن خوانش‌های ساده‌شده‌ای است که در نسخه‌های متأخر رخنه کرده‌اند.


در بخش متن اشعار، دیوان به ترتیب قالب‌های شعری تنظیم شده است: ابتدا قصاید، سپس قطعات و غزل‌ها، پس از آن مسمط‌ها (که از نوآوری‌های منوچهری است)، رباعی‌ها، بیت‌های پراکنده و در نهایت شعرهای منسوب به شاعر آورده شده‌اند. یکی از بخش‌های ارزشمند کتاب، «تعلیقات» است که در آن به توضیح دشواری‌های متن، معانی لغات و عبارات دشوار، شرح ابیات و همچنین اشاره به موارد اقتباس و تأثیرپذیری منوچهری از شاعران عرب و نیز تأثیر او بر شاعران پس از خود پرداخته شده است. در این بخش، اطلاعات ارزشمندی دربارهٔ اماکن، اشخاص، ممدوحان و تاریخ سرایش اشعار نیز ارائه گردیده است.
در بخش متن اشعار، دیوان به ترتیب قالب‌های شعری تنظیم شده است: ابتدا قصاید، سپس قطعات و غزل‌ها، پس از آن مسمط‌ها (که از نوآوری‌های [[منوچهری، احمد بن قوص|منوچهری]] است)، رباعی‌ها، بیت‌های پراکنده و در نهایت شعرهای منسوب به شاعر آورده شده‌اند. یکی از بخش‌های ارزشمند کتاب، «تعلیقات» است که در آن به توضیح دشواری‌های متن، معانی لغات و عبارات دشوار، شرح ابیات و همچنین اشاره به موارد اقتباس و تأثیرپذیری [[منوچهری، احمد بن قوص|منوچهری]] از شاعران عرب و نیز تأثیر او بر شاعران پس از خود پرداخته شده است. در این بخش، اطلاعات ارزشمندی دربارهٔ اماکن، اشخاص، ممدوحان و تاریخ سرایش اشعار نیز ارائه گردیده است.


مصحح در مقدمه به تحلیل محتوایی اشعار منوچهری نیز پرداخته و به ویژگی‌های سبکی او از جمله بازتاب چشمگیر عناصر طبیعی مانند رنگ، صوت و بو، و همچنین تأثیرپذیری گسترده از ادبیات عرب اشاره کرده است. همچنین با استناد به اشعاری که حاوی اشاره‌هایی به عقاید شیعی است، و با توجه به زادگاه او (دامغان) و اقامتش در ری، که هر دو از کانون‌های فعالیت شیعیان بوده‌اند، منوچهری را «شیعی و محب شیعیان» دانسته است. کتاب با نمایه‌های مختلف (از جمله نمایهٔ اشخاص، جای‌ها، کتاب‌ها و...) و همچنین فهرست منابع به پایان می‌رسد که دسترسی پژوهشگران به محتوای کتاب را بسیار تسهیل می‌کند. این اثر به عنوان منقح‌ترین و علمی‌ترین تصحیح از دیوان منوچهری دامغانی، منبعی ضروری برای پژوهشگران حوزهٔ ادبیات فارسی به شمار می‌آید.<ref>[https://literaturelib.com/books/13549 ر.ک.پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات]</ref>
مصحح در مقدمه به تحلیل محتوایی اشعار [[منوچهری، احمد بن قوص|منوچهری]] نیز پرداخته و به ویژگی‌های سبکی او از جمله بازتاب چشمگیر عناصر طبیعی مانند رنگ، صوت و بو، و همچنین تأثیرپذیری گسترده از ادبیات عرب اشاره کرده است. همچنین با استناد به اشعاری که حاوی اشاره‌هایی به عقاید شیعی است، و با توجه به زادگاه او (دامغان) و اقامتش در ری، که هر دو از کانون‌های فعالیت شیعیان بوده‌اند، [[منوچهری، احمد بن قوص|منوچهری]] را «شیعی و محب شیعیان» دانسته است. کتاب با نمایه‌های مختلف (از جمله نمایهٔ اشخاص، جای‌ها، کتاب‌ها و...) و همچنین فهرست منابع به پایان می‌رسد که دسترسی پژوهشگران به محتوای کتاب را بسیار تسهیل می‌کند. این اثر به عنوان منقح‌ترین و علمی‌ترین تصحیح از دیوان منوچهری دامغانی، منبعی ضروری برای پژوهشگران حوزهٔ ادبیات فارسی به شمار می‌آید.<ref>[https://literaturelib.com/books/13549 ر.ک.پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات]</ref>


==پانويس ==
==پانويس ==