مفتوح القلوب

مفتوح القلوب
پدیدآوران	حافظ، شمس‌‌الدين محمد (نویسنده) هروی، محمد بن محمد (گردآورنده) پورابریشم، احسان (مصحح)
ناشر	مجمع ذخائر اسلامی
مکان نشر	قم
سال نشر	1394ش
چاپ	اول
شابک	‎978-964-988-864-4
موضوع	حافظ، شمس‌الدین محمد، -۷۹۲ق - فال‌گیری:: حافظ، شمس‌الدین محمد، -۷۹۲ق - نقد و تفسیر:: شعر فارسی - قرن ۸ق:: فال‌گیری
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	7م4ه‍ / 5425 PIR

مفتوح القلوب تألیف محمد بن محمد هروی، به تصحیح احسان پورابریشم (متولد 1363ش)؛ مجموعه‌ای از حکایات تفأل به دیوان حافظ شیرازی است که در سده دهم هجری قمری گردآوری شده و به بررسی سنت تفأل زدن به اشعار حافظ و تأثیر آن در فرهنگ ایرانی می‌پردازد.

ساختار

این کتاب در یک جلد و شامل مقدمه مصحح، متن تصحیح شده کتاب و نسخه عکسی رنگی اثر است.

گزارش کتاب

مفتوح القلوب اثر محمد بن محمد هروی، از منابع ارزشمند در زمینه سنت تفأل به دیوان حافظ شیرازی است. این کتاب که در سده دهم هجری قمری تألیف شده، به بررسی پیشینه تفأل در فرهنگ ایرانی و اسلامی می‌پردازد و حکایات متعددی از تجارب افراد مختلف در تفأل به اشعار حافظ ارائه می‌دهد.

مؤلف در مقدمه کتاب از سفرهای متعدد خود به نواحی خراسان و ماوراءالنهر یاد کرده و اشاره می‌کند که چگونه با تفأل به دیوان حافظ رهسپار سفر عراق شده است. او طی ده سال سفر و بیست و یک سال اقامت، مشاهدات و شنیده‌های خود را درباره تأثیر اشعار حافظ در زندگی مردم گردآوری کرده است.

کتاب حاضر بر اساس نسخه منحصر به فردی تهیه شده که به شماره 578 در کتابخانه دانشگاه استانبول نگهداری می‌شود و در ربیع الثانی سال 989 هجری در دارالسلطنه استانبول توسط علاءالدین منصور شیرازی کتابت شده است. این نسخه شامل مقدمه محمد گلندام و متن اصلی مفتوح القلوب است.

از ویژگی‌های مهم این کتاب می‌توان به اشارات ارزشمند آن به فرهنگ و آداب اجتماعی دوران تألیف اشاره کرد، از جمله سنت "نثار اخلاص و تکبیر" به روح حافظ پیش از تفأل و نیز تفأل به دیوان جامی در دوران حیاتش. همچنین این اثر اطلاعات ارزشمندی در حوزه حافظ‌پژوهی ارائه می‌دهد و نشان می‌دهد چگونه خوانش اشعار حافظ توانسته بر گفتمان‌های سیاسی، ایدئولوژیک و اجتماعی تأثیر بگذارد.

اولین حکایت کتاب درباره شیخ زین‌الدین خوافی است که initially با حافظ مخالف بود اما پس از تفألی که به دیوان او زد، به ارادتمند حافظ تبدیل شد. این حکایت و دیگر روایات کتاب، نشان‌دهنده طیف گسترده ارادتمندان حافظ از عامه مردم تا ادیبان، صوفیان و شاهزادگان است.

تصحیح حاضر توسط احسان پورابریشم انجام شده و شامل مقدمه مفصلی درباره تاریخچه تفأل، شرح حال مؤلف و بررسی سبک شناختی اثر است. در پایان کتاب نیز نسخه عکسی رنگی اثر به همراه نمایه و مستندات ارائه شده است.

منابع مقاله

پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات