بررسی و تحلیل علمی و ادبی امثال و حکم پارسی

بررسی و تحلیل علمی و ادبی امثال و حکم پارسی
پدیدآوران	پارسا، سید احمد (نویسنده)
ناشر	پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
مکان نشر	تهران
سال نشر	1394
چاپ	اول
شابک	‎978-964-426-727-7
موضوع	ضرب‌المثل‌ها‌ی فا‌رسی‌ -- تا‌ریخ‌ و نقد,ضرب‌المثل‌ها‌ی ایرانی‌ -- تا‌ریخ‌ و نقد
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	PIR ۳۹۹۵/پ۲ب۴ ۱۳۹۴

بررسی و تحلیل علمی و ادبی امثال و حکم پارسی تألیف سید احمد پارسا (متولد 1323ش) پژوهشگر و محقق؛ این کتاب اولین پژوهشی است که به صورت همه‌جانبه به بررسی امثال و حکم فارسی به ویژه از نظر روساخت پرداخته و با روش توصیفی-تحلیلی به بررسی سه هزار مثل فارسی منتخب می‌پردازد.

ساختار

این کتاب در سه فصل اصلی سازماندهی شده است.

گزارش کتاب

کتاب «بررسی و تحلیل علمی و ادبی امثال و حکم پارسی» اثر سید احمد پارسا، پژوهشی جامع و پیشگام در حوزۀ مثل‌پژوهی است که به صورت همه‌جانبه به بررسی امثال فارسی به ویژه از منظر روساخت می‌پردازد. این اثر که در اصل پایاننامه دکتری مولف در سال 1382 بوده، توسط پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در سال 1394 با تیراژ 500 نسخه منتشر شده است.

در فصل اول کتاب، نویسنده به بررسی معانی مثل از نظر لغوی و اصطلاحی پرداخته و پس از تعریف حکمت، تفاوت بین مثل و حکمت را تبیین کرده است. همچنین مثل‌نماها از قبیل کنایه، تلویح، ایما و رمز را به تفصیل توضیح داده است.

فصل دوم به پیشینۀ مثل‌پژوهی در ایران اختصاص دارد. نویسنده در این فصل نتیجه می‌گیرد که بیشتر پژوهش‌های پیشین صرفاً به گردآوری امثال پرداخته‌اند و کمتر به تحلیل آنها توجه شده است، از این رو ضرورت تألیف کتاب حاضر را مورد تأکید قرار می‌دهد.

فصل سوم که هدف اصلی کتاب را تشکیل می‌دهد، به تجزیه و تحلیل علمی مثل‌ها می‌پردازد. در این فصل، نویسنده با انتخاب سه هزار مثل فارسی به شیوۀ نمونه‌گیری نظام‌مند از کتاب «دوازده هزار مثل فارسی و سی‌هزار معادل آنها»، به تحلیل محتوای این امثال پرداخته است. مباحث این فصل شامل تأثیر فرهنگ اسلامی بر امثال فارسی، تحلیل امثال پیشه‌ها، امثال و مناسبات قدرت، خانواده، جامعه، رفتار با همدیگر، امثال و ابزار، امثال و ادب پارسی، امثال و روان‌شناسی، تاریخ و امثال، و امثال و جغرافیا می‌شود.

یکی از بخش‌های قابل توجه این پژوهش، بررسی 305 مثل مربوط به مشاغل است که چهل شغل مختلف را دربر می‌گیرد. نویسنده این امثال را بر اساس مؤلفه‌های شغلی مانند ابزار، دارندگان پیشه‌ها و محیط کار دسته‌بندی کرده و به سه گروه امثال شهری، امثال روستایی و امثال مشترک طبقه‌بندی نموده است.

این کتاب با روش پژوهش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از تکنیک تحلیل محتوا، به بررسی نقادانۀ نقش عوامل و نهادهای جامعه‌شناسی و مردم‌شناسی همچون محیط، شیوۀ زندگی، جنسیت، مناسبات قدرت و دین بر مثل‌ها پرداخته و جایگاه امثال را در ادب فارسی به طور جامع تحلیل کرده است.

منابع مقاله

پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات