التكملة: تفاوت میان نسخهها
A-esmaeili (بحث | مشارکتها) (صفحهای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات کتاب | تصویر =NUR86038J1.jpg | عنوان = التكملة | عنوانهای دیگر = | پدیدآورندگان | پدیدآوران = فارسی، حسن بن احمد (نويسنده) بحر المرجان، کاظم (محقق) |زبان | زبان = عربی | کد کنگره = | موضوع = |ناشر | ناشر = عالم الکتب | مکان نشر = لبن...» ایجاد کرد) |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) |
||
| (۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۹: | خط ۹: | ||
|زبان | |زبان | ||
| زبان = عربی | | زبان = عربی | ||
| کد کنگره = | | کد کنگره =PJ ۶۱۳۱/ف۲ت۸ | ||
| موضوع = | | موضوع = متون قدیمی تا قرن ۱۴ زبان عربی - صرف | ||
|ناشر | |ناشر | ||
| ناشر = عالم الکتب | | ناشر = عالم الکتب | ||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''التکمله''' اثر ابوعلی حسن بن احمد بن عبدالغفار فارسی (288- 377ق) از علمای ادبیات نحو و لغت در موضوع ادبیات- لغت که توسط کاظم بحر المرجان تحقیق شده است. | '''التکمله''' اثر [[فارسی، حسن بن احمد|ابوعلی حسن بن احمد بن عبدالغفار فارسی]] (288- 377ق) از علمای ادبیات نحو و لغت در موضوع ادبیات- لغت که توسط [[بحر المرجان، کاظم|کاظم بحر المرجان]] تحقیق شده است. | ||
«التکمله» از جمله نگارشهای ارزشمند است که تمام مطالب و ابواب آن به لغت و صرف اختصاص یافته<ref>مقدمه، ص 11</ref>و نویسنده تنها در مواردی اندک و گذرا متعرض برخی از مسائل نحو در راستای استدلال بر مسائل صرفی در آن شده است.<ref>رک: همان، ص26</ref> محقق کتاب تاریخ نگارش آن را بین سالهای 365- 368 هجری قمری تخمین زده است.<ref>رک: همان، ص 37</ref> | «التکمله» از جمله نگارشهای ارزشمند است که تمام مطالب و ابواب آن به لغت و صرف اختصاص یافته<ref>مقدمه، ص 11</ref>و نویسنده تنها در مواردی اندک و گذرا متعرض برخی از مسائل نحو در راستای استدلال بر مسائل صرفی در آن شده است.<ref>رک: همان، ص26</ref> محقق کتاب تاریخ نگارش آن را بین سالهای 365- 368 هجری قمری تخمین زده است.<ref>رک: همان، ص 37</ref> | ||
بیشتر مصادری که نویسنده از آنها بهره برده است متعلق به مکتب بصره، مانند | بیشتر مصادری که نویسنده از آنها بهره برده است متعلق به مکتب بصره، مانند «[[كتاب سيبويه و يليه تحصيل عين الذهب من معدن جوهر الأدب في علم مجازات العرب|الکتاب]]» نوشته [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سیبویه]](متوفای 180ق)،<ref>رک: همان ص 38</ref>و همچنین نویسندگان مکتب کوفه مانند [[ثعلب، احمد بن یحیی|احمد بن یحیی]] معرف به [[ثعلب، احمد بن یحیی|ثعلب]](متوفای 291ق)،و برخی دیگر از مؤلفان نظیر [[رمانی، علی بن عیسی|علی بن عیسی رمانی]](متوفای 384ق) و [[سیرافی، حسن بن عبدالله|ابوسعید سیرافی]](متوفای 368ق) است.<ref>رک: همان، ص 44</ref> | ||
کتاب در دو قسمت تنظیم شده است. نخست قسمت پژوهشی است که محقق مطالب آن را در یک تمهید و دو فصل آورده است. شرح حال و زندگانی نویسنده به صورت مختصر مطالب تمهید را تشکیل داده است. در فصل اول به معرفی کتاب پرداخته شده و فصل دوم روش کتاب و مطالبی مختلف پیرامون آن مطرح شده است. محقق در خاتمه مباحث این قسمت به بیان تاثیر و نقش اثر مورد بحث در دیگر تألیفات پرداخته و در این راستا بر آثار مؤلفانی همچون [[ابن جنی، عثمان بن جنی|ابن جنی]]، و کتاب [[المخصص]] و [[الأمالي الشجرية|الامالی الشجریة]] تمرکز کرده است. قسمت دوم به متن تحقیق شده اختصاص دارد.<ref>رک: همان، ص 8</ref> نویسنده مطالب خود را در دو قسمت تنظیم کرده است. نخست مطالبی درباره تغییر در پایان کلمات بدون در نظر گرفتن اختلاف عاملها است. این بخش شامل مباحث تغییرات عارض بر کلمات به واسطه حرکت دادن ساکن، ساکن کردن متحرک، ابدال، زیادت یا نقصان حرف و... است که در حقیقت این گونه موارد بدون تغییر حاصل در عوامل در کلمات ایجاد میشود. | |||
کتاب در دو قسمت تنظیم شده است. نخست قسمت پژوهشی است که محقق مطالب آن را در یک تمهید و دو فصل آورده است. شرح حال و زندگانی نویسنده به صورت مختصر مطالب تمهید را تشکیل داده است. در فصل اول به معرفی کتاب پرداخته شده و فصل دوم روش کتاب و مطالبی مختلف پیرامون آن مطرح شده است. محقق در خاتمه مباحث این قسمت به بیان تاثیر و نقش اثر مورد بحث در دیگر | |||
دوم مباحثی در تغییر خود کلمات است. تثنیه و جمع، تخفیف همزه، مقصور و ممدود، تانیث و تذکیر، جمع مکسر، تصغیر، اماله و...از جمله مطالب مطرح شده در خصوص این قسمت است.<ref> رک: همان، ص 49- 50</ref> لازم به ذکر است نویسنده عنوان ابواب را بر موضوعات اصلی مطرح شده به اضافه قسمتهای آنها اطلاق نموده که به این صورت جمیع بابهای کتاب بالغ بر یکصد و بیست و یک باب شده است. <ref> رک: همان، ص 60</ref> | دوم مباحثی در تغییر خود کلمات است. تثنیه و جمع، تخفیف همزه، مقصور و ممدود، تانیث و تذکیر، جمع مکسر، تصغیر، اماله و...از جمله مطالب مطرح شده در خصوص این قسمت است.<ref> رک: همان، ص 49- 50</ref> لازم به ذکر است نویسنده عنوان ابواب را بر موضوعات اصلی مطرح شده به اضافه قسمتهای آنها اطلاق نموده که به این صورت جمیع بابهای کتاب بالغ بر یکصد و بیست و یک باب شده است. <ref> رک: همان، ص 60</ref> | ||
نویسنده در طرح مباحث اهتمام ویژهای به تعریف اصطلاحات و مفاهیم داشته و در این راستا سعی کرده تا تعریفهایی از وضوح کامل برخوردار باشند. به همین جهت در تکمیل تعریف برخی قواعد مانند اشمام، ادغام و... به کیفیت حرکت زبان و لبها در توضیح چنین مواردی توجه داده است. تعریفها منحصر به اصطلاحات و مفاهیم صرفی نشده بلکه شامل تعریف برخی اماکن و کلمات نیز | نویسنده در طرح مباحث اهتمام ویژهای به تعریف اصطلاحات و مفاهیم داشته و در این راستا سعی کرده تا تعریفهایی از وضوح کامل برخوردار باشند. به همین جهت در تکمیل تعریف برخی قواعد مانند اشمام، ادغام و... به کیفیت حرکت زبان و لبها در توضیح چنین مواردی توجه داده است. تعریفها منحصر به اصطلاحات و مفاهیم صرفی نشده بلکه شامل تعریف برخی اماکن و کلمات نیز شدهکه گاهی با ذکر نام مصدر همراه است.<ref>رک: همان، ص 71- 72</ref> | ||
وی گاهی برخی از احکام کلمات را ذکر کرده و به دنبال آن دلیل آن را آورده است و در این راستا گاهی به لفظ | وی گاهی برخی از احکام کلمات را ذکر کرده و به دنبال آن دلیل آن را آورده است و در این راستا گاهی به لفظ حکمتصریح کرده است.<ref>رک: همان، ص 73 </ref> اهمیت دادن به تقسیم مباحث به صورت فراگیر در تمام ابواب کتاب،<ref>رک: همان، ص 73</ref> کاربرد اصطلاحات منحصر به خود، کاربرد اصطلاحات طولانی مانند «الاسماء الجاریة علی افعالها» برای اسمای مشتق، و....<ref>رک: همان، ص 78- 80 </ref>کاربرد گسترده قیاس و همچنین بهرهگیری از اسقراء در قالب استشهاد به آیات، شعر و نثر، <ref> رک: همان، ص 81- 83 و ص 111 </ref> از جمله ویژگیهای نویسنده در طرح مباحث است. با این وجود عدم التزام به شیوهای یکسان در ذکر تعریفها در سراسر کتاب و همچنین تکرارهای که در این خصوص صورت گرفته از اشکالاتی است که بر روش نویسنده گرفته شده است.<ref> رک: همان، ص72</ref> | ||
محقق ضمن مقابله نسخهها و حرکت گذاری کلمات و تصحیح آن در موارد ضروری، تغییرات و تصرفات خود در متن را میان پرانتز قرار داده و در پاورقی به این امر اشاره نموده است. همچنین به موارد افزوده شده به متن و اختلاف عبارت در نسخههای مختلف اشاره کرده است. | محقق ضمن مقابله نسخهها و حرکت گذاری کلمات و تصحیح آن در موارد ضروری، تغییرات و تصرفات خود در متن را میان پرانتز قرار داده و در پاورقی به این امر اشاره نموده است. همچنین به موارد افزوده شده به متن و اختلاف عبارت در نسخههای مختلف اشاره کرده است. | ||
وی تلاش کرده حتیالامکان نقلقولها را مستندسازی نماید. آدرسدهیآیات، مستندسازی شواهد شعری، معرفی برخی از عالمان نحو و لغت، معرفی مکانها و شهرها، بیان و توضیح برخی از کلمات نامأنوس و دشوار از دیگر فعالیتهای محقق است. وی همچنین فهرستهایی فنی به آخر کتاب افزوده است.<ref>رک: همان، ص174- 177</ref> | وی تلاش کرده حتیالامکان نقلقولها را مستندسازی نماید. آدرسدهیآیات، مستندسازی شواهد شعری، معرفی برخی از عالمان نحو و لغت، معرفی مکانها و شهرها، بیان و توضیح برخی از کلمات نامأنوس و دشوار از دیگر فعالیتهای محقق است. وی همچنین فهرستهایی فنی به آخر کتاب افزوده است.<ref>رک: همان، ص174- 177</ref> | ||
==پانویس == | ==پانویس == | ||
<references/> | <references/> | ||
| خط ۵۴: | خط ۵۱: | ||
==وابستهها== | ==وابستهها== | ||
{{وابستهها}} | {{وابستهها}} | ||
[[المقتصد في شرح التكملة]] | |||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
[[رده:زبانشناسی، زبان و ادبیات]] | |||
[[رده:مقالات بازبینی | [[رده:زبان و ادبیات شرقی]] | ||
[[رده:مقالات بازبینی شده2 اردیبهشت 1404]] | |||
[[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ اردیبهشت 1404 توسط فاضل گرنه زاده]] | [[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ اردیبهشت 1404 توسط فاضل گرنه زاده]] | ||
[[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ اردیبهشت 1404 توسط فریدون سبحانی]] | [[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ اردیبهشت 1404 توسط فریدون سبحانی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۱ سپتامبر ۲۰۲۵، ساعت ۱۸:۲۷
| التكملة | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | فارسی، حسن بن احمد (نويسنده) بحر المرجان، کاظم (محقق) |
| ناشر | عالم الکتب |
| مکان نشر | لبنان - بیروت |
| سال نشر | 1419ق - 1999م |
| چاپ | 2 |
| موضوع | متون قدیمی تا قرن ۱۴ زبان عربی - صرف |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | PJ ۶۱۳۱/ف۲ت۸ |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
التکمله اثر ابوعلی حسن بن احمد بن عبدالغفار فارسی (288- 377ق) از علمای ادبیات نحو و لغت در موضوع ادبیات- لغت که توسط کاظم بحر المرجان تحقیق شده است.
«التکمله» از جمله نگارشهای ارزشمند است که تمام مطالب و ابواب آن به لغت و صرف اختصاص یافته[۱]و نویسنده تنها در مواردی اندک و گذرا متعرض برخی از مسائل نحو در راستای استدلال بر مسائل صرفی در آن شده است.[۲] محقق کتاب تاریخ نگارش آن را بین سالهای 365- 368 هجری قمری تخمین زده است.[۳]
بیشتر مصادری که نویسنده از آنها بهره برده است متعلق به مکتب بصره، مانند «الکتاب» نوشته سیبویه(متوفای 180ق)،[۴]و همچنین نویسندگان مکتب کوفه مانند احمد بن یحیی معرف به ثعلب(متوفای 291ق)،و برخی دیگر از مؤلفان نظیر علی بن عیسی رمانی(متوفای 384ق) و ابوسعید سیرافی(متوفای 368ق) است.[۵]
کتاب در دو قسمت تنظیم شده است. نخست قسمت پژوهشی است که محقق مطالب آن را در یک تمهید و دو فصل آورده است. شرح حال و زندگانی نویسنده به صورت مختصر مطالب تمهید را تشکیل داده است. در فصل اول به معرفی کتاب پرداخته شده و فصل دوم روش کتاب و مطالبی مختلف پیرامون آن مطرح شده است. محقق در خاتمه مباحث این قسمت به بیان تاثیر و نقش اثر مورد بحث در دیگر تألیفات پرداخته و در این راستا بر آثار مؤلفانی همچون ابن جنی، و کتاب المخصص و الامالی الشجریة تمرکز کرده است. قسمت دوم به متن تحقیق شده اختصاص دارد.[۶] نویسنده مطالب خود را در دو قسمت تنظیم کرده است. نخست مطالبی درباره تغییر در پایان کلمات بدون در نظر گرفتن اختلاف عاملها است. این بخش شامل مباحث تغییرات عارض بر کلمات به واسطه حرکت دادن ساکن، ساکن کردن متحرک، ابدال، زیادت یا نقصان حرف و... است که در حقیقت این گونه موارد بدون تغییر حاصل در عوامل در کلمات ایجاد میشود.
دوم مباحثی در تغییر خود کلمات است. تثنیه و جمع، تخفیف همزه، مقصور و ممدود، تانیث و تذکیر، جمع مکسر، تصغیر، اماله و...از جمله مطالب مطرح شده در خصوص این قسمت است.[۷] لازم به ذکر است نویسنده عنوان ابواب را بر موضوعات اصلی مطرح شده به اضافه قسمتهای آنها اطلاق نموده که به این صورت جمیع بابهای کتاب بالغ بر یکصد و بیست و یک باب شده است. [۸]
نویسنده در طرح مباحث اهتمام ویژهای به تعریف اصطلاحات و مفاهیم داشته و در این راستا سعی کرده تا تعریفهایی از وضوح کامل برخوردار باشند. به همین جهت در تکمیل تعریف برخی قواعد مانند اشمام، ادغام و... به کیفیت حرکت زبان و لبها در توضیح چنین مواردی توجه داده است. تعریفها منحصر به اصطلاحات و مفاهیم صرفی نشده بلکه شامل تعریف برخی اماکن و کلمات نیز شدهکه گاهی با ذکر نام مصدر همراه است.[۹]
وی گاهی برخی از احکام کلمات را ذکر کرده و به دنبال آن دلیل آن را آورده است و در این راستا گاهی به لفظ حکمتصریح کرده است.[۱۰] اهمیت دادن به تقسیم مباحث به صورت فراگیر در تمام ابواب کتاب،[۱۱] کاربرد اصطلاحات منحصر به خود، کاربرد اصطلاحات طولانی مانند «الاسماء الجاریة علی افعالها» برای اسمای مشتق، و....[۱۲]کاربرد گسترده قیاس و همچنین بهرهگیری از اسقراء در قالب استشهاد به آیات، شعر و نثر، [۱۳] از جمله ویژگیهای نویسنده در طرح مباحث است. با این وجود عدم التزام به شیوهای یکسان در ذکر تعریفها در سراسر کتاب و همچنین تکرارهای که در این خصوص صورت گرفته از اشکالاتی است که بر روش نویسنده گرفته شده است.[۱۴]
محقق ضمن مقابله نسخهها و حرکت گذاری کلمات و تصحیح آن در موارد ضروری، تغییرات و تصرفات خود در متن را میان پرانتز قرار داده و در پاورقی به این امر اشاره نموده است. همچنین به موارد افزوده شده به متن و اختلاف عبارت در نسخههای مختلف اشاره کرده است. وی تلاش کرده حتیالامکان نقلقولها را مستندسازی نماید. آدرسدهیآیات، مستندسازی شواهد شعری، معرفی برخی از عالمان نحو و لغت، معرفی مکانها و شهرها، بیان و توضیح برخی از کلمات نامأنوس و دشوار از دیگر فعالیتهای محقق است. وی همچنین فهرستهایی فنی به آخر کتاب افزوده است.[۱۵]
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.