التنقيح المشبع في تحرير أحکام المقنع

التنقيح المشبع في تحرير أحکام المقنع
پدیدآوران	م‍رداوی، ع‍ل‍ی ب‍ن‌ س‍ل‍یم‍ان (نويسنده) حارثی، مشعل بن قباس بن عائض (گردآورنده) مرزوقی بقمی، صالح بن زابن (سایر)
عنوان‌های دیگر	حاشیة التقیح من بدایة کتاب العاریة إلی نهایة کتاب الإقرار ** دراسة و تحقیق
ناشر	مکتبة الأصالة و التراث
مکان نشر	عربستان - مکه مکرمه
سال نشر	1423ق
چاپ	1
موضوع	م‍رداوی‌، ع‍ل‍ی ب‍ن‌ س‍ل‍ی‍م‍ان - نویسنده,م‍رداوی‌، ع‍ل‍ی ب‍ن‌ س‍ل‍ی‍م‍ان - نویسنده
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	BP ۱۷۹/۴۵/الف۲،م۷۰۲۸۱۸
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

التنقيح المشبع في تحرير أحكام المقنع و حاشيته، تألیف م‍رداوی، ع‍ل‍ی ب‍ن‌ س‍ل‍یم‍ان (۸۱۷–۸۸۵ق)، است که «مشعل بن قباس بن عائض حارثی» (معاصر)، آن را به‌عنوان پایان‌نامه کارشناسی ارشد در مطالعات اسلامی، مورد تحقیق و بررسی قرار داده است. التنقيح المشبع، به تشریح و توضیح مسائل فقهی و قواعد مربوط به آن اختصاص دارد.

انگیزه نگارش

انگیزه اصلی نگارش این پایان‌نامه، اهمیت بالای کتاب «التنقيح المشبع» است که به‌عنوان یکی از مهم‌ترین آثار مذهب حنبلی در فقه شناخته می‌شود. همچنین، انگیزه دیگری برای نگارش این پایان‌نامه، نیاز به یک تحقیق جامع و دقیق علمی بر روی این اثر بوده است.

ساختار

کتاب، شامل مقدمه و سه فصل است که در دو فصل اول زندگی و دوران مؤلف و خود کتاب التنقيح المشبع و نیز شیوه تحقیق آن مطرح شده است. در فصل سوم نیز متن مصحح و تحقیق‌شده کتاب ارائه شده است.

اهمیت کتاب

نقش محوری در فقه حنبلی: این کتاب به‌عنوان یکی از مهم‌ترین و معتبرترین متون فقهی در مذهب حنبلی شناخته می‌شود و توسط بسیاری از علمای متأخر مورد استناد و تدریس قرار گرفته است.

جایگاه علمی مؤلف: مؤلف، علّامه مرداوی، از علمای برجسته و مجتهد مذهب حنبلی محسوب می‌شود و تسلط او بر فقه و اصول آن، بر اعتبار این کتاب می‌افزاید.

گزارش محتوا

مباحث کتاب در سه فصل ارائه شده است:

• درباره مؤلف و زندگانی او و آثار او: از جمله اینکه این کتاب از مشهورترین کتب اوست که «المنقح» نیز نامیده شده و به مرداوی «صاحب التنقيح» نیز گفته شده است.

• درباره کتاب التنقيح المشبع: این کتاب یک اثر فقهی مهم است که بر اساس دو کتاب برجسته دیگر در مذهب حنبلی، یعنی «المقنع» تألیف ابن قدامه و «الإنصاف» تألیف خود مرداوی، بنا نهاده شده است و آن‌گونه که مؤلف در مقدمه آورده است، غرض از تألیف التنقيح، تلخیص کتاب «الإنصاف» و تحریر احکام «المقنع» بوده است.

این کتاب از منابع متعدد و معتبر فقهی و حدیثی نظیر "المذكر و المؤنث" و "مسائل الإمام أحمد" بهره برده است.

مؤلف، اصطلاحات علمی به‌کاررفته توسط نویسنده متن اصلی (المقنع) را تعریف می‌کند. وی گاهی برای یک اصطلاح، تعریفی دیگر را همراه با تنبیه بر آن، ذکر می‌نماید.

مؤلف به آرای مذهبی که در منابع مورد اعتمادش ذکر شده، ملتزم است. این التزام غالباً با عباراتی مانند «قال فلان» (فلان شخص گفت) در ابتدای عبارت منقول و با عبارت «انتهی» در پایان آن، مشخص شده است.

ارجاعات برای ارائه توضیحات بیشتر بدون زیاده‌گویی به‌کار رفته ‌است تا ایجاز حفظ شده و تمرکز بر پرسش اصلی باقی بماند.

روش تحقیق پایان‌نامه: در این پایان‌نامه، روش تحقیق با دقت و طبق اصول علمی انجام شده است. مراحل اصلی تحقیق، شامل استنساخ نسخ خطی بر اساس قواعد املای جدید، سپس مقایسه و تطبیق نسخه‌های مختلف موجود و ثبت تفاوت‌ها در حاشیه است. همچنین، واژگان و اصطلاحات دشوار در متن، در پانوشت توضیح داده شده و اعلام مشهور که در متن ذکر شده‌اند، معرفی گردیده‌اند. تمامی ادعاها و نقل قول‌ها به منابع اصلی و معتبر ارجاع داده شده و در صورت لزوم، توضیحاتی به‌عنوان تعلیق اضافه شده است. در پایان، فهرست‌های علمی جامعی از اعلام، کتاب‌ها، مصطلحات، مصادر و موضوعات برای سهولت استفاده و ارجاع در کتاب گنجانده شده است.

ویژگی‌ها

سبک نگارش در کتاب «التنقيح المشبع» دارای ویژگی‌های اصلی زیر است:

تنظیم بر اساس ابواب فقهی: مؤلف، کتاب خود را بر اساس فصل‌ها و ابواب شناخته‌شده فقهی و به‌ترتیب کتب فقهی مرتب کرده است.

تأکید بر مذهب حنبلی: التزام کامل به مذهب فقهی حنبلی و ارجاع به اقوال و آرای مشهور این مذهب، از ویژگی‌های بارز کتاب است.

تشریح اقوال مختلف: در صورت وجود اختلاف نظر بین فقها، مؤلف، اقوال مختلف را ذکر کرده و قول صحیح‌تر یا راجح‌تر را مشخص می‌کند.

دقت در نقل و ارجاع: مؤلف در نقل قول‌ها و ارجاعات علمی خود، از امانت و دقت بالایی برخوردار است.

اختصار و ایجاز: در مواردی که نیاز به تفصیل زیاد نباشد، مؤلف از بیان موجز استفاده می‌کند تا از اطاله کلام جلوگیری شود.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.