۱۴۴٬۵۹۹
ویرایش
جز
جایگزینی متن - ' ' به ''
بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - ' ' به '') |
||
| (۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۸: | خط ۸: | ||
|زبان | |زبان | ||
| زبان = عربی | | زبان = عربی | ||
| کد کنگره = | | کد کنگره =ح9 3714 PJA | ||
| موضوع = | | موضوع = | ||
|ناشر | |ناشر | ||
| خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
این اثر، نخستین کتاب از مجموعه «سلسلة اللغة و الأدب» است و نامی از محقق آن درج نشده است. محقق، واژههای دشوار را معنا نموده و متن کتاب را در برخی آثار دیگر پی گرفته است<ref>ر.ک: همان، ص20 و 28</ref>. او در پایان کتاب، تنبیهی را آورده و در آن به نکتهای از [[ابوحیان توحیدی، علی بن محمد|ابوحیان توحیدی]]، دانشمند و ادیب و فیلسوف ایرانی سده چهارم هجری، درباره رغبت مردم به کتب [[جاحظ، عمرو بن بحر|جاحظ]] اشاره کرده است<ref>ر.ک: همان، ص46-45</ref>. کتاب از هرگونه فهرستی تهی است. | این اثر، نخستین کتاب از مجموعه «سلسلة اللغة و الأدب» است و نامی از محقق آن درج نشده است. محقق، واژههای دشوار را معنا نموده و متن کتاب را در برخی آثار دیگر پی گرفته است<ref>ر.ک: همان، ص20 و 28</ref>. او در پایان کتاب، تنبیهی را آورده و در آن به نکتهای از [[ابوحیان توحیدی، علی بن محمد|ابوحیان توحیدی]]، دانشمند و ادیب و فیلسوف ایرانی سده چهارم هجری، درباره رغبت مردم به کتب [[جاحظ، عمرو بن بحر|جاحظ]] اشاره کرده است<ref>ر.ک: همان، ص46-45</ref>. کتاب از هرگونه فهرستی تهی است. | ||
== | ==انتساب دو رساله به نام «الحنین إلی الأوطان» به جاحظ== | ||
گفتنی است که شِکوائیههای گوناگونی در ادبیات عرب نوشته شده است که برخی از مهمترین آنها عبارت است از: 1 و 2- «الحنین إلی الأوطان» و «حُبّ الوطن» از عمرو بن بحر جاحظ (۱۶۰-۲۵۵ق)؛ 3-«الحنین إلی الأوطان» از موسی بن عیسی کسروی (سدۀ 3ق)؛ 4- «الحنین إلی الأوطان» از ابو طیب محمد بن احمد بن إسحاق، وشّاء (درگذشته 325ق) 4- «حنین الإبل إلی الأوطان» از ربیعه بصری؛ 5- «الشوق إلی الأوطان» از ابوحاتم سهل بن محمد بن سجستانی (درگذشته 255ق)؛ 6- «المناهل و الأعطان و الحنین إلی الأوطان» از حسن بن عبدالرحمن بن خلّاد رامهرمزی (درگذشته 360ق)؛ 8- أدب الغُرباء» از ابو فرج علی بن حسین اصفهانی (درگذشته در سالهای پس از 362ق)؛ 9- «الحنین إلی الأوطان» از ابوحیان علی بن محمد بن عباس توحیدی (درگذشته 418ق)؛ و 10- النزوع إلی الأوطان» از ابو سعد عبدالکریم بن محمد بن منصور سمعانی (562ق) | |||
2 | |||
3 | |||
از میان این «حَنینیهها» دو رساله با نامی مشابه به جاحظ منسوب شده است؛ یکی همین رساله و دیگری رسالهای از نامبردار جهان ادبیات عرب (ابن مرزبان). این در حالی است که نامی از این شِکوائیۀ جاحظ در آثار مورخان پیشینِ ادبیات عرب دیده نمیشد تا اینکه نسخۀ خطی آن در مجموعهای حاویِ 18 عنوان کتاب و رساله به نام جاحظ چاپ شد و پردهای از ابهام را در برابر پژوهشگران آثار جاحظ بالا بُرد. از آن پس، محققی به نام «حسن سندوسی» در کتاب خود (أدب الجاحظ) در انتساب این «الحنین» به جاحظ تردید افکند. هرچند محقق دیگری به نام «عبدالسلام هارون» با تأکید بر سه دلیل، آن را «جاحظیِ جاحظی» میداند. او میگوید: | |||
# کتاب با روش نگارش جاحظ نوشته شده است؛ | |||
# متن، شخصیتها و رخدادهای درون اثر از زمانۀ جاحظ فراتر نمیرود؛ | |||
# همانندیهای فراوانی میان نص کتاب با نص آثار دیگر جاحظ، که به «جاحظیه» شُهره است، دیده میشود. | |||
اما نشانههای دیگری هست که نسبت کتاب را از جاحظ میزداید: | |||
# نخست، اینکه پیشینیانْ کتابی را با این عنوان برای جاحظ به شمار نیاوردهاند مگر مجموعهای با 18 کتاب و رساله که بیشتر آنها از جاحظ است و در کتابخانه «داماد ابراهیم» در استانبول نگهداری میشود و بارها به نام او چاپ شده است؛ | |||
# محمد بن اسحاق «ندیم» در این باره، دو کتاب را توثیق نموده است: نخست، کتاب کسروی است، که آن را «حُبُّ الأوطان» نامیده است؛ و دوم، کتاب ابن مرزبان است؛ | |||
# ابن مرزبان نیز کتاب استاد خود «کسروی» را بارها توثیق نموده است؛ به ویژه آنکه او در مقدمهاش میگوید: من کتاب او را ورق زدم... دیدم که وی بسیاری از شعرها، رسالهها، خبرهای ناب و معناهای دقیق و لطیف این فن را رها نموده و در اثرش نیاورده است. پس من از کتاب او آنچه را که پسندیدهام برگرفتم. خود نیز شنیدههایم را به آن افزودم سپس مجموعۀ آنها را باببندی نمودم تا کار اصلیام به حاشیه نرود. | |||
همه این قرینهها جایی برای تردید نمیگذارد که متنی را که ابن مرزبان از آن سخن میگوید، همان کتاب استاد او «کسروی» است که متاسفانه، با انتساب به جاحظ طبع شده است.<ref>ر.ک: العطیة، جلیل، ص131-129</ref> | |||
==پانویس == | ==پانویس == | ||
| خط ۵۲: | خط ۵۳: | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
مقدمه نویسنده و متن کتاب. | مقدمه نویسنده و متن کتاب. | ||
# | #العطیة، جلیل، «النصوص المحققة: کتاب الحنین إلی الأوطان لأبی منصور محمد بن سهل الکرخی» البغدادی، المورد، ربیع 1987م، جلد 16 - عدد 1. | ||
https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/296411 | https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/296411 | ||