شرح الزرقاني علی موطاء الإمام مالك

شرح الزرقاني علی موطاء الإمام مالک
پدیدآوران	زرقانی، محمد بن عبد الباقی (نويسنده) ماجدی، نجیب (مصحح) ابو شباب، احمد عوض (مصحح) ابن صلاح، عثمان بن عبد الرحمن (نویسنده) أبی الفضل عبدالله بن محمد بن الصدیق (محقق)
عنوان‌های دیگر	رساله في وصل البلاغات الأربعة في الموطاء
ناشر	المکتبة العصرية
مکان نشر	لبنان - بیروت ** لبنان - صیدا
سال نشر	1430ق - 2009م
چاپ	1
شابک	‎-
زبان	عربی
تعداد جلد	4
کد کنگره	/م2 م8024 117/5 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

شرح الزرقاني علی موطأ الإمام مالک اثر محمد بن عبد الباقی بن یوسف زرقانی (1055- 1122ق)، شرحی است مزجی بر «المؤطأ» ابوعبدالله مالک بن انس اصبحی (۹۳- ۱۷۹ق).

کتاب حاضر، مهم‌ترين و مشهورترين اثر زرقانى است. اين شرح مزجى و نسبتا مختصر است و مؤلف در مقدمه آن اشاره كرده است كه از سال 1109ق كه در الازهر به قرائت و تدريس «المؤطأ» اشتغال يافته، درصدد نوشتن شرحى مفيد و موجز بر اين كتاب برآمده است. زرقانى در اين مقدمه، گزارشى از نسب و احوال مالک بن انس آورده، راويان او و كتابش را ذكر كرده و در ادامه به نسخه‌هاى «المؤطأ» و اختلافات كلى ميان آنها اشاره كرده است. زرقانى در شرح خود به ضبط كلمات، عرضه گزارش مختصر تاريخى در باب احوال راویان و اعلام روايات، مسائل نحوى متن روايت و نظاير اينها توجه داشته است. او در اين شرح، به اقوال لغويان، نحويان و محدثان گذشته، از جوهرى (متوفى 887ق) گرفته تا سيوطى (متوفى 911ق) نيز توجه داشته و مخصوصا اشاره كرده است كه مقصودش از تعبير «حافظ» در اين اثر، ابن حجر عسقلانى است. شرح زرقانى از شروح مشهور و رايج «المؤطأ» در ادوار اخير است و تاكنون بارها چاپ شده است.

شروح بسیاری برای «المؤطأ» نوشته شده است؛ اما شرح زرقانی، به دلیل ویژگی‌های خاصی که دارد، بیشتر موردتوجه قرار گرفته است. مهم‌ترین ویژگی این شرح، آن است که شارح از نظر مختصر و کوتاه‌بودن عبارات یا تفصیل و شرح‌دادن طولانی و مفصل آنها، حد وسط را رعایت نموده و همین امر باعث گردیده است این شرح در میان طلاب و دانش‌پژوهان، از بیشترین استقبال نسبت به سایر شروح «المؤطأ» برخوردار باشد. اما بااین‌حال باید به این نکته نیز اذعان نمود که این شرح از نظر اصالت، استقصا، احاطه و استقلال رأی، با سایر شروح قدیمی علمای مالکی، قابل‌مقایسه نیست و همان‌طور که از لابه‌لای مطالب کتاب مشخص است، زرقانی از این شروح، بسیار بهره برده است. وی بیشترین مطالبی که در کتاب خود ذکر نموده را از دو منبع اصلی گرفته است: «التمهيد» ابن عبدالبر و «فتح الباري» ابن حجر عسقلانی.

منابع مقاله

1. مقدمه کتاب.
2. احمدیان، مینا، «دانشنامه جهان اسلام»، زیر نظر غلامعلی حداد عادل، تهران، بنیاد دائرةالمعارف اسلامی، چاپ اول، 1395.