۱۴۶٬۷۳۵
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| (۲۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | |||
| تصویر =NUR00776J1.jpg | |||
| عنوان =جمهرة اللغة | |||
| پدیدآوران = | |||
[[بعلبکی، رمزی]] (محقق و مقدمهنویس) | |||
| | |||
[[ابن درید، محمد بن حسن]] ( | [[ابن درید، محمد بن حسن]] (نویسنده) | ||
| زبان =عربی | |||
|زبان | | کد کنگره =PJ 6622 /الف2ج8 | ||
| موضوع = | |||
زبان عربی - واژهنامهها | |||
|کد کنگره | | ناشر = | ||
دار العلم للملايين | |||
| مکان نشر =بیروت - لبنان | |||
|موضوع | | سال نشر = 1987 م | ||
|ناشر | |||
|مکان نشر | |||
|سال نشر | |||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE00776AUTOMATIONCODE | |||
== | | چاپ =1 | ||
| تعداد جلد =3 | |||
'''جمهرة اللغة'''، اثر [[ابن درید، محمد بن حسن|ابوبكر محمد بن حسن الازدى البصرى]]، معروف به [[ابن درید، محمد بن حسن|ابن دريد]]، لغت شناس، نحوى، اديب و شاعر معروف عرب از نخستين فرهنگهاى لغت عرب است كه منشأ پيدايش | | کتابخانۀ دیجیتال نور =00776 | ||
| کتابخوان همراه نور =00776 | |||
| کد پدیدآور = | |||
| پس از = | |||
| پیش از = | |||
}} | |||
{{کاربردهای دیگر| جمهره (ابهامزدایی)}} | |||
'''جمهرة اللغة'''، اثر [[ابن درید، محمد بن حسن|ابوبكر محمد بن حسن الازدى البصرى]]، معروف به [[ابن درید، محمد بن حسن|ابن دريد]]، لغت شناس، نحوى، اديب و شاعر معروف عرب از نخستين فرهنگهاى لغت عرب است كه منشأ پيدايش کتابهاى لغت بعد از خود نيز بوده است. | |||
مؤلف در مقدمه كتابش ضمن تجليل از كتاب [[العين]] [[خلیل بن احمد|خليل]]، گفته كه سبب تأليف جمهره، دشوارى استفاده از [[العين]] است و افزوده كه براى جمهره نظام الفبايى را اصل قرار داده است تا سودمندتر باشد و مراجعه كنندگان سرگردان نشوند. | مؤلف در مقدمه كتابش ضمن تجليل از كتاب [[العين]] [[خلیل بن احمد|خليل]]، گفته كه سبب تأليف جمهره، دشوارى استفاده از [[العين]] است و افزوده كه براى جمهره نظام الفبايى را اصل قرار داده است تا سودمندتر باشد و مراجعه كنندگان سرگردان نشوند. | ||
== ساختار == | == ساختار == | ||
كتاب با دو مقدمه از محقق و مؤلف آغاز شده است. مؤلف، كتاب خود را بر اساس ترتيب حروف الفباء و با ملاك حروف اصلى كلمه و محوريت لام الفعل و سپس فاء الفعل تنظيم كرده است. | كتاب با دو مقدمه از محقق و مؤلف آغاز شده است. مؤلف، كتاب خود را بر اساس ترتيب حروف الفباء و با ملاك حروف اصلى كلمه و محوريت لام الفعل و سپس فاء الفعل تنظيم كرده است. | ||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
جلد اول: | جلد اول: | ||
در مقدمه اول كه مقدمهاى تحقيقى است به زندگى مؤلف، و كتاب او، چگونگى تحقيق كتاب، و روش استفاده از كتاب براى دستيابى به واژههاى مورد نظر را پرداخته شده است. | در مقدمه اول كه مقدمهاى تحقيقى است به زندگى مؤلف، و كتاب او، چگونگى تحقيق كتاب، و روش استفاده از كتاب براى دستيابى به واژههاى مورد نظر را پرداخته شده است. | ||
نویسنده در مقدمهاش از انگيزه خود در نگارش اين اثر و روش تألیف و استفاده از آن سخن گفته است. وى از شيوه خليل در كتاب [[العين]] كه كلمات را براساس مخرجهاى حروف، گردآورده و از حرف «ع»، كه از پايينترين مخرج صوتى در حلق خارج مىگردد، شروع مىشود و به حرف «م»، كه از بالاترين مخرج صوتى، يعنى لبها، ادا مىشود، خاتمه مىيابد، پيروى نكرده و لغات را بر اساس حروف الفبا منظم كرده است. | |||
همچنين علت نامگذارى كتاب را چنين توضيح مىدهد كه چون جمهور (اكثر) لغاتى كه عرب استفاده مىكند در اين كتاب گرد آمده است، آن را به جمهرة اللغه نامگذارى كرده است. | همچنين علت نامگذارى كتاب را چنين توضيح مىدهد كه چون جمهور (اكثر) لغاتى كه عرب استفاده مىكند در اين كتاب گرد آمده است، آن را به جمهرة اللغه نامگذارى كرده است. | ||
| خط ۶۶: | خط ۴۷: | ||
#ابواب ثنائى صحيح مدغم (مضاعف) | #ابواب ثنائى صحيح مدغم (مضاعف) | ||
#ابواب ثنائى متكرر ملحق به رباعى | #ابواب ثنائى متكرر ملحق به رباعى | ||
#ابواب ثلاثى صحيح با | #ابواب ثلاثى صحيح با زيرمجموعههايش. | ||
در ابواب ثلاثى صحيح ضمن اين كه ترتيب حروف هجا رعايت شده و لام الفعل نقش محورى دارد، هر كلمهاى كه مبنا قرار گرفته و معنا مىشود به دنبالش كلمات ديگرى كه با جابهجايى حروف همان كلمه به دست مىآيند (تقليبات)، ذكر شده و معنا مىشوند، نظير كارى كه خليل در كتاب «[[العين]]» انجام داده است. | در ابواب ثلاثى صحيح ضمن اين كه ترتيب حروف هجا رعايت شده و لام الفعل نقش محورى دارد، هر كلمهاى كه مبنا قرار گرفته و معنا مىشود به دنبالش كلمات ديگرى كه با جابهجايى حروف همان كلمه به دست مىآيند (تقليبات)، ذكر شده و معنا مىشوند، نظير كارى كه خليل در كتاب «[[العين]]» انجام داده است. | ||
| خط ۹۶: | خط ۷۷: | ||
كتاب جمهرة اللغة نخستينبار از 1344ش در حيدرآباد دكن به چاپ رسيد. بسيارى از نويسندگان اين كتاب را تلخيص و بازبينى كردهاند: از جمله ابوعمر زاهد، معروف به غلام ثَعلب (متوفى 345ق) و صاحببن عَبّاد (متوفى 385ق). | كتاب جمهرة اللغة نخستينبار از 1344ش در حيدرآباد دكن به چاپ رسيد. بسيارى از نويسندگان اين كتاب را تلخيص و بازبينى كردهاند: از جمله ابوعمر زاهد، معروف به غلام ثَعلب (متوفى 345ق) و صاحببن عَبّاد (متوفى 385ق). | ||
ابن تيانى اندلسى (متوفى 436ق) نيز كتاب الموعَب را، در جمع بين مطالب [[العين]] و جمهره، نوشته كه مختصر الجمهرة نيز ناميده شده است. ابوالعلاء مَعَرّى (متوفى 449ق) شواهد شعرى جمهره را به نثر درآورده و در سه جزء شرح كرده است با عنوان نثر شواهد الجمهرة. يحيىبن مُعْطى مغربى (متوفى 628ق) جمهره را به نظم كشيده و آن را نظم الجمهرة ناميده است. | |||
در انتهاى اثر فهارس كتاب كه بالغ بر 20 فهرست است ذكر شده كه از آن جمله است: فهرست آيات، احاديث، مثلها، اشعار، اعلام، شهرها، ابدال، اضداد. | در انتهاى اثر فهارس كتاب كه بالغ بر 20 فهرست است ذكر شده كه از آن جمله است: فهرست آيات، احاديث، مثلها، اشعار، اعلام، شهرها، ابدال، اضداد. | ||
| خط ۱۰۳: | خط ۸۴: | ||
#متن و مقدمه كتاب، | #متن و مقدمه كتاب، | ||
# | #دايرةالمعارف بزرگ اسلامى، جلد سوم، صص994-505 | ||
==وابستهها== | |||
{{وابستهها}} | |||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
[[رده: زبان و ادبیات عربی]] | |||