مجموعة رسائل في علوم الحدیث

مجموعة رسائل في علوم الحدیث
پدیدآوران	نسائی، احمد بن علی (نويسنده) خطیب بغدادی، احمد بن علی (نویسنده) أبو عطایا، نصر ( محقق) ندوی، مصطفی ابو سلیمان ( مقدمه نويس)
ناشر	دار الکتب العلمية
مکان نشر	لبنان - بیروت
سال نشر	1413ق - 1993م
چاپ	1
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	/ن5م3 115 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

مجموعة رسائل في علوم الحدیث، شامل شش رساله حدیثی است که در آن، مسائلی مانند شناسایی راویان احادیث و طبقات آنان و آداب حدیث‌شناسی بیان می‌شود. این رساله‌ها که با تحقیق نصر ابوعطایا و مقدمه مصطفی ابوسلیمان ندوی منتشر شده، از دو شخصیت جداگانه به شرح ذیل است:

• سه رساله تألیف حافظ و محدث مشهور قرن سوم هجری قمری، ابوعبدالرحمن احمد بن شعیب بن على بن سنان بن بحر خراسانی نسائى معروف به ابوعبدالرحمن نسائی (215-303ق):

تسمية فقهاء الأمصار من الصحابة فمن بعدهم

• نسائی در این اثر فهرستی از اسامی تعدادی از صحابه و تابعین ارائه کرده و هیچ توضیحی بر آن نیفزوده است. مثلا او امام علی(ع) و عبدالله بن مسعود را از فقیهان اهل کوفه دانسته است.

الطبقات

• نسائی در اینجا راویان احادیث را به چند طبقه تقسیم کرده و برای هر طبقه، اسامی تعدادی از روایتگران را ثبت نموده است. مثلا «عبدالکریم ابوامیه»، «لیث بن ابی‌سلیم» و «حجّاج بن ارطاة» را از ضعیفان شمرده است.

تسمية من لم يرو عنه غير رجل واحد

• نسائی در این رساله، کسانی را معرفی کرده است که فقط یک راوی از آنان روایتی را نقل کرده است. مانند «عبدالله بن دینار» که فقط «اسماعیل بن عیاش» از او سخنی نقل کرده است.
• سه رساله نوشته ادیب، محدث، سخنور و مورخ شافعی اشعری قرن پنجم هجری قمری، ابوبکر احمد بن على بن ثابت، معروف به خطیب بغدادى (392-463ق):

الإجازة للمعدوم و المجهول

• خطیب بغدادى در رساله مذکور به این پرسش پاسخ می‌دهد: آیا دادن اجازه نقل روایت به معدوم (مانند پسری که هنوز متولد نشده است) یا شخص مجهول و نامشخص، صحیح است یا نه؟ و حکم معلّق کردن آن اجازه به شرطی مانند «أجَزتُ لمن شاء» چیست؟

مختصر نصیحة إلی أهل الحدیث

• نگارنده در این رساله بر این مطلب تأکید دارد که نقل روایت، متفاوت از درایت است و راوی باید عنایت اصلی خودش را بر درایت و تفقه قرار دهد و زمان مناسب برای فقیه شدن، دوران جوانی است. به‌گفته او در نزد شافعی، از دانشور گزافه‌گو سخن به میان آمد، گفت: این مانند هیزم‌کشی است که شبانه و نادیده هیزم‌ها را برمی‌دارد و شاید در میان آن، ماری باشد و به او نیش بزند.

الرحلة في طلب الحدیث

• خطیب بغدادى در این رساله بعد از اشاره به سفر موسی(ع) در طلب علم، اسامی صحابه و تابعینی را ذکر کرده که برای دستیابی به احادیث به مسافرت پرداختند *عمر بن ابی‌سلمه گوید به اوزاعی گفتم من تو را از 4 روز قبل تاکنون گرامی داشتم ولی از تو بیش از 30 روایت نشنیدم! گفت: جابر بن عبدالله بار سفر بست و به مصر رفت و از عقبه بن عامر از یک روایت پرسید و بازگشت ولی تو شنیدن 30 روایت در 4 روز را کم می‌شماری؟!

منابع مقاله

• مقدمه و متن کتاب.