ديوان ابن شرف القيرواني: تفاوت میان نسخهها
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - '( ' به '(') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - ' ' به '') |
||
| (۷ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | {{جعبه اطلاعات کتاب | ||
| تصویر = | | تصویر =NUR132914J1.jpg | ||
| عنوان = | | عنوان = ديوان ابن شرف القيرواني | ||
| عنوانهای دیگر = | | عنوانهای دیگر = | ||
| پدیدآورندگان | | پدیدآورندگان | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[ | [[ابن شرف قیروانی، محمد بن ابوسعید]] (نويسنده) | ||
[[ | [[حسن، حسن ذکري]] (محقق) | ||
|زبان | |زبان | ||
| زبان = عربی | | زبان = عربی | ||
| کد کنگره = | | کد کنگره =1362 9د / 3827 PJA | ||
| موضوع = | | موضوع = شعر عربي - قرن 5ق. | ||
|ناشر | |ناشر | ||
| ناشر = | | ناشر =مکتبة الکليات الأزهرية | ||
| مکان نشر = | | مکان نشر =مصر - قاهره | ||
| سال نشر = | | سال نشر =1983م | ||
| کد اتوماسیون = | | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE132914AUTOMATIONCODE | ||
| چاپ = | | چاپ =يکم | ||
| شابک = | | شابک =977-11-0066-1 | ||
| تعداد جلد = | | تعداد جلد = | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور = | ||
| کتابخوان همراه نور = | | کتابخوان همراه نور = | ||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''ديوان ابن شرف القيرواني'''، اثر [[ابن شرف، ابوعبدالله محمد بن ابىسعید جُذامى قیروانى]] (ح 390-460ق/1000-1067م)، شاعر، ادیب و ناقد مغربى. | '''ديوان ابن شرف القيرواني'''، اثر [[ابن شرف قیروانی، محمد بن ابوسعید|ابن شرف، ابوعبدالله محمد بن ابىسعید جُذامى قیروانى]] (ح 390-460ق/1000-1067م)، شاعر، ادیب و ناقد مغربى. | ||
اسلوب، صورتبندی و معانی و افکار انباشته در اشعار ابن | اسلوب، صورتبندی و معانی و افکار انباشته در اشعار [[ابن شرف قیروانی، محمد بن ابوسعید|ابن شرف]]، حکایت از شخصیت شعری خاص و بینظیر وی دارد. | ||
==انگیزه محقق و جایگاه دیوان== | ==انگیزه محقق و جایگاه دیوان== | ||
محقق مینویسد: برای رساله دکتری با موضوع «حرکت ادبی و انتقادی در دربار معز بن بادیس»، مقداری از اشعار ابن شرف قیروانی را که ندیم و شاعر ابن بادیس بود، مطالعه کردم، اسلوب، صورتبندی و معانی و افکار انباشته در آن، که حکایت از شخصیت شعری خاص و بینظیر وی داشت، مرا به تعجب واداشت. پس از کاوش دریافتم که اثری از دیوان وی یا حتی جزیی از آن، در نسخههای خطی و چاپی یافت نمیشود و جز ابیات پراکنده، چیزی از آن باقی نمانده است بر آن شدم تا اقدام به جمع آن نمایم و نیز دریافتم که مسائل سیاسی و فرهنگی مهمی در شعر ابن شرف در عصر طلایی مغرب عربی وجود دارد که نمیتوان از آن چشم پوشید. | محقق مینویسد: برای رساله دکتری با موضوع «حرکت ادبی و انتقادی در دربار معز بن بادیس»، مقداری از اشعار [[ابن شرف قیروانی، محمد بن ابوسعید|ابن شرف قیروانی]] را که ندیم و شاعر [[ابن بادیس، عبدالحمید|ابن بادیس]] بود، مطالعه کردم، اسلوب، صورتبندی و معانی و افکار انباشته در آن، که حکایت از شخصیت شعری خاص و بینظیر وی داشت، مرا به تعجب واداشت. پس از کاوش دریافتم که اثری از دیوان وی یا حتی جزیی از آن، در نسخههای خطی و چاپی یافت نمیشود و جز ابیات پراکنده، چیزی از آن باقی نمانده است بر آن شدم تا اقدام به جمع آن نمایم و نیز دریافتم که مسائل سیاسی و فرهنگی مهمی در شعر [[ابن شرف قیروانی، محمد بن ابوسعید|ابن شرف]] در عصر طلایی مغرب عربی وجود دارد که نمیتوان از آن چشم پوشید. | ||
محقق با تحقیق از منابع و مصادر مطمئن و دقت در ضبط اشعار، به تبویب، توضیح و شرح برخی موارد پرداخته است<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص2-4</ref>. | محقق با تحقیق از منابع و مصادر مطمئن و دقت در ضبط اشعار، به تبویب، توضیح و شرح برخی موارد پرداخته است<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص2-4</ref>. | ||
==محتوای شعر ابن شرف== | ==محتوای شعر ابن شرف== | ||
دیوان ابن شرف بنا به نقل ابن دحیه در | دیوان ابن شرف بنا به نقل [[ابن دحیه، عمر بن حسن|ابن دحیه]] در «[[المطرب من أشعار أهل المغرب]]»، پنج مجلد بوده است<ref>ر.ک: همان، ص28</ref>. | ||
وی در دیوان خود، انواع اغراض شعری از قبیل مدح، هجا (به مقدار کم)، غزل و رثا، وصف و فخر، زهد و عتاب را دارد، اما گریه بر قیروان و رثای آن و ناله بر ایامی که در آنجا بوده غلبه دارد که یأس و بیهوده بودن بر آن سایه انداخته و سبب آزار و تأسف شاعر شده است<ref>ر.ک: همان، ص30-31</ref>. | وی در دیوان خود، انواع اغراض شعری از قبیل مدح، هجا (به مقدار کم)، غزل و رثا، وصف و فخر، زهد و عتاب را دارد، اما گریه بر قیروان و رثای آن و ناله بر ایامی که در آنجا بوده غلبه دارد که یأس و بیهوده بودن بر آن سایه انداخته و سبب آزار و تأسف شاعر شده است<ref>ر.ک: همان، ص30-31</ref>. | ||
حزن و درد و شکایت از زمان و مظالم و فتنههای آن سبب شده تا اشعار وی جانسوز گشته، قلبهای مجروح را به درد میآورد و مسافرتهای وی از شمال آفریقا تا اندلس، نهتنها گشایشی در روحیه او ایجاد نکرد، بلکه بر خستگی وی افزود و در شعر وی نمودار گشت. | حزن و درد و شکایت از زمان و مظالم و فتنههای آن سبب شده تا اشعار وی جانسوز گشته، قلبهای مجروح را به درد میآورد و مسافرتهای وی از شمال آفریقا تا اندلس، نهتنها گشایشی در روحیه او ایجاد نکرد، بلکه بر خستگی وی افزود و در شعر وی نمودار گشت. | ||
ابن شرف توجه خاصی به شعر لغز (با ایهام و سربسته و دوپهلو) داشت که نوعی تمرین فکری است و این از علاقه ابن شرف به فنون مختلف بدیع که در مقاماتش نمایان است، ناشی میشود؛ کمااینکه تفکر اغتراب که ناشی از احساس غربت وی در خارج از قیروان و بروز حوادث غمانگیز آن است، در شعر وی آشکار و از نشانههای ادبیات وی شده است. | |||
[[ابن شرف قیروانی، محمد بن ابوسعید|ابن شرف]] توجه خاصی به شعر لغز (با ایهام و سربسته و دوپهلو) داشت که نوعی تمرین فکری است و این از علاقه ابن شرف به فنون مختلف بدیع که در مقاماتش نمایان است، ناشی میشود؛ کمااینکه تفکر اغتراب که ناشی از احساس غربت وی در خارج از قیروان و بروز حوادث غمانگیز آن است، در شعر وی آشکار و از نشانههای ادبیات وی شده است. | |||
حسن صیاغ، سلیسی معانی و الفاظ، قوت ترکیب، سهل و ظریف بودن افکار، روش نیکو و متقن، برای او منزلتی خاص بین شاعران قرن پنجم هجری اندلس ایجاد کرده بود<ref>ر.ک: همان، ص32-30</ref>. | حسن صیاغ، سلیسی معانی و الفاظ، قوت ترکیب، سهل و ظریف بودن افکار، روش نیکو و متقن، برای او منزلتی خاص بین شاعران قرن پنجم هجری اندلس ایجاد کرده بود<ref>ر.ک: همان، ص32-30</ref>. | ||
محقق، دیوان ابن شرف را بر اساس حروف الفبای قافیه، مرتب کرده است. | محقق، دیوان ابن شرف را بر اساس حروف الفبای قافیه، مرتب کرده است. | ||
ملحق دیوان، اشعاری است که به ابن شرف یا شعرای دیگر نسبت دادهاند که بیشتر اشعار، بین ابن شرف و فرزندش جعفر بوده است. | |||
ملحق دیوان، اشعاری است که به ابن شرف یا شعرای دیگر نسبت دادهاند که بیشتر اشعار، بین [[ابن شرف قیروانی، محمد بن ابوسعید|ابن شرف]] و فرزندش جعفر بوده است. | |||
فهرستهای آیات، ابیات شعری، کتب متن و حاشیهها، اعلام و شخصیتها، مکانها، قبائل و موضوعات، پایانبخش کتاب میباشند. | فهرستهای آیات، ابیات شعری، کتب متن و حاشیهها، اعلام و شخصیتها، مکانها، قبائل و موضوعات، پایانبخش کتاب میباشند. | ||
| خط ۵۷: | خط ۶۲: | ||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
[[رده:زبانشناسی، زبان و ادبیات]] | |||
[[رده:مقالات بازبینی | [[رده:زبان و ادبیات شرقی]] | ||
[[رده:زبان و ادبیات عربی]] | |||
[[رده:مقالات بازبینی شده2 اسفند 1403]] | |||
[[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ اسفند 1403 توسط عباس مکرمی]] | [[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ اسفند 1403 توسط عباس مکرمی]] | ||
[[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ اسفند 1403 توسط محسن عزیزی]] | [[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ اسفند 1403 توسط محسن عزیزی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۳۰ اوت ۲۰۲۵، ساعت ۱۱:۱۴
| ديوان ابن شرف القيرواني | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن شرف قیروانی، محمد بن ابوسعید (نويسنده) حسن، حسن ذکري (محقق) |
| ناشر | مکتبة الکليات الأزهرية |
| مکان نشر | مصر - قاهره |
| سال نشر | 1983م |
| چاپ | يکم |
| شابک | 977-11-0066-1 |
| موضوع | شعر عربي - قرن 5ق. |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | 1362 9د / 3827 PJA |
ديوان ابن شرف القيرواني، اثر ابن شرف، ابوعبدالله محمد بن ابىسعید جُذامى قیروانى (ح 390-460ق/1000-1067م)، شاعر، ادیب و ناقد مغربى.
اسلوب، صورتبندی و معانی و افکار انباشته در اشعار ابن شرف، حکایت از شخصیت شعری خاص و بینظیر وی دارد.
انگیزه محقق و جایگاه دیوان
محقق مینویسد: برای رساله دکتری با موضوع «حرکت ادبی و انتقادی در دربار معز بن بادیس»، مقداری از اشعار ابن شرف قیروانی را که ندیم و شاعر ابن بادیس بود، مطالعه کردم، اسلوب، صورتبندی و معانی و افکار انباشته در آن، که حکایت از شخصیت شعری خاص و بینظیر وی داشت، مرا به تعجب واداشت. پس از کاوش دریافتم که اثری از دیوان وی یا حتی جزیی از آن، در نسخههای خطی و چاپی یافت نمیشود و جز ابیات پراکنده، چیزی از آن باقی نمانده است بر آن شدم تا اقدام به جمع آن نمایم و نیز دریافتم که مسائل سیاسی و فرهنگی مهمی در شعر ابن شرف در عصر طلایی مغرب عربی وجود دارد که نمیتوان از آن چشم پوشید.
محقق با تحقیق از منابع و مصادر مطمئن و دقت در ضبط اشعار، به تبویب، توضیح و شرح برخی موارد پرداخته است[۱].
محتوای شعر ابن شرف
دیوان ابن شرف بنا به نقل ابن دحیه در «المطرب من أشعار أهل المغرب»، پنج مجلد بوده است[۲].
وی در دیوان خود، انواع اغراض شعری از قبیل مدح، هجا (به مقدار کم)، غزل و رثا، وصف و فخر، زهد و عتاب را دارد، اما گریه بر قیروان و رثای آن و ناله بر ایامی که در آنجا بوده غلبه دارد که یأس و بیهوده بودن بر آن سایه انداخته و سبب آزار و تأسف شاعر شده است[۳].
حزن و درد و شکایت از زمان و مظالم و فتنههای آن سبب شده تا اشعار وی جانسوز گشته، قلبهای مجروح را به درد میآورد و مسافرتهای وی از شمال آفریقا تا اندلس، نهتنها گشایشی در روحیه او ایجاد نکرد، بلکه بر خستگی وی افزود و در شعر وی نمودار گشت.
ابن شرف توجه خاصی به شعر لغز (با ایهام و سربسته و دوپهلو) داشت که نوعی تمرین فکری است و این از علاقه ابن شرف به فنون مختلف بدیع که در مقاماتش نمایان است، ناشی میشود؛ کمااینکه تفکر اغتراب که ناشی از احساس غربت وی در خارج از قیروان و بروز حوادث غمانگیز آن است، در شعر وی آشکار و از نشانههای ادبیات وی شده است.
حسن صیاغ، سلیسی معانی و الفاظ، قوت ترکیب، سهل و ظریف بودن افکار، روش نیکو و متقن، برای او منزلتی خاص بین شاعران قرن پنجم هجری اندلس ایجاد کرده بود[۴].
محقق، دیوان ابن شرف را بر اساس حروف الفبای قافیه، مرتب کرده است.
ملحق دیوان، اشعاری است که به ابن شرف یا شعرای دیگر نسبت دادهاند که بیشتر اشعار، بین ابن شرف و فرزندش جعفر بوده است.
فهرستهای آیات، ابیات شعری، کتب متن و حاشیهها، اعلام و شخصیتها، مکانها، قبائل و موضوعات، پایانبخش کتاب میباشند.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.