ابونزار، حسن بن صافی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - ' ' به ''
جز (جایگزینی متن - ' ' به '')
 
(۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱۰: خط ۱۰:
| نسب = مدحجی قحطانی؛
| نسب = مدحجی قحطانی؛
| نام پدر = ابو الحسن صافی بن عبداﷲ بن نزار؛
| نام پدر = ابو الحسن صافی بن عبداﷲ بن نزار؛
| ولادت = 489ق؛
| ولادت = 489ق؛
| محل تولد = دارالرقیق (غرب بغداد)؛
| محل تولد = دارالرقیق (غرب بغداد)؛
| کشور تولد = عراق امروز ؛
| کشور تولد = عراق امروز؛
| محل زندگی = عراق امروز، سوریه؛
| محل زندگی = عراق امروز، سوریه؛
| رحلت = 568ق؛
| رحلت = 568ق؛
خط ۲۱: خط ۲۱:
| فرزندان =  
| فرزندان =  
| خویشاوندان =  
| خویشاوندان =  
| دین = اسلام؛
| دین = اسلام؛
| مذهب =‌ شافعی؛  
| مذهب =‌ شافعی؛  
| پیشه = ‌ادیب، نحوشناس؛
| پیشه = ‌ادیب، نحوشناس؛
| منصب = درباری؛
| منصب = درباری؛
| پس از =  
| پس از =  
| پیش از =  
| پیش از =  
| اساتید = فصیحی، احمد اشنهی، ابوعبدالله مغربی قیروانی، ابوالفتح ابن برهان، اسعد میهنی؛
| اساتید = فصیحی، احمد اشنهی، ابوعبدالله مغربی قیروانی، ابوالفتح ابن برهان، اسعد میهنی؛
| مشایخ = ابوطالب زینبی؛
| مشایخ = ابوطالب زینبی؛
‌| معاصرین = ابن‌عساکر، عمادالدین کاتب اصفهانی، ابن منیر، ابن قیسرانی، شریف واسطی، جمال‌الدین محمد بن علی اصفهانی، اتابک زنگی، نورالدین زنگی؛
‌| معاصرین = ابن‌ عساکر، عمادالدین کاتب اصفهانی، ابن منیر، ابن قیسرانی، شریف واسطی، جمال‌الدین محمد بن علی اصفهانی، اتابک زنگی، نورالدین زنگی؛
  ‌ | شاگردان = ابن ابی جراده، ابوالفتح بلطی، شمیم حلّی؛
  ‌| شاگردان = ابن ابی جراده، ابوالفتح بلطی، شمیم حلّی؛
| اجازه اجتهاد از =  
| اجازه اجتهاد از =  
| درجه علمی = ‌ادیب، نحوشناس؛
| درجه علمی = ‌ادیب، نحوشناس؛
خط ۴۰: خط ۳۷:
| علایق پژوهشی =  
| علایق پژوهشی =  
| سبک نوشتاری =  
| سبک نوشتاری =  
| آثار = 1- المسائل العشر المتعبات الی حشر، 2- الحاوی؛
| آثار = 1- المسائل العشر المتعبات الی حشر، 2-الحاوی؛
| وبگاه =  
| وبگاه =  
| امضا =  
| امضا =  
| کد مؤلف = AUTHORCODE60952AUTHORCODE
| کد مؤلف = AUTHORCODE60952AUTHORCODE
}}
}}
''' اَبونِزار، حسن بن ابی الحسن صافی ''' (۴۸۹- ۵۶۸ ق / ۱۰۹۶- ۱۱۷۳ م)، ‌ادیب و نحوشناس، ملقب به ملک النحاة،  
''' اَبونِزار، حسن بن ابی الحسن صافی''' (۴۸۹- ۵۶۸ ق / ۱۰۹۶- ۱۱۷۳ م)، ‌ادیب و نحوشناس، شافعی مذهب، ملقب به ملک النحاة،  


دانسته‌های ما دربارۀ ابونزار برگرفته از نوشته‌های دو مورخ معاصر او یعنی [[ابن عساکر، علی بن حسن|ابن‌ عساکر]] (نقل شفاهی ازخود ابونزار) و [[عمادالدین کاتب اصفهانی]] است.
دانسته‌های ما دربارۀ ابونزار برگرفته از نوشته‌های دو مورخ معاصر او یعنی [[ابن عساکر، علی بن حسن|ابن‌ عساکر]] (نقل شفاهی ازخود ابونزار) و [[عمادالدین کاتب اصفهانی]] است.
خط ۹۳: خط ۹۰:
==شاگردان، راویان==
==شاگردان، راویان==


از جمله شاگردان ابونزار در نحو می‌توان از ابوالفتح بلطی و شمیم حلّی نام برد. ابن عساکر و ابوبکر باقلانی از وی روایت کرده و ابوالمحاسن فضل بن عقیل و ابونصر محمد بن هبهالله از راویان شعر او بوده‌اند.
از جمله شاگردان ابونزار در نحو می‌توان از ابوالفتح بلطی و شمیم حلّی نام برد. [[ابن عساکر، علی بن حسن|ابن عساکر]] و [[باقلانی، محمد بن طیب|ابوبکر باقلانی]] از وی روایت کرده و [[ابوالمحاسن فضل بن عقیل]] و [[ابونصر محمد بن هبةالله]] از راویان شعر او بوده‌اند.
 
وی همچنین با بزرگانی چون عمادالدین کاتب و ابن المنقی مراوده و مکاتبه داشت.
وی همچنین با بزرگانی چون عمادالدین کاتب و ابن المنقی مراوده و مکاتبه داشت.
   
   


==ملک النحاة==
==ملک النحاة==


با اینکه ابونزار لقب ملک النحاه به خود داده بود و اصرار تمام داشت که همه او را به این لقب بخوانند، نیز با آنکه عمادالدین فضایل و مراتب دانش او را ستوده و حتی گاه به آراء و اقوالش نیز استناد شده، اما او در واقع نکتۀ تازه‌ای نیاورده است.
با اینکه ابونزار لقب ملک النحاة به خود داده بود و اصرار تمام داشت که همه او را به این لقب بخوانند، نیز با آنکه عمادالدین فضایل و مراتب دانش او را ستوده و حتی گاه به آراء و اقوالش نیز استناد شده، اما او در واقع نکتۀ تازه‌ای نیاورده است.


لقب ملک النحاتی او نیز سخت مورد استهزای ابن منیر قرار گرفته.  
لقب ملک النحاتی او نیز سخت مورد استهزای ابن منیر قرار گرفته.  
خط ۱۱۱: خط ۱۱۰:
نثر ابونزار با توجه به چند نمونه‌ای که بر جای مانده و بیشتر شامل مکاتبات وی با عمادالدین کاتب است، نثری نسبتاً روان و بی‌آلایش است. دیوان شعری نیز به وی نسبت داده‌اند. گرچه عمادالدین کاتب و سمعانی از اشعارش تمجید بسیار کرده‌اند و خود نیز با غرور و تکبر اشعارش را برتر از قصاید لبید، اخطل و جریر می‌دانست، اما در حقیقت هیچ‌گونه نوآوری و یا ظرافت قابل توجهی در اشعارش به چشم نمی‌خورد و تنها ویژگی آن دوری نسبی از تعقیدات لفظی و معنوی است، هر چند که توجه شدید او به شعر کهن عرب و مضامین جاهلی، این روانی را هم گاه خدشه‌دار کرده است.
نثر ابونزار با توجه به چند نمونه‌ای که بر جای مانده و بیشتر شامل مکاتبات وی با عمادالدین کاتب است، نثری نسبتاً روان و بی‌آلایش است. دیوان شعری نیز به وی نسبت داده‌اند. گرچه عمادالدین کاتب و سمعانی از اشعارش تمجید بسیار کرده‌اند و خود نیز با غرور و تکبر اشعارش را برتر از قصاید لبید، اخطل و جریر می‌دانست، اما در حقیقت هیچ‌گونه نوآوری و یا ظرافت قابل توجهی در اشعارش به چشم نمی‌خورد و تنها ویژگی آن دوری نسبی از تعقیدات لفظی و معنوی است، هر چند که توجه شدید او به شعر کهن عرب و مضامین جاهلی، این روانی را هم گاه خدشه‌دار کرده است.


آنچه امروز از اشعار وی باقی مانده، قریب ۳۵۰ بیتی است که عمادالدین وابن عساکر آورده‌اند و به ندرت چند بیتی نیز در مآخذ دیگر می‌توان یافت. بخش بزرگی از ۲۴۹ بیتی که عمادالدین کاتب ذکر کرده، مربوط به مکاتبات و معاتبات ابونزار با خود اوست و مضمون اصلی سایر اشعار او مدح حضرت پیامبر اکرم(ص)، معاتبات و یا مهاجات او با افراد مختلف و یا معارضه با قصاید شعرای پیشین است. در این میان مرثیه‌ای نیز در سوک خلیفه المستر شد بالله به چشم می‌خورد.
آنچه امروز از اشعار وی باقی مانده، قریب ۳۵۰ بیتی است که عمادالدین و [[ابن عساکر، علی بن حسن|ابن عساکر]] آورده‌اند و به ندرت چند بیتی نیز در مآخذ دیگر می‌توان یافت. بخش بزرگی از ۲۴۹ بیتی که عمادالدین کاتب ذکر کرده، مربوط به مکاتبات و معاتبات ابونزار با خود اوست و مضمون اصلی سایر اشعار او مدح حضرت پیامبر اکرم(ص)، معاتبات و یا مهاجات او با افراد مختلف و یا معارضه با قصاید شعرای پیشین است. در این میان مرثیه‌ای نیز در سوک خلیفه المستر شد بالله به چشم می‌خورد.


شگفت آنکه وی، با آنکه در بحبوجۀ کشاکش‌ها و جنگ‌های صلیبی می‌زیسته، هیچ اشاره‌ای به این ماجراها نکرده است (مگر آنکه فرض کنیم این دسته از اشعار او از میان رفته است).
شگفت آنکه وی، با آنکه در بحبوجۀ کشاکش‌ها و جنگ‌های صلیبی می‌زیسته، هیچ اشاره‌ای به این ماجراها نکرده است (مگر آنکه فرض کنیم این دسته از اشعار او از میان رفته است).
خط ۱۲۷: خط ۱۲۶:
==مذهب==
==مذهب==


گرچه ابونزار پیرو مذهب شافعی است و ستایش‌های افرادی چون ابن عساکر و ابونصر شیرازی دربـارۀ حسن اعتقاد و نیز عناوین برخی از تألیفات او دلالت بر تعصب وی در این مذهب دارد، با این حال اشتباه ابن کثیر در آمیختن نام وی با نام یزدن ترکی، امیر شیعی بغداد، ذیل حوادث سال ۵۶۸ ق و نفوذ همین اشتباه به کشف الظنون سبب شده است که نام ابونزار به عنوان عالمی شیعی وارد برخی از کتاب‌های طبقات و تراجم شیعیان شود.
گرچه ابونزار پیرو مذهب شافعی است و ستایش‌های افرادی چون [[ابن عساکر، علی بن حسن|ابن عساکر]] و ابونصر شیرازی دربارۀ حسن اعتقاد و نیز عناوین برخی از تألیفات او دلالت بر تعصب وی در این مذهب دارد، با این حال اشتباه ابن کثیر در آمیختن نام وی با نام یزدن ترکی، امیر شیعی بغداد، ذیل حوادث سال ۵۶۸ ق و نفوذ همین اشتباه به کشف الظنون سبب شده است که نام ابونزار به عنوان عالمی شیعی وارد برخی از کتاب‌های طبقات و تراجم شیعیان شود.


   
   
خط ۱۶۹: خط ۱۶۸:
==منابع مقاله==
==منابع مقاله==


#صادقی‌‌‌، مریم، دائر‌ه‌المعارف بزرگ اسلامی زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائر‌ه‌المعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1377.
#صادقی‌‌‌، مریم، دائر‌ةالمعارف بزرگ اسلامی زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائر‌ةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1377.
#[https://tarikh.inoor.ir/fa/event/page/JE30J/%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%AA_%D8%AD%D8%B3%D9%86_%D8%A8%D9%86_%D8%A7%D8%A8%DB%8C_%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B3%D9%86_%D8%B5%D8%A7%D9%81%DB%8C پایگاه جامع تاریخ]
#[https://tarikh.inoor.ir/fa/event/page/JE30J/%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%AA_%D8%AD%D8%B3%D9%86_%D8%A8%D9%86_%D8%A7%D8%A8%DB%8C_%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B3%D9%86_%D8%B5%D8%A7%D9%81%DB%8C پایگاه جامع تاریخ]


خط ۱۷۸: خط ۱۷۷:
[[رده:زندگی‌نامه]]  
[[رده:زندگی‌نامه]]  
[[رده:مقالات بازبینی شده2 آذر 1402]]
[[رده:مقالات بازبینی شده2 آذر 1402]]
[[رده:فاقد کد پدیدآور]]