ترکی، علی بن بکمش

ترکی، علی بن بکمش
نام کامل	ابوالحسن علی بن بکمش بن عبدالله عزی
نام‌های دیگر	فخر ترکی
نسب	عزی
نام پدر	بکمش
ولادت	ربیع الاول 563ق
محل تولد	بغداد، عراق
محل زندگی	دمشق
رحلت	شعبان 626ق
مدفن	دمشق
طول عمر	63
دین	اسلام
اطلاعات علمی
اساتید	ابوبکر حازمی، ابوالفتح بن شاتیل، ابوالیمن کندی
برخی آثار	کتابی در عروض، 6 بیت شعر

تُرْکی، ابوالحسن علی بن بَکْمَش بن عبدالله عِزّی معروف به فخر ترکی (563- 626ق/ 1167- 1229م)، ادیب و عالم نحوی.

خاندان

پدرش از وابستگان عزالملک وزیر سلطان برکیارق سلجوقی بود که پس از قتل او در واسط به بغداد رفت و در خدمت مجدالدین بن صاحب، استاندار خلیفه درآمد.

ولادت

ترکی در ربیع‌الاول 563 در بغداد به دنیا آمد و در همانجا نحو عربی و نیز قرآن را فرا گرفت، حتى گفته‌اند آن‌را در 55 روز حفظ کرد. وی پس از تکمیل آموزش‌های رایج قرآنی به تعلیم قرآن به کودکان مشغول شد.

سفرها

او در بغداد از ابوبکر حازمی، ابوالفتح ابن شاتیل و دیگران حدیث شنید؛ پس از آن به دمشق رفت، اگرچه تاریخ این سفر در منابع ذکر نشده، اما از آنجا که ابن نجار از سفر مجدد او به بغداد در 609ق/1212م یاد کرده، می‌بایست لااقل چندسالی قبل از این تاریخ به دمشق رفته باشد.

ترکی در دمشق صاحب ثروت و مکنت شد و برای تکمیل تحصیلات خویش به مصاحبت ابوالیمن کندی درآمد و نزد همو بود که در علوم مختلف ادبی تبحر یافت. به گفتۀ منذری ترکی سفری نیز به مصر داشته است.

آثار

در بین منابع تنها منذری او را صاحب تصنیفی در عروض خوانده است. آنچه از او باقی مانده تنها 6 بیت شعر است که 4 بیت آن را یاقوت آورده، دو بیت دیگر را نیز صفدی نقل کرده است.

وفات

و سرانجام در شعبان سال 626قدر دمشق درگذشت.

منابع مقاله

صادقی، مریم، دائره‌المعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران مرکز دائره‌المعارف بزرگ اسلامی، چاپ اول، 1378ش