پرش به محتوا

المداخل في اللغة: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - ' ' به ''
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات کتاب | تصویر =NUR72392J1.jpg | عنوان = المداخل في اللغة | عنوان‌های دیگر = | پدیدآورندگان | پدیدآوران = غلام‌ ثعلب‌، محمد بن‌ عبدالواحد (نويسنده) عبدالجواد، محمد (مقدمه نويس) |زبان | زبان = عربی | کد کنگره = | موضوع = |ناشر | ناش...» ایجاد کرد)
 
جز (جایگزینی متن - ' ' به '')
 
(۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۶: خط ۶:
| پدیدآوران =  
| پدیدآوران =  
[[غلام‌ ثعلب‌، محمد بن‌ عبدالواحد]] (نويسنده)
[[غلام‌ ثعلب‌، محمد بن‌ عبدالواحد]] (نويسنده)
[[عبدالجواد، محمد]] (مقدمه نويس)
[[عبدالجواد، محمد]] (مقدمه‌نويس)
|زبان
|زبان
| زبان = عربی
| زبان = عربی
| کد کنگره =    
| کد کنگره =PJ ۶۶۲۰‬/غ۸م۴ 
| موضوع =
| موضوع = زبان عربی, -- واژه‌نامه‌ها
|ناشر  
|ناشر  
| ناشر = مکتبة الأنجلو المصریة
| ناشر = مکتبة الأنجلو المصریة
خط ۲۵: خط ۲۵:
| پیش از =  
| پیش از =  
}}
}}
'''المداخل في اللغة''' که با نام «المداخل من غريب اللغة» نیز شناخته می‌شود، اثر [[ابوعمر، محمد بن عبدالواحد بن ابوهاشم باوردی]]، معروف به زاهد (متوفای ٣٤٥ق) که از شاگردان ممتاز [[ابوالعباس احمد بن یحیی ثعلب]] (متوفای 291ق) بشمار می‌رود، در موضوع شرح و توضیح کلمات دشوار و غریب زبان عربی نگاشته شده است.
'''المداخل في اللغة''' که با نام «المداخل من غريب اللغة» نیز شناخته می‌شود، اثر [[غلام‌ ثعلب‌، محمد بن‌ عبدالواحد|ابوعمر، محمد بن عبدالواحد بن ابوهاشم باوردی]]، معروف به زاهد (متوفای ٣٤٥ق) که از شاگردان ممتاز [[ثعلب، احمد بن یحیی|ابوالعباس احمد بن یحیی ثعلب]] (متوفای 291ق) بشمار می‌رود، در موضوع شرح و توضیح کلمات دشوار و غریب زبان عربی نگاشته شده است.
 


==ساختار==
==ساختار==
کتاب المداخل في اللغة، شامل ۳۱ باب است که هریک به بررسی مجموعه‌ای از کلمات غریب و مرتبط با یک موضوع خاص اختصاص یافته است.
کتاب المداخل في اللغة، شامل ۳۱ باب است که هریک به بررسی مجموعه‌ای از کلمات غریب و مرتبط با یک موضوع خاص اختصاص یافته است.
==اهمیت کتاب==
احیای میراث زبانی ارزشمند، مرجعیت در حوزه «غریب اللغه» و نقش پیشرو در رفع ابهامات لغوی (از حیث مهم‌ترین و کهن‌ترین آثار نگاشته‌شده در این زمینه)، اهمیت کتاب را دوچندان کرده است<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص1-2</ref>.


==سبک نگارش و ویژگی آن==
==سبک نگارش و ویژگی آن==
خط ۳۷: خط ۳۹:
# رویکرد تحلیلی و تفکیکی: هر کلمه یا عبارت با دقت تحلیل و ریشه‌یابی شده و معانی مختلف آن تفکیک می‌گردد. این بدین معناست که مؤلف، هر کلمه یا عبارت دشوار و غریب را با دقت مورد بررسی قرار می‌دهد، ریشه‌های احتمالی آن را تا حد امکان روشن می‌سازد و سپس معانی گوناگون (احیانا) و کاربردهای مختلف آن کلمه را از یکدیگر تفکیک می‌کند تا ابهامات لغوی برطرف شود. این روش برای فهم عمیق‌تر گنجینه‌های زبانی کهن و اشعار عربی بسیار ضروری است؛ مثلا در اولین باب کتاب نویسنده بنا دارد «الطليل» را توضیح دهد و می‌گوید: الطليل: الحصير و الحصير: الحبس و الحبس: الجبل الأسود و الأسود: سواد العين و العين: مطر لا يقلع أياما و المطر: كثرة السواك و السواك: مشي الجائع (و السواك أيضا: مشي بضعف)؛ يقال تساوكت الإبل تتساوك تساوكا و...؛ الطَليل: به معنای حصیر (نوعی فرش)، الحصیر: به معنای زندان، الحبس: به معنای کوه سیاه، الأسود: به معنای سیاهی چشم (سواد العين)، العين: به معنای بارانی که برای روزها قطع نمی‌شود، المطر: به معنای کثرتِ «سواک»، السواك: به معنای راه رفتن گرسنه (مشی الجائع) و «سواک» همچنین می‌تواند به معنای «راه رفتن با ضعف» باشد؛ گفته می‌شود: «تساوكت الإبل تتساوك تساوكا» (شترها به صورت تساوک‌کننده راه رفتند) و...<ref>ر.ک: همان، ص23</ref>.
# رویکرد تحلیلی و تفکیکی: هر کلمه یا عبارت با دقت تحلیل و ریشه‌یابی شده و معانی مختلف آن تفکیک می‌گردد. این بدین معناست که مؤلف، هر کلمه یا عبارت دشوار و غریب را با دقت مورد بررسی قرار می‌دهد، ریشه‌های احتمالی آن را تا حد امکان روشن می‌سازد و سپس معانی گوناگون (احیانا) و کاربردهای مختلف آن کلمه را از یکدیگر تفکیک می‌کند تا ابهامات لغوی برطرف شود. این روش برای فهم عمیق‌تر گنجینه‌های زبانی کهن و اشعار عربی بسیار ضروری است؛ مثلا در اولین باب کتاب نویسنده بنا دارد «الطليل» را توضیح دهد و می‌گوید: الطليل: الحصير و الحصير: الحبس و الحبس: الجبل الأسود و الأسود: سواد العين و العين: مطر لا يقلع أياما و المطر: كثرة السواك و السواك: مشي الجائع (و السواك أيضا: مشي بضعف)؛ يقال تساوكت الإبل تتساوك تساوكا و...؛ الطَليل: به معنای حصیر (نوعی فرش)، الحصیر: به معنای زندان، الحبس: به معنای کوه سیاه، الأسود: به معنای سیاهی چشم (سواد العين)، العين: به معنای بارانی که برای روزها قطع نمی‌شود، المطر: به معنای کثرتِ «سواک»، السواك: به معنای راه رفتن گرسنه (مشی الجائع) و «سواک» همچنین می‌تواند به معنای «راه رفتن با ضعف» باشد؛ گفته می‌شود: «تساوكت الإبل تتساوك تساوكا» (شترها به صورت تساوک‌کننده راه رفتند) و...<ref>ر.ک: همان، ص23</ref>.
# ساختار باب‌بندی‌شده: مطالب در قالب باب‌های مشخص و منظم دسته‌بندی شده‌اند که دسترسی به موضوعات را تسهیل می‌کند و نظمی خاص به اثر می‌بخشد.
# ساختار باب‌بندی‌شده: مطالب در قالب باب‌های مشخص و منظم دسته‌بندی شده‌اند که دسترسی به موضوعات را تسهیل می‌کند و نظمی خاص به اثر می‌بخشد.
==اهمیت کتاب==
احیای میراث زبانی ارزشمند، مرجعیت در حوزه «غریب اللغه» و نقش پیشرو در رفع ابهامات لغوی (از حیث مهم‌ترین و کهن‌ترین آثار نگاشته‌شده در این زمینه)، اهمیت کتاب را دوچندان کرده است<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص1-2</ref>.


==گزارش محتوا==
==گزارش محتوا==
لازم به ذکر است هرچند مطالب و محتوای این کتاب تا حد زیادی از ثعلب (احمد بن یحیی شیبانی) نشئت گرفته است، اما خود کتاب توسط شاگرد او، ابوعمر زاهد، تدوین و نگارش یافته است؛ به این معنا که محتوای کتاب از طریق تعلیمات و تألیفات ثعلب به ابوعمر زاهد رسیده و پایه و اساس محتوای کتاب او را تشکیل داده است.
لازم به ذکر است هرچند مطالب و محتوای این کتاب تا حد زیادی از [[ثعلب، احمد بن یحیی|ثعلب (احمد بن یحیی شیبانی)]] نشئت گرفته است، اما خود کتاب توسط شاگرد او، [[غلام‌ ثعلب‌، محمد بن‌ عبدالواحد|ابوعمر زاهد]]، تدوین و نگارش یافته است؛ به این معنا که محتوای کتاب از طریق تعلیمات و تألیفات [[ثعلب، احمد بن یحیی|ثعلب]] به [[غلام‌ ثعلب‌، محمد بن‌ عبدالواحد|ابوعمر زاهد]] رسیده و پایه و اساس محتوای کتاب او را تشکیل داده است.


کتاب پس از مقدمه محقق، شامل 31 باب می‌شود که این باب‌ها بر اساس حروف الفبا یا دسته‌بندی‌های معنایی مرتب نشده‌اند، بلکه هر باب به یک کلمه یا مفهوم اصلی می‌پردازد و سپس مجموعه‌ای از واژگان مرتبط با آن را توضیح می‌دهد.
کتاب پس از مقدمه محقق، شامل 31 باب می‌شود که این باب‌ها بر اساس حروف الفبا یا دسته‌بندی‌های معنایی مرتب نشده‌اند، بلکه هر باب به یک کلمه یا مفهوم اصلی می‌پردازد و سپس مجموعه‌ای از واژگان مرتبط با آن را توضیح می‌دهد.
خط ۶۰: خط ۵۹:


[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:کتاب‌شناسی]]
 
[[رده:زبان‌شناسی، زبان و ادبیات]]
[[رده:مقالات بازبینی نشده2]]
[[رده:زبان و ادبیات شرقی]]
[[رده:مقالات بازبینی شده2 تیر 1404]]
[[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ تیر 1404 توسط ابوالحسن اسماعیلی]]
[[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ تیر 1404 توسط ابوالحسن اسماعیلی]]
[[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ تیر 1404 توسط محسن عزیزی]]
[[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ تیر 1404 توسط محسن عزیزی]]