المدخل إلی علم العدد: تفاوت میان نسخهها
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - ' ' به '') |
||
| (۷ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[نیکو ماخوس]] (نويسنده) | [[نیکو ماخوس]] (نويسنده) | ||
[[ثابت بن قره ]] (مترجم) | [[ثابت بن قره]] (مترجم) | ||
[[کوتش، ویلهلم]] ( مصحح) | [[کوتش، ویلهلم]] (مصحح) | ||
|زبان | |زبان | ||
| زبان = عربی | | زبان = عربی | ||
| کد کنگره = | | کد کنگره =QA ۳۱/ن۹م۴ | ||
| موضوع = | | موضوع =حساب,ریاضیات, -- متون قدیمی تا قرن ۱۴, -- متون قدیمی تا قرن ۱۴ | ||
|ناشر | |ناشر | ||
| ناشر = | | ناشر = | ||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''المدخل إلى علم العدد'''، اثری است از | '''المدخل إلى علم العدد'''، اثری است از «[[نیکو ماخوس|نیکوماخوس جریسینی]] (Nikomachus of Gerasa)»، از جمله ریاضیدانان و فیلسوفان برجسته در دوران باستان، بهویژه در زمینه فلسفه فیثاغورسی که تأثیر عمیقی بر تفکر ریاضی و فلسفی در دنیای باستان داشته است. | ||
== ترجمه ==ترجمه عربی این اثر، توسط | ==ترجمه== | ||
ترجمه عربی این اثر، توسط «[[ثابت بن قره|ثابت بن قرة]]» - ریاضیدان و فیلسوف معروف قرن نهم میلادی، که در انتقال و تفسیر متون علمی یونانی به دنیای عربی نقش مهمی داشته و با ترجمههای خود به گسترش دانش ریاضی و علمی کمک شایانی کرده است- انجام شده است<ref>ر.ک: مقدمه، ص7-8</ref>. | |||
==نسخهشناسی == | |||
متن عربی اولیه این کتاب، بر اساس یک دستنوشته موجود در «موزه بریتانیا (British Museum) با Add 7473، تهیه شده است<ref>ر.ک: همان</ref>. | |||
بهمنظور حفظ دقت علمی و اعتبار متن اصلی، متن بعد از مقایسه با نسخههای یونانی اصلی و تصحیح بر اساس آن، تدوین گردیده است. در این فرایند، به مشکلات و تحریفهای احتمالی در متن عربی اشاره شده و با هدف اصلاح آنها بر اساس متن یونانی تلاش شده است<ref>ر.ک: همان، ص9</ref>. | بهمنظور حفظ دقت علمی و اعتبار متن اصلی، متن بعد از مقایسه با نسخههای یونانی اصلی و تصحیح بر اساس آن، تدوین گردیده است. در این فرایند، به مشکلات و تحریفهای احتمالی در متن عربی اشاره شده و با هدف اصلاح آنها بر اساس متن یونانی تلاش شده است<ref>ر.ک: همان، ص9</ref>. | ||
== موضوع ==کتاب «المدخل إلى علم العدد»، بهعنوان مقدمهای جامع بر علم عدد یا ریاضیات شناخته میشود. این اثر به بررسی مباحث بنیادی و اساسی این دانش میپردازد و سعی دارد تا مفاهیم کلیدی را از منظر فلاسفه و ریاضیدانان قدیم، بهویژه از دیدگاه مکتب فیثاغورسی، معرفی کند. | ==موضوع== | ||
کتاب «المدخل إلى علم العدد»، بهعنوان مقدمهای جامع بر علم عدد یا ریاضیات شناخته میشود. این اثر به بررسی مباحث بنیادی و اساسی این دانش میپردازد و سعی دارد تا مفاهیم کلیدی را از منظر فلاسفه و ریاضیدانان قدیم، بهویژه از دیدگاه مکتب فیثاغورسی، معرفی کند. | |||
موضوعاتی که در این کتاب به آنها پرداخته شده، عبارت است از: | موضوعاتی که در این کتاب به آنها پرداخته شده، عبارت است از: | ||
# انواع اعداد؛ | # انواع اعداد؛ | ||
| خط ۴۴: | خط ۵۲: | ||
همچنین علم عدد تنها یک دانش نظری صرف نیست، بلکه برای درک اشیای معقول و محسوس و نظم حاکم بر جهان نیز ضروری دانسته شده است؛ علاوه بر این، کاربردهای عملی گستردهای در زمینههایی مانند امور نظامی، اداره شهرها و خانهها، موسیقی و هندسه برای این علم ذکر شده است. این، نشان میدهد که مطالعه علم عدد از نظر نویسنده برای فهم کلیتر جهان و مدیریت امور زندگی، اساسی بوده است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص16-18</ref>. | همچنین علم عدد تنها یک دانش نظری صرف نیست، بلکه برای درک اشیای معقول و محسوس و نظم حاکم بر جهان نیز ضروری دانسته شده است؛ علاوه بر این، کاربردهای عملی گستردهای در زمینههایی مانند امور نظامی، اداره شهرها و خانهها، موسیقی و هندسه برای این علم ذکر شده است. این، نشان میدهد که مطالعه علم عدد از نظر نویسنده برای فهم کلیتر جهان و مدیریت امور زندگی، اساسی بوده است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص16-18</ref>. | ||
== ساختار کتاب ==محتوای کتاب به بخشهایی اصلی تقسیم شده است که با عنوان «مقاله»، مشخص میشود و هر مقاله، شامل بخشهای موضوعی فرعیتر (القول في) است. این ساختار نشاندهنده وجود حداقل دو مقاله است و اشاره به «مقاله سیزدهم»، نشان میدهد که ممکن است تعداد کل مقالات در نسخه کاملتر بیشتر از این باشد<ref>ر.ک: همان، ص60 و 11</ref>. | ==ساختار کتاب== | ||
محتوای کتاب به بخشهایی اصلی تقسیم شده است که با عنوان «مقاله»، مشخص میشود و هر مقاله، شامل بخشهای موضوعی فرعیتر (القول في) است. این ساختار نشاندهنده وجود حداقل دو مقاله است و اشاره به «مقاله سیزدهم»، نشان میدهد که ممکن است تعداد کل مقالات در نسخه کاملتر بیشتر از این باشد<ref>ر.ک: همان، ص60 و 11</ref>. | |||
==تقسیمبندی درون مقالات== | |||
در هر مقاله، مباحث بهصورت موضوعی دستهبندی شدهاند و این بخشها معمولاً با عنوان «القول في...»، آغاز میشوند. این شیوه به خواننده کمک میکند تا بهراحتی موضوعات را دنبال کند<ref>ر.ک: همان، ص24</ref>. | |||
==ساختار موضوعی و ترتیب مباحث== | |||
ترتیب مباحث در کتاب بهگونهای است که مباحث بهصورت پلهپله و از مفاهیم ساده (مانند تعاریف اولیه اعداد) به سمت مباحث پیچیدهتر (مانند نسبتها، اوساط و اعداد شکلی) پیش میرود، که این ساختار برای یک کتاب مقدماتی بسیار مناسب است. | |||
== | ==استفاده از جداول و اشکال== | ||
بهمنظور توضیح مفاهیم و روابط بین اعداد و برای کمک به فهم خواننده، کتاب از جداول و اشکال هندسی بهره میبرد. این ابزارهای بصری، به درک بهتر محتوا کمک میکنند. این عناصر بصری، بخشی جداییناپذیر از روش ارائه مطالب هستند<ref>ر.ک: همان، ص28، 32 و 46</ref>. | |||
== | ==جامعیت مباحث== | ||
کتاب، موضوعات پایهای و مهم علم عدد را بهصورت منظم پوشش میدهد؛ از جمله انواع اعداد (زوج و فرد و دستهبندیهای آنها)، نسبتها و انواع آنها و اوساط (میانگینها) مانند اوسط عددی، هندسی و تألیفی<ref>ر.ک: همان، ص11-60</ref>. | |||
== موضوعات اصلی کتاب == | ==موضوعات اصلی کتاب== | ||
کتاب، شامل مباحث گستردهای در علم عدد است که به شرح زیر میباشد: | |||
=== اعداد | ===انواع اعداد و دستهبندیهای اولیه=== | ||
در این بخش، [[نیکو ماخوس|نیکوماخوس]]، ویژگیهای اعداد زوج و فرد را بررسی کرده و به دستهبندیهای فرعیتری مانند اعداد «زوج الفرد» (اعداد حاصل ضرب دو عدد فرد) میپردازد. همچنین به تقسیمبندیهای مختلف اعداد، از جمله ویژگیهای آنها و کاربردهای آنها در زندگی روزمره اشاره میکند<ref>ر.ک: ص11-59</ref>. | |||
=== اوساط (میانگینها) ===کتاب، به معرفی و بررسی انواع اوسط، مانند اوسط عددی، اوسط هندسی و اوسط تألیفی میپردازد و خواص و روابط این اوسط و نحوه محاسبه آنان را با دقت شرح میدهد و به مقایسه آنها نیز اشاره میکند<ref>ر.ک: همان، ص103–105</ref>. | ===نسبتها و تناسبها=== | ||
این بخش، شامل بررسی دقیق نسبتها است و انواع مختلف آن، شامل نسبتهای دو برابر و نصف و همچنین نسبتهای افزایش و کاهش را مطرح میکند<ref>ر.ک: همان</ref>. | |||
===اعداد شکلی=== | |||
در این قسمت، ارتباط اعداد با اشکال هندسی بهطور دقیق بررسی شده است. [[نیکو ماخوس|نیکوماخوس]] به اعداد مثلثی، مربعی و مخمسی و مسدسی و نحوه تولید این اعداد اشاره کرده و همچنین اعداد سهبعدی (مجسمه) و ارتباط آنها با مفهوم ابعاد را توضیح میدهد<ref>ر.ک: همان، ص71-73</ref>. | |||
===اوساط (میانگینها)=== | |||
کتاب، به معرفی و بررسی انواع اوسط، مانند اوسط عددی، اوسط هندسی و اوسط تألیفی میپردازد و خواص و روابط این اوسط و نحوه محاسبه آنان را با دقت شرح میدهد و به مقایسه آنها نیز اشاره میکند<ref>ر.ک: همان، ص103–105</ref>. | |||
==پانویس == | ==پانویس == | ||
| خط ۷۳: | خط ۹۹: | ||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
[[رده:علوم]] | |||
[[رده:مقالات بازبینی | [[رده:ریاضیات]] | ||
[[رده:مقالات بازبینی شده2 خرداد 1404]] | |||
[[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ اردیبهشت 1404 توسط غلامرضا بدرخانی]] | [[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ اردیبهشت 1404 توسط غلامرضا بدرخانی]] | ||
[[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ اردیبهشت 1404 توسط محسن عزیزی]] | [[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ اردیبهشت 1404 توسط محسن عزیزی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۳۰ اوت ۲۰۲۵، ساعت ۱۱:۰۶
| المدخل إلی علم العدد | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | نیکو ماخوس (نويسنده)
ثابت بن قره (مترجم) کوتش، ویلهلم (مصحح) |
| سال نشر | 13سده |
| چاپ | 0 |
| موضوع | حساب,ریاضیات, -- متون قدیمی تا قرن ۱۴, -- متون قدیمی تا قرن ۱۴ |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | QA ۳۱/ن۹م۴ |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
المدخل إلى علم العدد، اثری است از «نیکوماخوس جریسینی (Nikomachus of Gerasa)»، از جمله ریاضیدانان و فیلسوفان برجسته در دوران باستان، بهویژه در زمینه فلسفه فیثاغورسی که تأثیر عمیقی بر تفکر ریاضی و فلسفی در دنیای باستان داشته است.
ترجمه
ترجمه عربی این اثر، توسط «ثابت بن قرة» - ریاضیدان و فیلسوف معروف قرن نهم میلادی، که در انتقال و تفسیر متون علمی یونانی به دنیای عربی نقش مهمی داشته و با ترجمههای خود به گسترش دانش ریاضی و علمی کمک شایانی کرده است- انجام شده است[۱].
نسخهشناسی
متن عربی اولیه این کتاب، بر اساس یک دستنوشته موجود در «موزه بریتانیا (British Museum) با Add 7473، تهیه شده است[۲].
بهمنظور حفظ دقت علمی و اعتبار متن اصلی، متن بعد از مقایسه با نسخههای یونانی اصلی و تصحیح بر اساس آن، تدوین گردیده است. در این فرایند، به مشکلات و تحریفهای احتمالی در متن عربی اشاره شده و با هدف اصلاح آنها بر اساس متن یونانی تلاش شده است[۳].
موضوع
کتاب «المدخل إلى علم العدد»، بهعنوان مقدمهای جامع بر علم عدد یا ریاضیات شناخته میشود. این اثر به بررسی مباحث بنیادی و اساسی این دانش میپردازد و سعی دارد تا مفاهیم کلیدی را از منظر فلاسفه و ریاضیدانان قدیم، بهویژه از دیدگاه مکتب فیثاغورسی، معرفی کند.
موضوعاتی که در این کتاب به آنها پرداخته شده، عبارت است از:
- انواع اعداد؛
- نسبتها؛
- اعداد شکلی؛
- اوساط (میانگینها).
مؤلف با ارائه مباحث بهصورت تدریجی، فرآیند یادگیری را تسهیل کرده و بر این باور است که علم عدد بهعنوان اولین بخش از علوم تعلیمی (که امروزه معادل ریاضیات است) و بهعنوان بنیاد و اساس سایر شاخههای مهم آن، مانند هندسه و موسیقی، محسوب میشود.
همچنین علم عدد تنها یک دانش نظری صرف نیست، بلکه برای درک اشیای معقول و محسوس و نظم حاکم بر جهان نیز ضروری دانسته شده است؛ علاوه بر این، کاربردهای عملی گستردهای در زمینههایی مانند امور نظامی، اداره شهرها و خانهها، موسیقی و هندسه برای این علم ذکر شده است. این، نشان میدهد که مطالعه علم عدد از نظر نویسنده برای فهم کلیتر جهان و مدیریت امور زندگی، اساسی بوده است[۴].
ساختار کتاب
محتوای کتاب به بخشهایی اصلی تقسیم شده است که با عنوان «مقاله»، مشخص میشود و هر مقاله، شامل بخشهای موضوعی فرعیتر (القول في) است. این ساختار نشاندهنده وجود حداقل دو مقاله است و اشاره به «مقاله سیزدهم»، نشان میدهد که ممکن است تعداد کل مقالات در نسخه کاملتر بیشتر از این باشد[۵].
تقسیمبندی درون مقالات
در هر مقاله، مباحث بهصورت موضوعی دستهبندی شدهاند و این بخشها معمولاً با عنوان «القول في...»، آغاز میشوند. این شیوه به خواننده کمک میکند تا بهراحتی موضوعات را دنبال کند[۶].
ساختار موضوعی و ترتیب مباحث
ترتیب مباحث در کتاب بهگونهای است که مباحث بهصورت پلهپله و از مفاهیم ساده (مانند تعاریف اولیه اعداد) به سمت مباحث پیچیدهتر (مانند نسبتها، اوساط و اعداد شکلی) پیش میرود، که این ساختار برای یک کتاب مقدماتی بسیار مناسب است.
استفاده از جداول و اشکال
بهمنظور توضیح مفاهیم و روابط بین اعداد و برای کمک به فهم خواننده، کتاب از جداول و اشکال هندسی بهره میبرد. این ابزارهای بصری، به درک بهتر محتوا کمک میکنند. این عناصر بصری، بخشی جداییناپذیر از روش ارائه مطالب هستند[۷].
جامعیت مباحث
کتاب، موضوعات پایهای و مهم علم عدد را بهصورت منظم پوشش میدهد؛ از جمله انواع اعداد (زوج و فرد و دستهبندیهای آنها)، نسبتها و انواع آنها و اوساط (میانگینها) مانند اوسط عددی، هندسی و تألیفی[۸].
موضوعات اصلی کتاب
کتاب، شامل مباحث گستردهای در علم عدد است که به شرح زیر میباشد:
انواع اعداد و دستهبندیهای اولیه
در این بخش، نیکوماخوس، ویژگیهای اعداد زوج و فرد را بررسی کرده و به دستهبندیهای فرعیتری مانند اعداد «زوج الفرد» (اعداد حاصل ضرب دو عدد فرد) میپردازد. همچنین به تقسیمبندیهای مختلف اعداد، از جمله ویژگیهای آنها و کاربردهای آنها در زندگی روزمره اشاره میکند[۹].
نسبتها و تناسبها
این بخش، شامل بررسی دقیق نسبتها است و انواع مختلف آن، شامل نسبتهای دو برابر و نصف و همچنین نسبتهای افزایش و کاهش را مطرح میکند[۱۰].
اعداد شکلی
در این قسمت، ارتباط اعداد با اشکال هندسی بهطور دقیق بررسی شده است. نیکوماخوس به اعداد مثلثی، مربعی و مخمسی و مسدسی و نحوه تولید این اعداد اشاره کرده و همچنین اعداد سهبعدی (مجسمه) و ارتباط آنها با مفهوم ابعاد را توضیح میدهد[۱۱].
اوساط (میانگینها)
کتاب، به معرفی و بررسی انواع اوسط، مانند اوسط عددی، اوسط هندسی و اوسط تألیفی میپردازد و خواص و روابط این اوسط و نحوه محاسبه آنان را با دقت شرح میدهد و به مقایسه آنها نیز اشاره میکند[۱۲].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.