عرفات العاشقین و عرصات العارفین

عرفات العاشقین و عرصات العارفین
پدیدآوران	اوحدی بلیانی، تقی‌الدین محمد بن محمد (نويسنده) صاحب کار، ذبیح الله (مصحح) فخر احمد، آمنه ( مصحح) قهرمان، محمد ( نظارت)
ناشر	مرکز پژوهشی ميراث مکتوب
مکان نشر	ایران - تهران
سال نشر	1389ش
چاپ	1
شابک	‎978-964-8700-79-4
زبان	فارسی
تعداد جلد	8
کد کنگره	/الف9ت4 3542 PIR
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

عرفات‌‌ العاشفین و عرصات ‌العارفین، اثر شاعر و تذکره‌نویس‌، تقی‌الدین محمد بن سعدالدین محمد حسینی اوحدی دقاقی بلیانی اصفهانی (973 - 1040ق)، زندگی‌نامه و نمونه اشعار حدود 3500 شاعر را از آغاز شعر فارسى تا روزگار خودش بیان می‌کند. پژوهشگر معاصر، ذبیح‌الله صاحب‌کاری با همکاری دانشور سخن‌شناس آمنه فخر احمد و با نظارت علمی شاعر و محقق، محمد قهرمان اثر حاضر را تصحیح کرده‌ است. زبان و نثر کتاب، برای خوانندگان امروزی آسان نیست و فنی و مسجّع است.

هدف و روش

• ناشر با تأکید بر اینکه: تذكرۀ ارجمند عرفات العاشقين يكى از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین تذكره‌هاى فارسى است كه در سال‌های 1022-1024ق، به رشتۀ تحرير درآمده، افزوده: او اين تذكره را پس از عزيمت به هند و در دربار جهانگيرشاه (حكومت:‍ 1014 – 1037ق) نوشته است...
• اين اثر به ترتيب حرف اوّل و دوم نام شاعر در بيست و هشت عرصه تنظیم شده و هر عرصه مخصوص يك حرف و شامل سه غرفه است:

1. غرفۀ اوّل: متقدّمين
2. غرفۀ دوم: متوسّطين
3. غرفۀ سوم: متأخّرين.

امتیازها

1. در اين كتاب گزارش زندگى و نمونۀ آثار بعضى از شاعران آمده است كه در مآخذ و مراجع ادب فارسى كمتر ديده مى‌شود و يا در دسترس اهل تحقيق نيست.
2. نویسنده ضمن شرح‌حال شعرا، نكات ارزشمند تاريخى را نيز به دست مى‌دهد. علاوه بر اين، اگر در انتساب شعرى به شاعرى ترديد داشته و يا احتمال داده كه آن را به نام گوينده‌اى ديگر ثبت كرده است، تذكّر داده و امانت را مراعات كرده است.

انتقادها

• چند انتقاد بر او وارد است:

1. جملات اغراق‌آميز بسيار در تراجم احوال شاعران به كار برده است.
2. در بعضى از موارد نام شاعرى را به‌اشتباه خوانده و همان‌گونه نوشته است.
3. گاهى در ترجمۀ حال شاعرى، شرحى مفصّل آورده، درحالی‌که از آن شاعر به نقل يك يا دو بيت اكتفا كرده است.
4. گاهى به‌ندرت شرح‌حال شاعرى را بدون نمونۀ شعرى از او آورده است.
5. به‌منظور هنرنمايى در سجع، گاهى لغات غیر مأنوس به كار برده و در نتيجه فهم جمله را دشوار كرده است.
6. در بعضى موارد نادر، يك شاعر را تحت دو عنوان، يك جا با نام اصلى و در موضع ديگر با تخلّص، به‌عنوان دو شاعر مختلف معرّفى كرده است.

ساختار و محتوا

• نویسنده در این اثر، شاعران را بر اساس نظم الفبایی معرفی کرده است:

1. جلد اول: (آ – الف)
2. جلد دوم: (ب – خ)
3. جلد سوم: (د – س)
4. جلد چهارم: (ش – ظ)
5. جلد پنجم: (ع – ف)
6. جلد ششم: (ق – م)
7. جلد هفتم: (ن – ی)
8. جلد هشتم: (نمایه‌ها).

نمونه مباحث

• عرفه عمدة الزمان، خواجه فانى تبريزى، در عهد شاه‌طهماسب بوده و از مردم خوبِ آنجاست. گويند به‌غايت درويش‌طبيعت. از هستى خويش فانی شده و به بقاى جاودانى باقى گشته است و له:

نه دل به باغ كشد نه به سبزه‌زار مرا

من و غم تو، به عيش و طرب چه‌کار مرا؟

منابع مقاله

• مقدمه و متن کتاب.