ديوان الهذليين: تفاوت میان نسخه‌ها

==اهمیت کتاب==

محققان نیز با شرح‌ها و تعلیقه‌های گسترده بر واژگان و نکات دستوری این دیوان، یک منبع غنی برای مطالعه زبان، نحو، صرف و بلاغت عربی کلاسیک فراهم آورده‌اند که به فهم پیچیدگی‌های لغت عرب کمک می‌کند و دریچه‌ای را به‌سوی شناخت جنبه‌های مختلف زندگی، آداب و رسوم، باورها و وقایع تاریخی قبایل عرب در دوران جاهلیت و اوایل اسلام می‌گشاید<ref>ر.ک‏: مقدمه محقق، ج3، صفحه ب و ج</ref>.

* جلد سوم: این جلد، در قاهره، در سال ۱۹۹۵م، نشر یافته است و سروده‌های هجده شاعر هذلی را در بر دارد که از شعر مالک بن خالد خناعی آغاز‌ می‌شود و با شعر جَنوب، خواهر عمرو ذوالکلب پایان می‌یابد:

# سروده‌های مالک بن خالد خُناعی، دست‌مایه‌هایی، چون: توصیف شجاعت و دلاوری در نبردها (به‌ویژه در رویارویی با دشمنان) و تبیین وضعیت طبیعی و حیوانی پیرامونش «مانند توصیف حیوانات در صحرا و ویژگی‌های آن‌ها» را در بر دارد<ref>ر.ک: همان، ج3، ص17-1</ref>‏.

# سروده‌های ابوقِلابه، به مضامینی از اندوه و رنج، یادآوری خاطرات گذشته و توصیف صحنه‌هایی از نبرد می‌پردازد. دست‌مایه‌های دیگرِ شعر او عبارت است از: توصیف شرایط دشوار زندگی و ناتوانی؛ اشاره به رویدادهای تاریخی و درس‌آموزی از سرنوشت اقوام گذشته؛ ستایش و توصیف دلاوری و قهرمان‌پروری؛ هشدار درباره فریب و خطر پنهان؛ توصیف یا ستایش چهره‌های برجسته و یا ستودن حیوانات قوی و نقد و تفسیر آثار شاعران دیگر<ref>ر.ک: همان، ص39-32</ref>‏.

# معطل از تبار «بنی‌رُهم بن سعد بن هُذَیل» است. سروده‌های او به موضوع‌هایی از تقدیر و سرنوشت، ستایش دلاوری و توصیف سختی‌های زندگی می‌پردازد. معطل، مرثیه‌ای را در سوگ «عمرو بن خُوَیلِد»، کشته‌شده به دست قبیله عَضَل بن دیش سروده است<ref>ر.ک: همان، ص53-40</ref>‏.

# سروده‌های «رجل من هُذيل»، به مفاهیم شجاعت، اهمیت شهرت قبیله و پایداری در نبردها ‌می‌پردازد و مردم قبیله را به کارزار و جلوگیری از فراموشی نامشان فرامی‌خواند<ref>ر.ک: همان، ص97-96</ref>‏.

# سروده‌های عمرو بن داخل، بازتابی از زندگی پرچالش و نبردهای رایج در دوران اوست و بر مفاهیم شجاعت، قدرت فردی و قبیله‌ای و رویارویی با سختی‌ها تأکید دارد. در شعر او از صدای کمان و نشانه‌گیری دقیق تیر، استعاره‌هایی از حیواناتی پُرزور مانند شیر و گرگ در وصف جنگاوران، قدرت مظاهر طبیعی مانند باد و رعد و برق، نبرد با جمجمه‌های سیاه که نمادی از پایداری و اشاره به روزهای تلخ است، دیده می‌شود<ref>ر.ک: همان، ص104-98</ref>‏.

# سروده‌های «رجل من بني‌ظَفَر»، بر مفاهیمی چون شجاعت، سرسختی و عدم تمکین در برابر ستم یا خیانت تأکید دارد. او هویت و قاطعیت خود را به شکلی نمادین بیان می‌کند و با تشبیه خود به سگ، به کسانی که او را رام‌ و مطیع می‌خواهند هشدار می‌دهد<ref>ر.ک: همان، ص111</ref>‏.

# کلیب ظفری، در سروده‌های خود اسب‌های پُرزور، جنگنده و استوار در سختی‌های نبرد را تصویر می‌کند؛ در شعر او اسبی قوی، پوشانده‌شده و زیبا؛ مادیانی گُم‌کرده‌راه و اسبی تیزرو به‌سان باد، جِلوه می‌کند<ref>ر.ک: همان</ref>‏.