تفسیر قرآن کریم (آیات برگزیده)

تفسیر قرآن کریم (آیات برگزیده)
پدیدآوران	قرائتی، محسن (نويسنده)
ناشر	نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها. دفتر نشر معارف
مکان نشر	ایران - قم
سال نشر	1386ش
چاپ	3
شابک	‎978-964-531-062-0
موضوع	تفاسیر شیعه - قرن 14 - تفسیر آیات
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏/‎‏ق‎‏4‎‏ت‎‏7‎‏ 102 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

تفسیر قرآن کریم (آیات برگزیده)، تألیف حجت‌الاسلام محسن قرائتی (متولد ۱۳۲۴ش)، قرآن‌پژوه نامدار معاصر است. این اثر به همت نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها (مرکز برنامه‌ریزی و تدوین متون درسی) منتشر گردیده است.

این کتاب، آیات منتخب قرآن کریم را با نگاهی موضوعی بررسی می‌کند و می‌کوشد با زبانی روشن و سودمند، مفاهیم والای قرآنی را به زندگی کنونی انسان‌ها پیوند بزند. این تفسیر بر آن است تا درکی عمیق و عمل‌پذیر از آموزه‌های قرآن ارائه دهد و با تمرکز بر مبانی اصلی تعالیم دینی، شناخت مخاطبان را از منابع اسلامی ژرفا بخشد.

انگیزه نگارش

این کتاب، به‌عنوان یک تفسیر موضوعی قرآن کریم، رویکردی نو در برنامه‌ریزی متون درسی است که با هدف ارائه توضیحات، جزئیات و بینش‌هایی فراتر از خلاصه صرف، به افزایش فهم مفاهیم کلیدی قرآن می‌پردازد.

نویسنده در نگارش آن به نیازهای آموزشی و علائق دانشجویان توجه ویژه‌ای داشته است. همچنین، این کتاب به ارائه نکات کاربردی برای زندگی انسان و مقابله با شبهات می‌پردازد.

ساختار

این کتاب در یک جلد، شامل سخن مرکز، یک مقدمه، درآمدی بر شناخت قرآن و هشت بخش اصلی است که به موضوعات محوری قرآن کریم می‌پردازد و در پایان کتاب نیز یک کتابنامه جامع، برای ارجاع و مطالعه بیشتر ارائه شده است. همچنین، در پایان بسیاری از مباحث، منابعی برای مطالعه و پژوهش بیشتر ذکر شده است.

سبک نگارش

1. موضوعی و گزیده‌ای: کتاب به‌جای تفسیر ترتیبی کل قرآن، بر آیات برگزیده و موضوعات محوری تمرکز دارد.
2. کاربردی و عملی: سبک نگارش بر ارائه نکات عملی و کاربردی برای زندگی روزمره انسان تأکید دارد و از پرداختن به مناقشات صرفاً ادبی یا تخصصی که برای عموم فایده‌ای ندارد، پرهیز می‌کند.
3. ساختار «نکته‌ها» و «پیام‌ها»: پس از هر بخش از تفسیر آیات، بخش‌های مجزا با عنوان «نکته‌ها» و «پیام‌ها» ارائه شده که خلاصه‌ای از درس‌ها و مفاهیم کلیدی را به‌صورت فشرده و کاربردی بیان می‌کند.
4. زبان ساده و روان: لحن کتاب به‌گونه‌ای است که برای مخاطب دانشجو و عام قابل فهم باشد و از اصطلاحات پیچیده تخصصی کمتر استفاده شده است.

گزارش محتوا

• سخن مرکز: در آن، بر اهمیت و تازگی همیشگی قرآن به‌عنوان راهنمای سعادت و رستگاری انسان تأکید شده است.
• مقدمه: در آن، به معرفی رویکرد تفسیری اثر ‌پرداخته ‌شده است.

• درآمدی بر شناخت قرآن: مشتل است بر جایگاه والای قرآن، گلایه‌مندی پیامبر(ص) از مهجوریت آن، نگاه معصومین(ع) و اندیشمندان مسلمان به قرآن، راه‌های آشنایی با کلام الهی، تفاوت‌های قرآن با سایر کتب آسمانی و نیاز ذاتی بشر به وحی.

• بخش اول (باورها و بایدها): این بخش بنیادی به اصول اعتقادات اسلامی می‌پردازد. مسائلی چون قرآن به‌عنوان کتاب هدایت، ایمان و عمل صالح در کنار هم، مفهوم نبوت و ویژگی‌های قلب سالم و قلب ناپاک، در این بخش مورد بررسی قرار گرفته‌ است.

• بخش دوم (از نشانه‌های او): این بخش، به آیات و نشانه‌های قدرت و حکمت الهی در آفرینش می‌پردازد. از جمله این نشانه‌ها می‌توان به خلقت انسان از خاک و تفاوت زبان‌ها و رنگ‌ها اشاره کرد که همگی دلایلی بر وجود و قدرت خداوند متعال هستند.

• بخش سوم (هجرت برای کسب علم): این بخش با محوریت داستان موسی و خضر، بر اهمیت طلب دانش مفید و لزوم شکیبایی در مسیر کسب آن تأکید می‌کند. درس‌هایی نظیر پنهان بودن حکمت در وقایع به‌ظاهر ناخوشایند (مانند سوراخ کردن کشتی) و لطف الهی نسبت به مستضعفان (مانند بنا کردن دیوار برای یتیمان)، از نکات برجسته این بخش هستند.

• بخش چهارم (نماز و تفسیر قرآن): این بخش به اهمیت و فلسفه نماز می‌پردازد. نماز به‌عنوان ابزاری برای یاری جستن از خداوند و بازدارنده‌ای از فحشا و منکر معرفی می‌شود. همچنین، این بخش به تفسیر سوره‌های مهمی چون سوره توحید می‌پردازد که بر یکتایی و بی‌همتایی خداوند تأکید دارد.

• بخش پنجم (ویژگی‌های مؤمنان): این بخش به صفات برجسته مؤمنان واقعی اشاره می‌کند. ایمان و خشوع در نماز، دوری از لغو و بیهودگی، پاک‌سازی اموال از طریق زکات، پاک‌دامنی و حفظ عفت و پایداری بر عهد و پیمان‌ها، از جمله این ویژگی‌ها هستند.

• بخش ششم (سیمای بندگان خاص خدا): در این بخش، ویژگی‌های بندگان خاص خداوند توصیف شده است؛ فروتنی در رفتار و گفتار، شب‌زنده‌داری و بندگی خدا، هراس از دوزخ و رعایت حد اعتدال و پرهیز از افراط و تفریط، از برجسته‌ترین صفات آنان است.

• بخش هفتم (سیمای خردمندان در قرآن): این بخش، به اوصاف خردمندان می‌پردازد. پایبندی به حق و عهد و پیمان، تأمل در نشانه‌های الهی، حفظ پیوندها و روابط اجتماعی و صبر و پایداری در راه انجام نیکی‌ها، از ویژگی‌های مهم آن‌هاست.

• بخش هشتم (حکمت‌هایی از قرآن): این بخش پایانی به درس‌های اخلاقی و حکمت‌های قرآنی می‌پردازد. موضوعاتی نظیر عبادت خداوند و نیکی به والدین، پرهیز از اسراف، سخن نیکو با نیازمندان، پرهیز از گمان بد و تکبر و رعایت حقوق فرزندان و حفظ مال یتیمان، از جمله حکمت‌های این بخش هستند.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب