طوسی، محمد بن حسن: تفاوت میان نسخه‌ها

→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌تر

طوسی، محمد بن حسن (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۱ ژوئیهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۱۰:۱۸

۱٬۴۶۹ بایت اضافه‌شده ، ۲۱ ژوئیه

←‏وابسته‌ها

Hbaghizadeh

دیوان‌سالاران، مدیران

۱۴۴٬۵۹۹

ویرایش

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-<div class="wikiInfo">
+{{جعبه اطلاعات زندگی‌نامه
-[[پرونده:NUR00823.jpg|بندانگشتی|مقبره شیخ طوسی در نجف اشرف]]
+| عنوان = طوسی، محمد بن حسن
-{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
+| تصویر = NUR00823.jpg
-|-
+| اندازه تصویر =
-! نام!! data-type="authorName" |طوسی، محمد بن حسن
+| توضیح تصویر = مقبره شیخ طوسی در نجف اشرف
-|-
+| نام کامل =
-|نام‌های دیگر
+| نام‌های دیگر = ش‍ی‍خ‌ ال‍طای‍ف‍ه، ش‍ی‍خ‌ طوس‍ی‌، طوس‍ی‌، اب‍وج‍ع‍ف‍ر م‍ح‍م‍د ب‍ن‌ ح‍س‍ن‌
-| data-type="authorOtherNames" | ش‍ی‍خ‌ ال‍طای‍ف‍ه
+| لقب =
+| تخلص =
-ش‍ی‍خ‌ طوس‍ی‌
+| نسب =
+| نام پدر = حسن
-طوس‍ی‌، اب‍وج‍ع‍ف‍ر م‍ح‍م‍د ب‍ن‌ ح‍س‍ن‌
+| ولادت = 374ش
-|-
+| محل تولد = خراسان
-|نام پدر
+| کشور تولد =
-| data-type="authorfatherName" |حسن
+| محل زندگی =
-|-
+| رحلت = شب دوشنبه، ۲۲ محرم 460ق
-|متولد
+| شهادت =
-| data-type="authorbirthDate" |374 ش یا 995 م
+| مدفن =
-|-
+| طول عمر =
-|محل تولد
+| نام همسر =
-| data-type="authorBirthPlace" |خراسان
+| فرزندان =
-|-
+| خویشاوندان =
-|رحلت
+| دین =
-| data-type="authorDeathDate" |446 ش یا 460 ق یا 1067 م
+| مذهب =
-|-
+| پیشه =
-|اساتید
+| منصب =
-| data-type="authorTeachers" |[[شیخ مفید]]، [[غضایری، حسین بن عبیدالله|حسین بن عبیداللَّه غضایری]]، [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سید مرتضی علم‌الهدی]]
+| پس از =
-|-
+| پیش از =
-|برخی آثار
+| اساتید = [[شیخ مفید]]، [[غضایری، حسین بن عبیدالله|حسین بن عبیداللَّه غضایری]]، [[سید مرتضی، علی بن حسین|سید مرتضی علم‌الهدی]]
-| data-type="authorWritings" |[[‏اقتصاد، ترجمه الاقتصاد إلی طريق الرشاد]]
+| مشایخ  =
+| معاصرین =
-[[‏الاستبصار فیما اختلف من الاخبار]]
+| شاگردان =
+| اجازه اجتهاد از =
-[[‏الاقتصاد الهادی الی طریق الرشاد]]
+| درجه علمی =
+| دانشگاه =
-[[‏الأمالي (طوسی)]]
+| حوزه =
-|- class="articleCode"
+| علایق پژوهشی =
-|کد مؤلف
+| سبک نوشتاری =
-| data-type="authorCode" |AUTHORCODE00823AUTHORCODE
+| آثار = [[‏اقتصاد، ترجمه الاقتصاد إلی طريق الرشاد]]، [[‏الاستبصار فیما اختلف من الاخبار]]، [[‏الاقتصاد الهادی الی طریق الرشاد]]، [[‏الأمالي (طوسی)]]
-|}
+| وبگاه =
-</div>
+| امضا =
-{{کاربردهای دیگر|شیخ الطائفه (ابهام زدایی)}}
+| کد مؤلف = AUTHORCODE00823AUTHORCODE
-{{کاربردهای دیگر|طوسی (ابهام زدایی)}}
+}}
+{{کاربردهای دیگر|شیخ الطائفه (ابهام‌زدایی)}}
+{{کاربردهای دیگر|طوسی (ابهام‌زدایی)}}
 '''ابوجعفر محمد بن حسن طوسی''' (385 -460ق)، معروف به شیخ طوسی، و شیخ‌الطائفه، کنیه او ابوجعفر، از بزرگترین محدثان و فقیهان شیعه. وی نویسنده دو کتاب [[تهذيب الأحكام|التهذیب]] و [[الاستبصار في ما اختلف من الأخبار|الاستبصار]] از کتاب‌های چهارگانه حدیثی شیعه است.
@@ خط ۵۳: / خط ۵۴: @@
 وی در سال 408ق به بغداد مهاجرت کرد. ورود شیخ طوسی به این شهر، در زمانی بود که مردان علم و فکر و ادب با دیدگاه‌های مختلف در آنجا حضور داشتند و علوم عقلی و نقلی را در مراکز علمی بغداد تدریس می‌کردند.
-در آن زمان، [[شیخ مفید]] (338-413ق) رهبری فکری شیعه امامی‌مذهب را بر عهده داشت و مجلس درس او محلّ حضور نخبگان فرهنگی و صاحب‌نظران برجسته آن عصر بود. حتّی عالمان سایر گروه‌های مذهبی هم در جلسه درس او حضور داشتند. [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سید مرتضی علم‌الهدی]] (م 436ق) نیز - که در فنّ مناظره، شاگرد [[شیخ مفید]] بود - مجلسی داشت که در آن، میان دانشمندان تمام مذاهب، مناظره صورت می‌گرفت. بنابراین، وجود فضای فرهنگی اصیل و درعین‌حال، نوآوری‌های بسیار در بغداد، موجب جلب توجّه شیخ طوسی به بغداد و مهاجرت وی به آن شهر شد، همچنان‌که سنّت سفر برای علم‌آموزی را هم نباید از نظر دور بداریم. در آن عصر، فقها برای تکمیل معلوماتشان به دیگر مناطق اسلامی برای تحصیل و تدریس سفر می‌کردند، به‌خصوص بغداد که مرکز خلافت و مرکز تمدّن اسلامی بزرگ آن روز بود؛ ازاین‌رو، بغداد، بزرگان نام‌آور و برجسته‌ای را از مذاهب مختلف در خود جای داده بود.
+در آن زمان، [[شیخ مفید]] (338-413ق) رهبری فکری شیعه امامی‌مذهب را بر عهده داشت و مجلس درس او محلّ حضور نخبگان فرهنگی و صاحب‌نظران برجسته آن عصر بود. حتّی عالمان سایر گروه‌های مذهبی هم در جلسه درس او حضور داشتند. [[سید مرتضی، علی بن حسین|سید مرتضی علم‌الهدی]] (م 436ق) نیز - که در فنّ مناظره، شاگرد [[شیخ مفید]] بود - مجلسی داشت که در آن، میان دانشمندان تمام مذاهب، مناظره صورت می‌گرفت. بنابراین، وجود فضای فرهنگی اصیل و درعین‌حال، نوآوری‌های بسیار در بغداد، موجب جلب توجّه شیخ طوسی به بغداد و مهاجرت وی به آن شهر شد، همچنان‌که سنّت سفر برای علم‌آموزی را هم نباید از نظر دور بداریم. در آن عصر، فقها برای تکمیل معلوماتشان به دیگر مناطق اسلامی برای تحصیل و تدریس سفر می‌کردند، به‌خصوص بغداد که مرکز خلافت و مرکز تمدّن اسلامی بزرگ آن روز بود؛ ازاین‌رو، بغداد، بزرگان نام‌آور و برجسته‌ای را از مذاهب مختلف در خود جای داده بود.
 این شرایط باعث شد که عالمان بسیاری و از جمله شیخ طوسی، به بغداد مهاجرت نمودند. البتّه استقرار حکومت آل بویه در بغدادِ آن عصر نیز در اقبال شیخ طوسی به آن شهر، بی‌تأثیر نبوده است.
@@ خط ۶۱: / خط ۶۲: @@
 شیخ طوسی رحمه‌الله با ورود به بغداد، در مجلس درس [[شیخ مفید]] - که در آن زمان، شیخ متکلّمان و فقیهان شیعه و رئیس آنها شناخته می‌شد - شرکت کرد. او به مدّت پنج سال از درس [[شیخ مفید]] در اصول و کلام استفاده کرد و در همین دوره، تألیف کتاب «تهذیب الأحکام»(شرح کتاب «المقنعة» اثر [[شیخ مفید]]) را آغاز کرد. در این شرح، تأثیر جوّ کلامی بغداد بر شیخ طوسی، مشهود است.
-همچنین شیخ طوسی در طول این مدّت، از درس [[غضایری، حسین بن عبیدالله|حسین بن عبیداللَّه غضایری]] (م 411ق) و محمّد بن احمد بن ابی‌الفوارس (م بعد 411ق) و دیگر اساتید شیعه و اهل سنّت استفاده کرده است؛ همچنان‌که آنان هم از او استفاده بردند و از همین روست که شاگردان بسیاری از مذاهب مختلف، از درس شیخ طوسی استفاده نموده‌اند. در بغداد، سیصد نفر از مذاهب مختلف، در شمار شاگردان شیخ طوسی ذکر گردیده‌اند. پس از وفات [[شیخ مفید]] در سال 413ق، رهبری شیعیان امامی‌مذهب به [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سید مرتضی علم‌الهدی]] (413-436ق) رسید. او برجسته‌ترین شاگرد [[شیخ مفید]] بود.
+همچنین شیخ طوسی در طول این مدّت، از درس [[غضایری، حسین بن عبیدالله|حسین بن عبیداللَّه غضایری]] (م 411ق) و محمّد بن احمد بن ابی‌الفوارس (م بعد 411ق) و دیگر اساتید شیعه و اهل سنّت استفاده کرده است؛ همچنان‌که آنان هم از او استفاده بردند و از همین روست که شاگردان بسیاری از مذاهب مختلف، از درس شیخ طوسی استفاده نموده‌اند. در بغداد، سیصد نفر از مذاهب مختلف، در شمار شاگردان شیخ طوسی ذکر گردیده‌اند. پس از وفات [[شیخ مفید]] در سال 413ق، رهبری شیعیان امامی‌مذهب به [[سید مرتضی، علی بن حسین|سید مرتضی علم‌الهدی]] (413-436ق) رسید. او برجسته‌ترین شاگرد [[شیخ مفید]] بود.
-شیخ طوسی در عصر شاگردی‌اش نزد [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سید مرتضی]]، کتاب «[[تلخیص الشافی|تلخیص الشافی]]» را - که انتخاب و ساده‌سازی کتاب سید مرتضی به نام «الشافی» بود - تألیف نمود. شیخ طوسی این کتاب را در سال 432ق به اتمام رساند.
+شیخ طوسی در عصر شاگردی‌اش نزد [[سید مرتضی، علی بن حسین|سید مرتضی]]، کتاب «[[تلخیص الشافی|تلخیص الشافی]]» را - که انتخاب و ساده‌سازی کتاب سید مرتضی به نام «الشافی» بود - تألیف نمود. شیخ طوسی این کتاب را در سال 432ق به اتمام رساند.
-شیخ طوسی کتاب «[[رجال الطوسي|الرجال]]» و کتاب «[[الفهرست (طوسي)]]» را نیز در عصر [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سید مرتضی]] تألیف نموده است؛ چراکه در کتاب «[[رجال الطوسي|الرجال]]» در شرح حال [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سید مرتضی]] با تعبیرات: «أدام اللَّه تعالی أیامه» و «مدّ اللَّه فی عمره» از وی یاد کرده است.
+شیخ طوسی کتاب «[[رجال الطوسي|الرجال]]» و کتاب «[[الفهرست (طوسي)]]» را نیز در عصر [[سید مرتضی، علی بن حسین|سید مرتضی]] تألیف نموده است؛ چراکه در کتاب «[[رجال الطوسي|الرجال]]» در شرح حال [[سید مرتضی، علی بن حسین|سید مرتضی]] با تعبیرات: «أدام اللَّه تعالی أیامه» و «مدّ اللَّه فی عمره» از وی یاد کرده است.
 شیخ طوسی در این دوره، از دروس اساتید دیگری هم استفاده کرد. هلال بن محمّد بن جعفر حفّار (م 414ق)، محمّد بن محمّد بن محمّد بن مخلّد (م 419ق)، احمد بن عبدون معروف به ابن حاشر (م 423ق) و [[ابن شاذان، محمد بن احمد|محمّد بن احمد بن شاذان]] (م 425ق) نیز از اساتید وی بوده‌اند.
@@ خط ۱۸۸: / خط ۱۸۹: @@
 == وفات شیخ طوسی ==
-مصادر تراجم، در تاریخ وفات شیخ طوسی اختلاف دارند. در این‌باره تواریخ متعددی نقل شده که عبارتند از: «458ق»، «459ق»، «461ق»، «465»، «466ق» و «460ق». بیشتر مصادر و معتبرترین آنها، «460ق» را ذکر کرده‌اند.
+مصادر تراجم، در تاریخ وفات شیخ طوسی اختلاف دارند. در این‌باره تواریخ متعددی نقل شده که عبارتند از: «458ق»، «459ق»، «461ق»، «465»، «466ق» و «460ق». بیشتر مصادر و معتبرترین آنها، سال «460ق» ذکر کرده‌اند. اینکه او در شب دوشنبه، ۲۲ محرم 460ق درگذشت <ref> [https://tarikh.inoor.ir/fa/event/page/2G9KK/%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%AA_%D8%B4%DB%8C%D8%AE_%D8%B7%D9%88%D8%B3%DB%8C ر.ک: پایگاه جامع تاریخ]</ref> و شاگردانش حسن بن مهدی سلیقی، حسن بن عبدالواحد عین زربی، و ابوالحسن لولوی او را غسل داده و در خانه‌اش دفن کردند و طبق وصیتش این خانه به مسجد تبدیل شد و امروزه به جامع الشیخ الطوسی مشهور است و  ‌طى ده ‌قرن گذشته ‌یكى از مراكز تدریس حوزه نجف شمرده مى‌‌شود.
 == آثار ==
@@ خط ۲۵۸: / خط ۲۵۹: @@
 # مسائل ابن البرّاج؛
 # المسائل القمّیة؛
-# مسئلة فی الأحوال (ر.ک: رحمان ستایش، محمدکاظم، ص179-192).
+# مسئلة فی الأحوال؛<ref>ر.ک: رحمان ستایش، محمدکاظم، ص179-192</ref>
-== منابع مقاله ==
+==پانويس ==
+<references />
-رحمان ستایش، محمدکاظم، بازشناسی منابع اصلی رجال شیعه، قم، مؤسسه علمی - فرهنگی دارالحدیث، چاپ اول، 1384ش.
+== منابع مقاله ==
+#رحمان ستایش، محمدکاظم، بازشناسی منابع اصلی رجال شیعه، قم، مؤسسه علمی - فرهنگی دارالحدیث، چاپ اول، 1384ش.
+#[https://tarikh.inoor.ir/fa/event/page/2G9KK/%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%AA_%D8%B4%DB%8C%D8%AE_%D8%B7%D9%88%D8%B3%DB%8C پایگاه جامع تاریخ]
 {{الگو:آثار شیخ طوسی}}
@@ خط ۲۷۸: / خط ۲۸۲: @@
 [[جواهر الفقه و تليه رسالتان (العقائد الجعفرية و خمسون مسألة اعتقاديه)]]
+[[إيضاح المصباح لأهل الصلاح]]
 [[اختیار معرفة الرجال]]
@@ خط ۳۰۱: / خط ۳۰۷: @@
 [[الجمل و العقود فی العبادات]]
-[[النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوی]]
+[[النهاية في مجرد الفقه و الفتاوي]]
 [[الجمل و العقود فی العبادات/ترجمه]]
@@ خط ۳۱۴: / خط ۳۲۰: @@
 [[رجال الطوسی]]
+[[رجال الطوسي (محقق: بحرالعلوم)]]
 [[اختیار معرفة الرجال]]
@@ خط ۳۱۹: / خط ۳۲۷: @@
 [[الغيبة (للطوسی)]]
 [[الفهرست (طوسی، محمد بن حسن)]]
+[[الفهرست شیخ طوسی]]
 [[مصباح المتهجد]]
+[[مختصر مصباح المتهجد في عمل السنة، الشهير ب «المصباح الصغير»]]
 [[التبیان فی تفسیر القرآن]]
 [[المنتخب من تفسیر القرآن و النکت المستخرجة من کتاب التبیان]]
+[[مبانی رفع تعارض اخبار از ديدگاه شيخ طوسی در استبصار]]
 [[معراج أهل الکمال إلی معرفة الرجال]]
@@ خط ۳۳۶: / خط ۳۵۰: @@
 [[تهذیب الاحکام (تحقیق غفاری)]]
+[[اندیشه‌های کلامی شیخ طوسی]]
 [[تجرید المنطق]]
@@ خط ۳۵۴: / خط ۳۷۰: @@
 [[تهذیب الاحکام فی شرح المقنعه (رحلی)]]
-[[رجال الطوسی]]
 [[العده فی اصول الفقه (یک جلدی)]]
@@ خط ۳۹۱: / خط ۴۰۵: @@
 [[المبسوط فی فقه الامامیة]]
-[[رجال الطوسی]]
+[[النهاية في مجرد الفقه و الفتاوی با ترجمه فارسی آن]]
-[[النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوی با ترجمه فارسی آن]]
 [[منهج الشيخ أبي جعفر الطوسي في تفسير القرآن الکريم]]