فرهنگ فارسی گفتاری

فرهنگ فارسی گفتاری
پدیدآوران	صفرزاده، بهروز (نویسنده)
ناشر	کتاب بهار
مکان نشر	تهران
سال نشر	1395
چاپ	اول
شابک	‎978-600-95409-6-9
موضوع	زبان فارسی، گویش تهرانی، فرهنگ لغت
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏PIR ۲۶۲۶/ص۷ف۴ ۱۳۹۵

فرهنگ فارسی گفتاری تألیف بهروز صفرزاده؛ این فرهنگ به گردآوری واژگان و اصطلاحات رایج در گفتار روزمرۀ فارسی زبانان (لهجۀ تهرانی) پرداخته و حدود 8000 مدخل گفتاری را با ویژگی‌های آوایی، دستوری و کاربردی آنها ارائه می‌دهد. نویسنده با طبقه‌بندی واژگان بر اساس بار اخلاقی-اجتماعی و ثبت تلفظ طبیعی آنها، منبعی کاربردی برای مطالعات زبان شناسی و آموزش فارسی ایجاد کرده است.

ساختار

این کتاب در یک جلد و چهار بخش اصلی شامل پیشگفتار، ویژگی‌های فارسی گفتاری، راهنمای استفاده از فرهنگ و متن اصلی فرهنگ تدوین شده است. دو پیوست درباره آوانگاری و تحولات آوایی نیز به کتاب افزوده شده است.

گزارش کتاب

این کتاب با رویکردی علمی-کاربردی به ثبت سیستماتیک گونۀ گفتاری زبان فارسی می‌پردازد. صفرزاده در مقدمه با تفکیک واژگان رسمی و گفتاری (ص 14)، حدود 20% از lexicon فارسی معاصر را متعلق به گونۀ گفتاری می‌داند. ویژگی ممتاز این فرهنگ، استخراج داده‌ها از گفتار طبیعی (در مقابل متون ادبی) و طبقه‌بندی واژگان بر اساس 15 برچسب کاربردی مانند «عامیانه»، «توهین‌آمیز» یا «محترمانه» است.

در بخش روش شناسی، نویسنده به ثبت تلفظ طبیعی (مثلاً «رو» به جای «را») و ساختارهای دستوری خاص گفتار (ص 28) توجه ویژه داشته است. مدخل‌ها به صورت الفبایی و مستقل (بدون زیرمدخل) تنظیم شده‌اند و هر مدخل شامل اطلاعات دستوری، تلفظ، تعریف به زبان گفتاری و مثال‌های کاربردی است.

پیوست‌های پایانی کتاب با ارائه جدول آوانگاری IPA و مقایسۀ سیستماتیک تحولات آوایی گفتار و نوشتار (ص 380)، ارزش علمی اثر را افزایش داده‌اند. این فرهنگ با پرهیز از رویکرد توصیفی صرف، به تحلیل کاربردشناسی واژگان در بافت‌های اجتماعی مختلف پرداخته و منبعی معتبر برای پژوهشگران زبان شناسی اجتماعی و آموزش فارسی محسوب می‌شود.

منابع مقاله

پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات