نبشته من این نامه پهلوی ...

نبشته من این نامه پهلوی...؛ بررسی و تحلیل شخصیت‌های برجستۀ اساطیری ایران باستان
پدیدآوران	فاتحی، اقدس (نویسنده)
عنوان‌های دیگر	A Survey & Analysis Of The Distinguished Mythological Characters in Ancient Iran
ناشر	انتشارات فارسیران
مکان نشر	تهران
سال نشر	۱۳۹۵
شابک	‎۹۷۸-۶۰۰-۸۳۱۳-۱۴-۴
موضوع	شاهنامه‌پژوهی -- اسطوره‌شناسی -- ادبیات تطبیقی -- خط و زبان اوستایی -- خط و زبان پهلوی -- حماسه‌های ایران باستان
زبان	فارسی
تعداد جلد	۱
کد کنگره	PIR ۴۰۰۹/الف۴۵ف۲ ۱۳۹۵

نبشته من این نامه پهلوی... تألیف اقدس فاتحی؛ این کتاب به بررسی تطبیقی شش شخصیت اساطیری ایران باستان (جمشید، ضحاک، فریدون، کیکاووس، اسفندیار و رستم) در متون اوستایی، پهلوی و شاهنامه فردوسی می‌پردازد و با ارائه متون اصلی به خطوط باستانی و ترجمه آنها، تحلیلی جامع از سیر تحول این اسطوره‌ها ارائه می‌دهد.

ساختار

کتاب شامل یک پیش‌گفتار، نه فصل و یک بخش نتیجه‌گیری است.

گزارش کتاب

این کتاب اثر اقدس فاتحی، پژوهشی عمیق و بی‌سابقه در بررسی تطبیقی شش شخصیت برجستۀ اساطیری ایران (جمشید، ضحاک، فریدون، کیکاووس، اسفندیار و رستم) در سه منبع اصلی ادبیات ایرانی است: متون اوستایی، متون فارسی میانه (پهلوی) و شاهنامۀ فردوسی.

فصل اول به بررسی باورهای اساطیری اقوام آریایی و معرفی منابع باستانی می‌پردازد. نویسنده در این فصل به ارتباطات اساطیر هند و ایرانی اشاره کرده و منابع اصلی تحقیق را معرفی می‌کند.

فصل دوم به تعریف مفاهیم «اسطوره» و «حماسه» اختصاص دارد و تمایزات این دو گونه ادبی را بررسی می‌کند.

فصول سوم تا هشتم هر یک به تحلیل یکی از شخصیت‌های اساطیری می‌پردازند:

- فصل سوم: جمشید و سیر تحول این شخصیت از متون اوستایی تا شاهنامه

- فصل چهارم: ضحاک و بررسی جنبه‌های اهریمنی این شخصیت

- فصل پنجم: فریدون به عنوان قهرمان ضحاک‌کش

- فصل ششم: کیکاووس و ویژگی‌های پادشاهی او

- فصل هفتم: اسفندیار و جنبه‌های اسطوره‌ای یک این شخصیت

- فصل هشتم: رستم و مقایسه جایگاه او در متون پهلوی و شاهنامه

یکی از ویژگی‌های منحصر به فرد این کتاب، ارائه متون اصلی به خطوط اوستایی و پهلوی همراه با آوانویسی لاتین و فارسی است. نویسنده برای هر متن ابتدا قرائت دقیق ارائه داده، سپس ترجمه فارسی روان آن را آورده و در نهایت به تحلیل محتوا پرداخته است.

در فصل نهم (نتیجه‌گیری)، فاتحی به جمع‌بندی یافته‌های تحقیق می‌پردازد و نشان می‌دهد که چگونه این شخصیت‌ها در گذر از ادبیات اوستایی به پهلوی و سپس به شاهنامه دچار تحولات معنایی و کارکردی شده‌اند.

این کتاب با روش تحقیق کتابخانه‌ای و با مراجعه مستقیم به متون اصلی تدوین شده است. از جمله منابع مورد استفاده می‌توان به یسنا، گاهان، یشت‌ها، وندیداد، بندهشن، دینکرد و دیگر متون پهلوی اشاره کرد.

مهم‌ترین دستاورد این پژوهش، نشان دادن سیر تحول اساطیر ایرانی و چگونگی بازتاب آنها در شاهنامه است. به عنوان مثال، نویسنده نشان می‌دهد که شخصیت رستم در متون اوستایی وجود ندارد و در متون پهلوی نیز بسیار کم‌رنگ است، اما در شاهنامه به اوج شکوفایی می‌رسد.

منابع مقاله

پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات