۱۴۴٬۸۸۷
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - '[[ ' به '[[') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۲ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
{{کاربردهای دیگر| النهاية (ابهامزدایی)}} | |||
'''الهداية إلی بلوغ النهایة'''، اثر [[مکی بن حموش|ابومحمد مکی بن ابیطالب حموش]]، کتابی است 13 جلدی به زبان عربی با موضوع علوم قرآن و تفسیر. حاصل تحقیق کتاب، مجموعه رسائل دانشگاهی اشخاص ذیل زیر نظر دکتر شاهد بوشیخی بوده است: زار صالح، محمد علی بنصر، حسن بوقیسی، حسین عاصم، محمد عبدالحق حنشی، عمر بن حماد، اصبان ابراهیم، عزالدین جولید، عبدالعزیز یعکوبی، مصطفی ریاح، مصطفی صمدی، فوضیل مصطفی. | '''الهداية إلی بلوغ النهایة'''، اثر [[مکی بن حموش|ابومحمد مکی بن ابیطالب حموش]]، کتابی است 13 جلدی به زبان عربی با موضوع علوم قرآن و تفسیر. حاصل تحقیق کتاب، مجموعه رسائل دانشگاهی اشخاص ذیل زیر نظر دکتر شاهد بوشیخی بوده است: زار صالح، محمد علی بنصر، حسن بوقیسی، حسین عاصم، محمد عبدالحق حنشی، عمر بن حماد، اصبان ابراهیم، عزالدین جولید، عبدالعزیز یعکوبی، مصطفی ریاح، مصطفی صمدی، فوضیل مصطفی. | ||
| خط ۵۱: | خط ۵۱: | ||
# فوضیل مصطفی: جمعه تا ناس<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/20439/2/56 ر.ک: همان، ص56-57]</ref>. | # فوضیل مصطفی: جمعه تا ناس<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/20439/2/56 ر.ک: همان، ص56-57]</ref>. | ||
مؤلف، در تفسیر، هر سوره را به چند مقطع و سپس به آیات تقسیم میکند و پس از آن با اعتماد به خود قرآن و به شیوه تفسیر قرآن به قرآن، به بیان معنای عام آیه و بخشی از معنای آن میپردازد. سپس به سراغ روایات وارده از سنت و اقوال صحابه و تابعین میرود. وی پس از عرض اخبار و اقوال، آنچه را ترجیح میدهد بدون نقد و تمحیص، بیان میدارد. او در مواردی که از ادفوی و طبری نقل میکند هم نقد و بررسیای ندارد. مکی، در بیان مطالب تفسیرش غالباً بر اقوال جمهور مفسرین تکیه میکند و بر آن تعلیقه میزند. او همچنین بر نسبت دادن آرای همه مفسران، نحویون، علمای لغت و قرائات و... به صاحبانشان اصراری ندارد. البته وی معمولا آرای نحویون را توجیه کرده و با ذکر ادله نحوی میان نظریاتشان ترجیح برقرار میکند. وی در تفسیرش گاهی بر نظر و قیاس تکیه میکند؛ مثلا در تفسیر آیه شریفه '''يا أَيهَا الَّذِينَ آمَنُوا عَلَيكمْ أَنفُسَكمْ''' (مائده: 105)، میگوید: بر انسان (در نظر و قیاس) واجب است که امر به خیر کند، همان گونه که نفسش را بر خیر وامیدارد و نهی از شر کند دقیقا به همان نحوی که خودش را از شر نهی مینماید و هر چیزی که انجام آن بر تو واجب باشد امر به آن و نهی از خلافش بر تو واجب است... | مؤلف، در تفسیر، هر سوره را به چند مقطع و سپس به آیات تقسیم میکند و پس از آن با اعتماد به خود قرآن و به شیوه تفسیر قرآن به قرآن، به بیان معنای عام آیه و بخشی از معنای آن میپردازد. سپس به سراغ روایات وارده از سنت و اقوال صحابه و تابعین میرود. وی پس از عرض اخبار و اقوال، آنچه را ترجیح میدهد بدون نقد و تمحیص، بیان میدارد. او در مواردی که از ادفوی و طبری نقل میکند هم نقد و بررسیای ندارد. مکی، در بیان مطالب تفسیرش غالباً بر اقوال جمهور مفسرین تکیه میکند و بر آن تعلیقه میزند. او همچنین بر نسبت دادن آرای همه مفسران، نحویون، علمای لغت و قرائات و... به صاحبانشان اصراری ندارد. البته وی معمولا آرای نحویون را توجیه کرده و با ذکر ادله نحوی میان نظریاتشان ترجیح برقرار میکند. وی در تفسیرش گاهی بر نظر و قیاس تکیه میکند؛ مثلا در تفسیر آیه شریفه'''يا أَيهَا الَّذِينَ آمَنُوا عَلَيكمْ أَنفُسَكمْ''' (مائده: 105)، میگوید: بر انسان (در نظر و قیاس) واجب است که امر به خیر کند، همان گونه که نفسش را بر خیر وامیدارد و نهی از شر کند دقیقا به همان نحوی که خودش را از شر نهی مینماید و هر چیزی که انجام آن بر تو واجب باشد امر به آن و نهی از خلافش بر تو واجب است... | ||
از ویژگیهای شیوه او، عدم اطناب و تفصیل است. او در مواردی که مطلب نیاز به تفصیل دارد، به کتابهای دیگرش ارجاع میدهد. وی در مقدمه هم بر رعایت ایجاز و اختصار غیر مخل در نگارش این کتاب تأکید کرده است و اساسا از همین جهت است که در ذکر روایات و اقوال، سندها را حذف میکند. [[مکی بن حموش]]، مواد مطالبش را بهترتیب منظمی بیان کرده است. او اقوال را نقل کرده و برخی را بر برخی دیگر مقدم میدارد و برای برخی دلیل میآورد و در مواردی که شخص را از مخالفان یا گمراهان میپندارد از استدلال به رأی او پرهیز کرده و آن قول را مهمل باقی میگذارد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/20439/2/51 ر.ک: همان، ص51-52]</ref>. | از ویژگیهای شیوه او، عدم اطناب و تفصیل است. او در مواردی که مطلب نیاز به تفصیل دارد، به کتابهای دیگرش ارجاع میدهد. وی در مقدمه هم بر رعایت ایجاز و اختصار غیر مخل در نگارش این کتاب تأکید کرده است و اساسا از همین جهت است که در ذکر روایات و اقوال، سندها را حذف میکند. [[مکی بن حموش]]، مواد مطالبش را بهترتیب منظمی بیان کرده است. او اقوال را نقل کرده و برخی را بر برخی دیگر مقدم میدارد و برای برخی دلیل میآورد و در مواردی که شخص را از مخالفان یا گمراهان میپندارد از استدلال به رأی او پرهیز کرده و آن قول را مهمل باقی میگذارد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/20439/2/51 ر.ک: همان، ص51-52]</ref>. | ||
| خط ۷۴: | خط ۷۴: | ||
درباره صحت انتساب این تفسیر به [[مکی بن حموش|مکی]] ادلهای هست، از جمله: اجماع مصادری که ترجمهای از این مصنف دارند بر نسبت الهدایه... به مکی، ارجاع [[مکی بن حموش|مکی]] در این تفسیر به دیگر کتابهایش و بالعکس، نقل کتابهای تفسیری متأخر از این کتاب، تطابق قلم و شیوه نگارش این اثر با دیگر آثار [[مکی بن حموش|مکی]]<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/20439/2/25 ر.ک: همان، ص25-26]</ref>. | درباره صحت انتساب این تفسیر به [[مکی بن حموش|مکی]] ادلهای هست، از جمله: اجماع مصادری که ترجمهای از این مصنف دارند بر نسبت الهدایه... به مکی، ارجاع [[مکی بن حموش|مکی]] در این تفسیر به دیگر کتابهایش و بالعکس، نقل کتابهای تفسیری متأخر از این کتاب، تطابق قلم و شیوه نگارش این اثر با دیگر آثار [[مکی بن حموش|مکی]]<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/20439/2/25 ر.ک: همان، ص25-26]</ref>. | ||
صفحات 65 تا 68 کتاب، حاوی تصاویری از نسخههای خطی کتاب است. محققین، اصل نسخههای خطی کتاب را دیدهاند، یکی را مبنا قرار داده و بر اساس قواعد ویرایشی جدید به اصلاح آن پرداختهاند. همچنین به مقابله این نسخه با نسخههای دیگر پرداختهاند و موارد خطا یا تصحیف یا تحریف را با توجه به این امر تصحیح کردهاند. ضبط نصوص قرآنی این کتاب با حرکات به روایت ورش و | صفحات 65 تا 68 کتاب، حاوی تصاویری از نسخههای خطی کتاب است. محققین، اصل نسخههای خطی کتاب را دیدهاند، یکی را مبنا قرار داده و بر اساس قواعد ویرایشی جدید به اصلاح آن پرداختهاند. همچنین به مقابله این نسخه با نسخههای دیگر پرداختهاند و موارد خطا یا تصحیف یا تحریف را با توجه به این امر تصحیح کردهاند. ضبط نصوص قرآنی این کتاب با حرکات به روایت ورش و شمارهگذاری آنها برحسب ترقیم مورد اعتماد و قرار دادن آن میان پرانتز بوده است. تخریج قرائات قرآنی، احادیث نبوی، احکام فقهی و اقوال فقها، شواهد شعری و امثال و نسبت آنها به صاحبانشان، اقوال نحوی و صرفی و لغوی، تعریف اعلام، شرح الفاظ غریب و فهرستبندی از کارهای محققان است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/20439/2/57 ر.ک: همان، ص57-58]</ref>. | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||