المبهج في تفسير أسماء شعراء الحماسة

المبهج في تفسير أسماء شعراء الحماسة
پدیدآوران	ابن جنی، عثمان بن جنی (نويسنده) عطیه، مروان (شارح) راشد، شیخ (شارح)
سال نشر	1408ق - 1988م
چاپ	1
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	/ی6م2 3787 PJA
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

المُبهج فی تفسیر اسماء شعراء الحماسة ، تألیف ابوالفتح عثمان بن جنی (متوفی 392ق) در شرح و توضیح اسامی شعرای حماسه ابی‌تمام طائی (متوفی 232ق).

بدون شک حماسه ابی‌تمام حبیب بن اوس طائی (متوفی 232ق) از نفیس‌ترین مجموعه‌های شعری قدیمی و مشهورترین آنهاست. بنابراین علمای لغت و ادب در گذشته و حال به آن اهتمام داشته‌اند و شروح بسیاری بر آن نوشته شده است. ابن جنی از جمله این افراد است که دو کتاب در این زمینه نوشته است: اولین کتاب «التنبیه فی شرح مشکلات الحماسة» که در آن مسائل اعرابی و صرفی و عروضی را توضیح داده است. و دومین آنها همین کتاب المبهج است که در آن اسامی 221 شاعر از شعرای حماسه را شرح و توضیح داده است.‏

ابن جنی در مقدمه از فایده کتاب، اقسام اسم علم، اعلام مرتجله و مانند آن سخن گفته است. پس از آن به شرح و تفسیر اسامی شعراء حماسه پرداخته است. کتاب ابن جنی تمامی اسامی شعراء حماسه را دربر ندارد؛ شاید بعضی از ایشان نزد او معروف نبوده‌اند یا اینکه برخی اسامی متشابه بوده و یکی از اسامی متشابه را به جهت اجتناب از تکرار ذکر کرده است. اگرچه می‌بینیم که از دام تکرار در امان نبوده است و اسامی پنج شاعر – از جمله شبیب بن عوانه، زفر بن حارث - را دو بار تکرار کرده و در نوبت دوم مطلب جدیدی نیاورده است.

از دیگر نکات قابل ذکر آنکه درباره برخی از اسامی چون سلیک بن سلکه، ابن حبناء، بنت وقدان و ابوالمعطش، در شرح حماسه حماسیاتی مشاهده نمی‌شود. شاید دلیل آن اختلاف بین نسخه‌های حماسه بوده است؛ به عنوان مثال تبریزی درباره بعضی از شعراء مانند غسان بن وعله و رقاد بن منذر یک یا چند حماسیه آورده است و حال آنکه در شرح مرزوقی این حماسیات نیامده است.‏

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.