ليس في كلام العرب

ليس في كلام العرب
پدیدآوران	ابن‌خالویه، حسین بن احمد (نويسنده) عطار، احمد عبدالغفور (محقق)
ناشر	[بی نا]
مکان نشر	عربستان - مکه مکرمه
سال نشر	1399ق - 1979م
چاپ	2
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	الف 22 ل 9043 6131 PJ
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

ليس في كلام العرب، از آثار شاعر، اديب و نحوى ایرانى، ابوعبدالله حسین بن احمد بن خالویه ملقب به «ذوالنونين» و مشهور به ابن خالویه (متوفای 370ق)، پژوهشی لغوی، صرفی و نحوی است که واژگان و عباراتی را که در زبان عربی وجود ندارد، توضیح می‌دهد و موارد استثنایی را نیز مشخص می‌کند. اديب، شاعر معاصر و مؤسس روزنامه عکاظ، احمد عبدالغفور عطار کتاب را تصحیح و تحقیق کرده و مقدمه و تعلیقاتی ارزشمند بر آن افزوده و شخصیت و آثار ابن خالویه و نیز ویژگی‌ها و روش اثر حاضر را شناسانده و چند نقد را نیز بر او وارد کرده است.

هدف و روش

• ابن خالویه، در مقدمه بسیار کوتاهش یادآوری کرده است: «ليس في كلام العرب إنما هو على ما أحاط به حفظي، و فوق كل ذي علم عليم.» یعنی: «در زبان عربی نیست را از روی حافظه می‌گویم و دست بالای دست، بسیار است.»
• محقق با تأکید بر آنکه تصحیح و تحقیق همانند تألیف و بلکه دشوارتر از آن است، با ذکر مثالها و شواهدی افزوده است: در این چاپ، اضافات و دقت‌هایی در ضبط کلمات و عبارات انجام شده که در چاپ اول وجود ندارد.
• محقق، کتاب حاضر را از آثار خوب در موضوع خودش شمرده و افزوده است: برخی از اندیشوران مانند متنبی قبل از ابن خالویه به بعضی از آنچه در این اثر آمده، اشاره کرده‌اند و بسیاری از مطالب کتاب مذکور، در کتابهای لغت ذکرشده است.
• احمد عبدالغفور عطار چند اشکال بر این کتاب و نگارنده‌اش وارد کرده است از جمله بی‌نظمی و داوری شتابزده نویسنده درباره حصر و اشتباه در مواردی.

ساختار و محتوا

• این اثر از 188 باب تشکیل شده است و منظم نیست.

نمونه مباحث

• «در زبان عربی فعلی که بر وزن فَعَلَ یَفعَلُ باشد و عین الفعل یا لام الفعل آن حرف حلقی نباشد، فقط 10 مورد است: «أبی یأبی» و...
• در سخن عرب، جمع «ناقة»، «ناقات» و «نُوق» و... است ولی جمعش «اُنُق» نیست مگر در بیتی از اصمعی....

منابع مقاله

• مقدمه و متن کتاب.